Wat doe iii uit?
consument 125
De Nationale Elektriciteitsmeter moet het
energieverbruik omlaag brengen. Iedereen wordt
daarom opgeroepen komende maandag (10 oktober)
een of meerdere elektrische apparaten uit te schakelen.
koopwaar
De smaak van 1950
Barna
woensdag 5 oktober 2011
door Sandra van Maanen
Op 10 oktober lanceert 10:10 de eer
ste Nationale Elektriciteitsmeter.
Die dag luidt de vraag: Wat doe
jij uit? Voor de duidelijkheid: het
gaat niet om kleding. Door met veel men
sen thuis, op school of op het werk één of
meer apparaten uit te schakelen, wordt op
landelijk niveau het elektriciteitsgebruik aan
zienlijk omlaag gebracht. Een nationale dip,
maar dan wel één waar we blij van worden.
Zo'n 10 procent besparing moet haalbaar
zijn, denken de initiatiefnemers.
10:10 is een internationaal concept om men
sen er bewust van te maken dat energiebe
sparing niet vervelend of lastig is. Het is be
wustwording en discipline, meer niet. Door
eerder een apparaat uit te zetten, kun je al
snel 10 procent op energie besparen. Reken
even uit wat dat op jaarbasis scheelt.
De campagne wordt breed ingezet, iedereen
moet zich aangesproken voelen. Ouders,
werknemers, kinderen, studenten, werkge
vers: besparen is nog leuker wanneer je het
samen doet. Zowel thuis, op school als op
het werk kan besparen zonder veel moeite.
Het is vooral een kwestie van kritisch kijken
op welke plekken energiegebruik minder
kan. De rest is vooral discipline.
De campagne begon in Engeland en is in
middels wereldwijd met succes geïntrodu
ceerd. Van Noorwegen tot Nieuw-Zeeland
en Frankrijk tot Ghana. Nederland maakte
vorig jaar kennis met 10:10. De kracht is de
breedte waarmee hij wordt ingezet. Onder
het motto 'alle kleine beetjes helpen' wor
den voor ouders, studenten, docenten,
werkgevers en werknemers simpele, aan
sprekende tips gegeven. Het excuus dat be
sparing vooral effect heeft als grootverbrui-
Energiebesparing
is niet vervelend
of lastig. Het is niet
meer dan discipline
en bewustwording.
kers zich aanpassen, telt niet langer.
Om het gebruik van elektriciteit thuis te ver
minderen, presenteert 10:10 een aantal een
voudige suggesties. Welke apparaten zijn
verantwoordelijk voor 'sluipverbruik'. Door
een aan-uit-schakelaar te plaatsen op com
puters, dvd-spelers, tuner en combimagne
tron, wordt de standbyfunctie omzeild en
bespaar je al snel 60 euro per jaar. Mensen
moeten zich ook bewust worden van de
échte energieslurpers: waterbed, terrasver
warmer, whirlpool, airco, sauna en de twee
de koelkast in de bijkeuken. Een hulpmid
del om erachter te komen welke boosdoe
ners de rekening opstuwen, is de energieme
ter, die laat zien hoeveel stroom er wordt
verbruikt. Doordat verbruik inzichtelijk
wordt gemaakt, is het makkelijker kiezen
welke apparaten je wel of beter niet gebrui
ken kunt en welke aan vervanging toe zijn.
Ledverlichting of het gebruik van spaarlam
pen zijn ook een slimme investering. Zij zor
gen voor maar liefst 85 procent besparing
op de kosten voor verlichting.
In het dagelijks handelen, is ook besparing
te bereiken, bijvoorbeeld door was zoveel
mogelijk buiten te drogen, de boel gewoon
eens lekker de boel te laten (verboden te
stofzuigen!) en in plaats van de lamp een
keer kaarsen te branden. Buitenverlichting?
Met een bewegingssensor is er alleen licht
wanneer dat nodig is. En vergeet de keuken
niet. Tijdens het koken deksel op de pan,
even geen ovenschotels of friet, maar een
dag rawfood. De afwas kunnen we voor een
keer misschien met de hand doen.
Op school mag het digibord best een keer
uit op 10 oktober, vinden de organisatoren
van 10:10. Voor leerkrachten een mooie bin
nenkomer om over energie te beginnen.
Want waar het energiebewustzijn betreft,
kun je niet vroeg genoeg beginnen. Ben je
uitgespeeld op de computer, dan mag die ge
woon uit. Dat is best moeilijk te onthouden
als je 5 of 6 bent, maar wél belangrijk. Uiter
aard geldt ook voor de kinderen: opladers
van laptops, telefoons, MP^-spelers, iPod en
iPhone moeten uit het stopcontact wanneer
ze klaar zijn met hun werk.
Op kantoor is eveneens veel te besparen.
Verlichting die uitschakelt wanneer een
ruimte verlaten is, gebruik van energiezuini
ge apparaten, een dagje niet printen en slim
computergebruik bijvoorbeeld. Is die geavan
ceerde koffiemachine echt nodig of volstaat
een koffiezetter met thermoskannen? Het
zijn vaak de meest simpele oplossingen die
net het verschil kunnen maken.
Volgens de initiatiefnemers heeft 10:10 al
leen maar positieve effecten. Niet alleen op
het klimaat, maar ook op de portemonnee,
gezondheid en het humeur. Inmiddels heeft
een aantal grote organisaties te kennen gege
ven mee te doen aan de actie op 10 oktober.
De ANWB, diverse gemeenten, waaronder
Amsterdam, het WNF en voetbalclub FC
Groningen zullen hun elektriciteitsverbruik
in ieder geval die dag drastisch verlagen.
Partners in Nederland van 10:10 zijn de Ho
geschool van Amsterdam, Microsoft, ASN
Bank, Milieu Centraal, Vara, Spits, Liander,
de Universiteit van Amsterdam en Hivos.
Q Kijk op www.1010nl.org voor leuke en vooral
praktische tips en inspiratie. Zelf een goed idee?
Stuur het op naar nederland@1010nl.org
reageren?
consument@wegener.nl
door Wouter Klootwijk
Vroeger was alles beter. Voor de rij
ken. Ze konden zich een kip ver
oorloven met de feestdagen. Een
grote hen of een haan met een
naam. In België moest het een Mechelse
Koekoek zijn, want kippen kun je koekoek
noemen. In Nederland had een familielid
van de Mechelse kip een goede reputatie,
de Noord-Hollandse Blauwe. Een grijze
kip. Grijs kun je kennelijk als blauw erva
ren. Ze zijn er nog wel, ook de eertijds al
even beroemde Assendelfters, maar niet
meer in de winkel te vinden.
Er zijn maar twee soorten kippen in Neder
land, even afgezien van de vrolijkheid op
particuliere erven. In de supermarkt heb je
vleeskippen, die bijna allemaal maar zes
weken leefden. En je hebt legkippen, die na
de leg verdwijnen uit het zicht van de Ne
derlandse burgers. Legkippen zijn hennen.
Waar zijn de hanen dan? Die worden me
teen na de geboorte gedood. Het zijn er
jaarlijks zo'n dertig miljoen. De piepjonge
kuikentjes merken er zelf niks van, maar er
zijn mensen die het idee niet kunnen ver
dragen dat ze dood moeten.
Zouden ze in leven blijven, deze haantjes,
dan zouden ze opgroeien tot scharminkels,
die niemand hebben wil omdat er nauwe
lijks iets aan te kluiven is. Soephaantjes
zouden het worden, maar nogal dure. Je zal
daar gek zijn om er voor te betalen, al was
het alleen maar wat ze de pluimveehouder
hebben gekost Maar toch, de beroerd geïn
formeerde samenleving maakt bezwaren
en vraagt de regering wat te doen aan de
praktijk van de eendagskuikens.
De regering speelt de vraag door aan Wage-
ningen, waar de universiteit onderzoek be
gint naar de economische haalbaarheid
van dubbeldoelkippen. Dat zijn kippen die
eerst een paar honderd eieren leggen en
daarna nog eens als zespersoons gebraad
kunnen dienen: het hoogtepunt van het
kerstdiner. Wageningen doet proeven met
de Noord-Hollandse Blauwe. Ook de hanen
worden forse beesten. Misschien komt de
kip van vroeger terug. Maar die is er al,
zegt mij een kippenhandelsman. Hij lan
ceert dezer dagen een nieuw product in en
kele supermarkten. 'Hollandse kip met de
smaak van vroeger' staat op het etiket op
bakjes kipfilet en andere producten van
kip, allemaal van de borst gesneden. Aan
de poten begint de kippenman nog niet.
De smaak van vroeger? De smaak van kip,
zou ook je kunnen zeggen. Een kip die
ouder wordt dan een plofkip, smaakt kippi-
ger. We wisten niet van het bestaan, maar
ze zijn er met meer dan vier miljoen (per
jaar), kippen die ouder worden dan hun
kinderen. Het zijn de ouderdieren van de
snelgroeiende vleeskippen. Het zijn forse
beesten, met verschillende erfelijke eigen
schappen die maken dat de kuikens die ze
samen maken, enorm snel groeien.
Zelf zijn ze langzamer. De ouders van plof-
kippen worden pas na een jaar geslacht, na
dat ze eerst voor honderden nakomelingen
zorgden. Nog niet zo lang geleden brachten
deze ouderdieren de pluimveehouder niets
op. Sterker, voor afvoer moest hij betalen.
Dat is veranderd. De hanen gaan naar
Frankrijk voor in de coq au vin. De hennen
worden in Nederland geslacht, in Epe, en
gaan naar verschillende Europese en Afri
kaanse landen en naar kippensoepfabrikan
ten. Nederlandse consumenten kwamen er
niet aan te pas, we konden geen dikke moe
derkip kopen in de super. Maar voorzichtig
probeert een kippenman nu 'de smaak van
vroeger' onder de mensen te brengen.
Zo kunnen we vast wennen aan de nieuwe
Noord-Hollandse Blauwe uit Wageningen,
die smaakt naar 1950.
reageren?
klootwijk@wegener.nl