i8l zeeland
Entree van
Haamstede
krijgt rotonde
Bijzonderheid Bruinisse
Steun voor project
Rondje Watersport
'U leert hier geen Zeeuws spreken'
VEILIGHEID Kruispunt wordt overzichtelijker
CULTUUR
De stichting Cultureel Erfgoed Zeeland, de provincie
en de Volksuniversiteit geven in het MFC in Zierikzee
een cursus over het Zeeuwse dialect.
DEIKLOO
vrijdag 7 oktober 2011
door Piet Kleemans
BURGH-HAAMSTEDE - Het kruispunt
Serooskerkseweg, Noordstraat,
Kloosterweg en Hogezoom in
Burgh-Haamstede wordt omge
vormd tot rotonde. Dat staat in
het 'beheer- en beleidsplan wegen
2012-2016' van de gemeente Schou-
wen-Duiveland. De kosten zijn ge
raamd op een kleine zeven ton.
Met de openstelling van de recrea-
tieverdeelweg is de verkeersbelas
ting van genoemd kruispunt - fei
telijk de entree van Burgh-Haam
stede - behoorlijk veranderd. De re-
creatieverdeelweg loopt onder
Burgh-Haamstede en Renesse
door richting duin en strand en
verlost de twee dorpskernen van
verkeer dat er eigenlijk niets te zoe
ken heeft. Dat heeft ook z'n weer
slag op het kruispunt Serooskerkse
weg, Noordstraat, Kloosterweg,
Hogezoom. Door de aanleg van de
recreatieverdeelweg is het daar een
stuk rustiger geworden.
In de huidige situatie is het kruis
punt berekend op veel meer ver
keer dan er nu nog langs komt. Bo
vendien zijn de bestaande ver
keerslichten aan het einde van
hun economische levensduur en
zouden eigenlijk vervangen moe
ten worden.
Dat, in combinatie met de vermin
derde drukte bij de entree van
Burgh-Haamstede, was voor de ge
meente aanleiding om te kijken of
het kruispunt anders ingericht zou
kunnen worden. De gedachten
gaan nu uit naar het omvormen
van het kruispunt tot een rotonde.
Hiermee ontstaat volgens de ge
meente een compacter, overzichte
lijker en veiliger kruispunt, waar
op een lage snelheid voor het ge
motoriseerd verkeer wordt afge
dwongen.
De gemeente ziet meer voordelen.
Door de Serooskerkseweg te voor
zien van een groene middenberm
- eventueel met bomen - kan van
het saaie kruispunt een meer re
presentatieve en groenere entree
van Haamstede gemaakt worden.
Er wordt nog onderzoek gedaan
naar de haalbaarheid. Maar de uit
voering staat gepland voor 2013.
door Piet Kleemans
ZIERIKZEE - Rondje watersport.
Dat is de naam van een Zeeuws-
breed project om basisschoolleer
lingen kennis te laten maken met
verschillende soorten van water
sport. De provincie betaalt er
25.000 euro aan mee. Van de ge
meenten wordt een bijdrage van
elk 400 euro verwacht. Schou-
wen-Duiveland is enthousiast en
wil meedoen. „Het past uitstekend
in onze toekomstvisie Tij van de
Toekomst", zegt wethouder Ad
Verseput. „We willen jongeren
graag in aanraking brengen met
watersport. En er is wat dat betreft
1
door Ton van den Nouweland
De Republiek, noemen
Bruënaren hun dorp.
Bruinisse is dan ook
een bijzonderheid op
Schouwen-Duiveland. Onder taal
kundigen staat het bekend als 'dia
lecteiland'.
Dat betekent dat in het dorp an
ders wordt gesproken dan in de na
bije omgeving. Een eigenschap die
Bru deelt met Arnemuiden, West-
kapelle, Philippine en Hulst. Taal
docent Veronique de Tier: „Het
zijn vrijwel altijd vissersdorpen of
oude handelsstadjes. Die waren
meer op zichzelf en stonden min
der onder invloed van naburige
dorpen. Er werd ook vrijwel niet
buiten het dorp getrouwd."
De Tier is aanhanger van de stro
ming die stelt dat dialecten afster
ven. „Woorden die met landbouw
of handarbeid te maken hebben,
gaan hard achteruit. Er komen ook
geen woorden meer bij. Er zijn
taalkundigen die anders beweren.
Maar volgens mij heb je het dan
vooral over modewoorden. Het
grappige 'juunbuuze' (frikandel
speciaal) bijvoorbeeld. Het is maar
de vraag of dat woord blijft be
staan." In plaats van groei ziet De
Trier verwatering optreden. „Kijk,
de Zeeuwse 'ie' voor de ij-klank en
de 'uu' voor de ui-klank zullen
wel blijven bestaan. Maar door
communicatiemiddelen, mobili
teit en scholing worden de ver
schillen tussen de dialecten klei
ner. Mensen gaan meer 'regiolect'
spreken." Volgens De Tier kent het
Zeeuws ook minder typische
woorden dan wordt aangenomen.
„Het bekende 'Kiek, kiek, een ka
cheltje op de diek', wordt slechts
in delen van de provincie ge
bruikt. Op Tholen en in Oost
Zeeuws-Vlaanderen zeggen ze dat
niet zo. Kacheltje (veulen) is ook
de Zeeuwse taele
Zeeuws is de samenvattende naam
van alle dialecten in Zeeland.
Het Zeeuws is ontstaan uit het Sak
sisch, het Fries, met later Brabant
se en Hollandse invloeden.
De lange 'ij' wordt 'ie' in het
Zeeuws. De korte 'ei' niet, want
deze klank heeft een andere oor
sprong. Dit 'ei' is verwant aan het
Germaanse 'aai'.
Uitzondering is 'ijsje'. Dat wordt
geen 'iesje' omdat het een mo
dern woord is.
Woorden met een 'ij' die eindigen
op een lippenklank (labiaal) krijgen
'uu': Pijp=puup, blijven=bluuven.
niet typisch Zeeuws. Je hoort ook
wel kachtel of kaftel. Het komt
van het Latijnse 'capitale'. Je kapi
taal bestond uit vee en paarden wa
ren heel belangrijk. Het Engelse
'cattle' heeft dezelfde oorsprong."
Tussen 1930 en 1980 is aan vele
duizenden Nederlanders gevraagd
een aantal standaardzinnetjes voor
te lezen. Daarvan is een dialecten
atlas gemaakt. Zo vallen de dialec
ten van Renesse tot Bruinisse en
zelfs tot Goeree-Overflakkee (dat
taalkundig gezien bij Zeeland
hoort) te vergelijken. Een ragebol
heet in Zierikzee een 'koppespinve-
ger' en op Goeree een 'raag'ood'.
Platte zeuge (pissebed) komt wel
in Zierikzee voor, maar de Renes^
senaar zegt 'zoge'. Tier: „Typisch
Schouws is 'oosjesbroad' voor pad
denstoel. Dat komt van joostjes-
brood, waar Joost staat voor de dui
vel. Die naam moest kinderen af
schrikken." Uniek is 'strao' voor
strand. De Tier: „Dat hoor je ner
gens anders in Nederland. Het
komt van 'strange' dat eigenlijk
meer 'strook' dan 'strand' bete
kent. Voor het feit dat heel Zee
land én Flakkee de 'h' niet uit
spreekt, terwijl ze dat op Goeree
wél doen, heeft Tier een eenvoudi
ge historische verklaring. „Goeree
is pas in de 18de eeuw aaneenge-
slibt."
Basisschoolleerlingen kunnen in het kader van Rondje Watersport onder
meer kennismaken met windsurfen. archieffoto Ronald den Dekker
De cursus 'Goed gebekt in
het Zeeuws dialect' wordt
gegeven door Veronique
De Tier.
De Vlaamse is verbonden aan de
universiteit van Gent en is redac
teur van het Woordenboek van de
Vlaamse Dialecten. De Tier is ook
voorzitter van de stichting Neder
landse Dialecten. „U leert hier
geen Zeeuws spreken", zegt de do
cente. „Maar u leert hier wel meer
te begrijpen van de Zeeuwse taal."
De cursus is inmiddels begonnen
en duurt nog zes woensdagavon-
Veronique De Tier
den. De colleges van De Tier bevat
ten veel informatie en de cursisten
krijgen ook huiswerk mee. „Mijn
buurvrouw komt uit Zierikzee en
die praat toch anders", zegt een
cursiste uit Serooskerke. Een stel
uit Scheveningen, dat vijf jaar in
Zierikzee woont, beschouwt de
cursus als inburgering. „We vin
den het leuk om de buren te kun
nen verstaan en misschien een
woordje terug te geven", zegt zij.
Ada van Klooster uit Zonnemaire
is in de ban van het Zeeuwse lied:
„En 't dialect moet bluuve."
op Schouwen-Duiveland genoeg
te doen." Het project behelst voor
Schouwen-Duiveland twee kennis-
makingsdagen. De basisschoolleer
lingen kunnen dan het zeilen en
het surfen uitproberen.
Als het project doorgaat, komt
daarmee een vervolg op het vorig
jaar door Delta op poten gezette
evenement Deltaspetters. Delta
heeft zich echter teruggetrokken
als sponsor. De provincie wil toch
graag een impuls aan de water
sport geven en een aantal gemeen
ten wil dat ook. Vorig jaar werd
het idee geopperd voor Rondje
Veerse Meer. Vanwege tijdsdruk is
het er vorig jaar niet van gekomen.
MEEST GELEZEN
1Frontale botsing (foto)
2. Nieuwe eigenaar hotel bom
3. Metalen plaat door ruit
UW MENING
Achttien dorpshuizen is te veel voor
Schouwen-Duiveland. Reageer op:
www.pzc.nl/schouwen-duiveland
TIPS NAAR schouwen-duiveland@pzc.nl
Het regionieuws van vandaag op
www.pzc.nl/schouwen-duiveland
Compacte vorm en simpele montage
Nano Blinds
www.luxaflex.nl
Havenplein 3 I 4301 JD Zierikzee
Telefoon (0111)41 59 51
E mail deurloo@colorsathome.nl
Inspiratioi
