io gezondheidszorg
De gezondheidszorg staat onder druk,
schreef deze krant in een oproep aan
lezers om ervaringen te delen. Tientallen
reacties kwamen er binnen. Vandaag het
eerste deel van een reeks over de zorg: de
marktwerking. „Het aantal managers zal
geweldig moeten inkrimpen."
dinsdag 11 oktober 2011
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
Wie biedt er meer?
door Dewi Gigengack
en Joost Bosman
H
oge premies en ei
gen bijdragen, on
persoonlijke be
handeling en een
wirwar aan rege
lingen. Het zijn
problemen waar veel mensen te
genaan lopen als ze te maken heb
ben met de gezondheidszorg.
De marktwerking in de zorg, die
vanaf 2006 is versterkt door de in
voering van het nieuwe zorgstel
sel, noemen veel lezers die reage
ren als oorzaak voor het 'slechter
en duurder' worden van de zorg.
Is commercialisering werkelijk de
boosdoener? Volgens Doeke Post,
oud-huisarts en emeritus-hoogle
raar sociale geneeskunde aan de
Rijksuniversiteit Groningen, is er
door de marktwerking een andere
houding ontstaan in de zorg. „Dat
is volgens mij tevens het grootste
probleem: de mentaliteit. De com
merciële kant is leidend geworden.
Discussies over de zorg gaan ook
niet eens meer over de zórg, maar
over het geld. Mensen voelen zich
daardoor behandeld als object."
De hele maatschappij economi-
seert, constateert Post. „Dat is niet
per definitie slecht. Maar we we
ten van de ervaring van andere lan
den dat als je een rigoureuze
marktwerking toestaat in de zorg,
de kosten omhoog gaan en de kwa
liteit achteruit. Minister Hooger-
vorst wilde vijfjaar geleden de
prijs onder controle brengen,
maar dat is niet gebeurd."
Als we dit effect al van tevoren
konden zien aankomen, waarom
is het nieuwe systeem dan toch in
gevoerd? „Omdat het een ideolo
gie is", zegt Post. „Voor rechtse par
tijen als de WD is de markt lei
dend. Maar mensen uit de gezond
heidszorg hebben altijd voorspeld
dat de kosten de pan zouden uitrij
zen. Daarom is dit systeem ook
niet houdbaar."
Veel lezers merken op dat de zorg
om geld draait. „Het zwakke punt
in de zorg is dat op cruciale pun
ten (huisartsen, specialisten, zie-
Dit is de eerste aflevering van
een serie over de gezondheids
zorg in Nederland, in de vol
gende aflevering vergelijken
we de zorg in de ons omrin
gende landen. Is het daar be
ter? Staat de patiënt in België
of Duitsland meer centraal
dan in Nederland? Hoe hoog
zijn de kosten daar? Heeft u er
varingen met zorg in het bui
tenland? Laat het ons weten!
zorgvraag@wegener.nl
Zorgvraag
Centrale Redactie Wegener
Postbus 36,
6500 DA Nijmegen
kenhuizen, apothekers) alle hande
lingen weliswaar zijn gericht op de
gezondheid van de patiënt, maar
dat ze ook geld-gedreven zijn",
schrijft Jeff Fransz. „Alle schakels
in de keten hebben er belang bij
dat er zo veel mogelijk omzet
wordt gemaakt."
Jan Veenstra stelt in zijn reactie
zelfs dat 'patiënten een melkkoe
zijn geworden'. „Toen het oude zie
kenfonds werd afgeschaft, begon
het gegraai in de zorg. Toen ik bij
een nieuwe tandarts kwam, wilde
men alle vullingen wel vernieu
wen. Er werden wel vijf foto's ge
maakt. Kassa."
Doeke Post, die in het boek De der
de weg zijn visie uiteenzet over de
zorgsector, herkent dergelijke reac
ties. „Er wordt veel te veel gedaan
zonder dat het echt nodig is. Bij
voorbeeld, als een vrouw in de me
nopauze zit en vloeit, wordt nu
vaak de hele baarmoeder wegge
haald. Terwijl je dat ook kunt be
handelen met medicijnen."
Daardoor is de omzet in de zorg
sinds 2006 'gigantisch gestegen'.
zegt Post. „Want dat was Hooger-
vorst vergeten: de prijzen kunnen
dan wel omlaag, maar de omzet
kan worden verhoogd."
Een ander gevolg van marktwer
king is schaalvergroting. „Zo kun
nen ziekenhuizen meer weerstand
bieden tegen zorgverzekeraars in
de onderhandelingen over vergoe
dingen", zegt Post. Ook was de ge
dachte dat de overheadkosten kon
den dalen. „Maar het gevolg is dat
de patiënt zich verliest in die grote
molochs. Er is geen persoonlijke
aandacht, ziekenhuizen zijn ge-
zondheidsfabrieken geworden."
Diana Delnoij herkent de kritiek
dat de zorg onpersoonlijk zou zijn
helemaal niet. Delnoij is directeur
van het Centrum Klantervaring
Zorg, dat in 2006 is opgericht om
ervaringen van patiënten met de
zorg te verzamelen. Die worden ge
bruikt om zorginstellingen met el
kaar te kunnen vergelijken, onder
meer op de website kiesbeter.nl,
maar ook door de Consumenten
bond, patiëntenorganisaties en
zorgverzekeraars. „Over het alge
meen zijn mensen juist heel posi
tief over hoe ze worden bejegend
in de zorg", zegt Delnoij, die ook
bijzonder hoogleraar 'transparan
tie in de zorg vanuit patiëntper
spectief is aan de Universiteit van
Tilburg. „Met een oproep om erva
ringen te delen, krijg je vaak ook
alleen de extreme gevallen binnen.
Terwijl het bij de meeste mensen
goed gaat. Maar ik wil de reacties
niet bagatelliseren: er zijn zeker
hardnekkige problemen."
De top 3 is volgens Delnoij: „Het
personeelstekort in de oude
renzorg, de communicatie tussen
instellingen waardoor een goede
overdracht ontbreekt (vooral chro
nisch zieken hebben daar last van)
en de onduidelijkheid over pre
mies en bijbetalingen: wat, waar
om en hoeveel moet ik betalen?"
De zorg is veel te ingewikkeld,
vindt ook Doeke Post. Dat leidt tot
verspilling, zegt de emeritus-hoog
leraar. „Er zijn bijvoorbeeld veel te
veel managers. Wat heeft een pa
tiënt aan een manager? Helemaal
niets. Processen moeten goed ver
lopen, maar is daar zoveel bureau
cratie en controle voor nodig?
Nee. Het aantal managers zal ge
weldig moeten krimpen."
En de lonen zijn te hoog, vinden
veel brievenschrijvers. Niet alleen
van de managers, maar ook van be
stuurders en specialisten. Post kan
terugkijken op vijftig jaar gezond
heidszorg en stelt dat specialisten
altijd de opmerking hebben gekre
gen dat ze te veel verdienen.
„Maar wat is te veel? Nederlandse
artsen en managers zitten vergele
ken met hun Europese collega's in
de top qua salarissen. Ik vind dat
het maximum salaris dat van een
minister zou moeten zijn. Maar
veel specialisten, vooral de vrijge-
vestigden, zitten daar vér boven.
Daarom vind ik ook dat iedereen
in loondienst zou moeten werken.
Managers verdienen ook bespotte
lijk veel. Het is echt een graaicul
tuur."
Tenslotte hebben lezers van deze
krant kritiek op het uitgangspunt
van het systeem, dat te veel zou
zijn gericht op symptoombestrij
ding. „We moeten naar een pre
ventief stelsel, onder het motto
voorkomen is beter dan genezen,"
verwoordt Theo Stam. Doeke Post
erkent dat de geneeskunde voorna
melijk is gericht op ziekte. „Maar 2
procent van de 60 miljard euro die
we jaarlijks uitgeven aan de zorg,
gaat naar preventie. In China bij
voorbeeld, worden huisartsen be
taald naar het aantal gezonde men
sen dat ze in hun praktijk hebben.
Het klinkt gek, maar het is wel een
slimme manier om je te richten
op preventie."