dan Allen
bestaat niet
spectrum 10
Feestvieren
Zaterdag 24 september 2011
STANDPLAATS
door
Ans Bouwmans
Waar is 'ons' geld, de onge
veer 2,4 miljard euro die
we tot nu toe aan Grieken
land hebben geleend?
Geen idee. Het geld spuit hier in Athene
niet uit de fonteinen. Lopend over het
Mitropoleosplein ruik je de bedelaars,
die er op een muurtje zitten. In Ermou,
de Kalverstraat van Athene, zie je her en
der dichtgeplakte winkelruiten. Een hor
logewinkel heeft het niet gered, maar
schoenenwinkels zijn er nog volop.
Natuurlijk weet de Griekse bovenklasse
zich te redden, maar 'Pavlos en Elana'
zijn ontredderd. Of ik wel begrijp wat
het betekent als je in augustus te horen
krijgt dat je ergens 780 euro van
daan moet halen, omdat de over
heid een onroerendgoedbelasting
invoert en nog voor het eind van
het jaar geld wil zien? En bijna ie
dereen moet de nieuwe tax beta
len, want meer dan 90 procent van
de woningen is particulier bezit.
Het is ontegenzeglijk waar dat de
Griekse overheid de afgelopen tien
jaar veel te veel geld heeft uitgege
ven. Met name aan defensie en amb
tenaren en niet aan de economi
sche versterking van het land. Grie
kenland telt ongeveer 1 miljoen
mensen die in de publieke sector
(zoals overheid en veiligheid) wer
ken. Eén op de vijf werknemers
(20 procent dus) wordt betaald uit
de belastingopbrengsten. En dat ter
wijl belastingontduiking doodnor
maal is. Ter vergelijking: in Neder
land is 11,2 procent in dienst van de
overheid.
Al dat te goedkoop geleend geld dat
de banken maar bleven verstrekken aan
de overheid, ook al hadden ze beter moe
ten weten, heeft de koopkracht van de
Grieken omhoog gejaagd. Maar van elke
10 euro die in Griekenland werd ver
diend, kwamen er wel 4 uit de publieke
sector. Dat noemen wij in Nederland
'feestvieren', omdat het geleende geld
vooral werd gebruikt om te consumeren.
Het werd opgemaakt
Maar de Grieken hadden dat niet in de ga
ten, in ieder geval niet Pavlos en Elana.
Die kregen ook aanbiedingen van ban
ken om een creditcard te nemen, zodat
ze nog gemakkelijker geld konden uitge
ven. Of wilden ze misschien geld verdie
nen op de financiële markt, voor hun
oude dag?
Dat veel van de welvaart was gebaseerd
op drijfzand en windhandel, dat er niet
écht iets werd geproduceerd en ver
diend, is tot op de dag van vandaag niet
tot de massa doorgedrongen. De Grieken
werken de meeste uren van alle Europea
nen, zo blijkt uit cijfers, dus dan kan dat
toch niet waar zijn? Het is dat ze zo
zwaar in hun portemonnee geraakt wor
den en er regelmatig gestaakt wordt, an
ders zou de schuldencrisis ook in een pa
rallel universum kunnen plaatsvinden.
Het is de schuld van corrupte en amateu
ristische politici, laat die het ook maar
oplossen, wordt er gezegd. Of: zet die
driehonderd parlementariërs maar op
een boot, dan zijn we er vanaf.
De taak waarvoor Griekenland staat, is té
ingewikkeld. En niemand wil opgeven
wat hij heeft Mensen willen niet veran
deren. Ze willen hun spelletje backgam
mon spelen op een terrasje, met een ijs
koffie erbij.
Dat Nederlandse geld? Dat is al lang ver
dwenen naar de schuldeisers van Grie
kenland. Eén van die banken of grote be
leggers die Griekse staatsobligaties koch
ten. Omdat ze dachten dat de rekening
toch wel werd betaald.
Armer A n
Niemand heeft de moeite genomen
de weg naar Allen te asfalteren. Au
to's uit het dorp in South Dakota, in
het hart van de Verenigde Staten,
zijn herkenbaar aan een laag stof in
droge perioden of een laag modder als het regent.
In de meeste voorruiten zit minstens één ster of
barst. De term 'huis' is te veel eer voor de krakke
mikkige hutjes die langs Allen Road staan.
Het klinkt niet als een fijne plek om te wonen. En
dat is het ook niet. Allen, op de rand van het Pine
Ridge indianenreservaat van de Oglala Lakota
Sioux, is de armste plaats in de Verenigde Staten.
De armoede is er pijnlijk zichtbaar. Niet alleen aan
de slecht onderhouden huisjes en auto's die twin
tig jaar geleden al antiek waren, maar vooral als je
naar de gebitten van de inwoners kijkt. John
Whirlwind Horse, die het postkantoor draaiende
houdt, mist de helft van zijn bovengebit. De tan
den van Justin Poor Bear gaan schuil onder een
dikke laag tandplak.
Dezelfde genen die jonge vrouwen in Allen tiener
meisjes laten lijken, hebben zich tegen Martha Du-
bray gekeerd. Ze is 67 jaar oud, maar ziet er dank
zij een huid die op gelooid leer lijkt decennia
ouder uit. Ze heeft geen tanden meer. Ook geen
kunstgebit. Maar veel erger vindt ze het dat ze de
ze maand niet kan koken en dat ze geen verwar
ming heeft. Toen van haar uitkering van 416 dollar
(303 euro) de huur (150 dollar, 109 euro) en alle re
keningen waren betaald, had ze geen geld meer
over om de propaantank te laten vullen.
In 2010 leefde 15,1 procent van de Amerikaanse be
volking onder de armoedegrens, die voor een ge
zin met twee kinderen 22.350 dollar (*16.250 euro)
is. Omgerekend zijn dat 46,2 miljoen mensen,
bijna drie keer het aantal inwoners van Neder
land. Miljoenen Amerikanen zijn afhankelijk van
bijstandcheques en voedselbonnen. De werkloos
heid neemt alleen maar toe, waardoor de armoede
nijpender wordt. Het is een vicieuze cirkel.
Maar nergens in de Verenigde Staten is de armoe
de erger dan in Allen. Jaar in, jaar uit komt dit
plaatsje met 400 inwoners als allerarmste uit de
bus. Bijna iedereen is hier werkloos, de overgrote
meerderheid lijdt door slechte eetgewoonten aan
suikerziekte, het zelfmoordcijfer is het hoogste
van de staat, de gemiddelde man wordt er niet
ouder dan 40 jaar en meer dan 96 procent van de
inwoners leeft ver onder de armoedegrens. Hier
moeten ze met gemiddeld 4.000 dollar (2.900 eu
ro) per jaar rondkomen.
Dat lukt dus niet, weet Maria Flood. Ooit droom
de ze over een baan als secretaresse. Nu is ze 21, al
leenstaand moeder en heeft ze haar middelbare
school niet eens afgemaakt. Haar vader overleed
onverwachts en toen zag Flood het nut van. leren
niet meer in. Banen zijn er niet in Allen. Dus is ze
afhankelijk van een uitkering.
Om haar 342 dollar (249 euro) per maand te krij
gen, kookt ze dagelijks in het gemeenschapscen
trum maaltijden voor senioren als Martha Dubray.
Dat is een opgave, want Flood woont 7 kilometer
buiten het dorp en vervoer heeft ze niet. Ze is af
hankelijk van mensen die haar een lift geven of ze
moet lopen. Ze móét zorgen dat ze op haar werk
arriveert, want komt ze niet, dan krijgt ze geen uit
kering. En zonder die uitkering kan ze niet voor
de 2-jarige Mariah zorgen.
Meisjes in Allen worden vroeg moeder. Niet al
leen omdat seksuele voorlichting niet wordt gege
ven op de scholen, maar ook omdat ieder kind
geld oplevert. „Je wilt niet weten hoe vaak ik hier
meisjes van 14,15 jaar heb gehad die op mijn vraag
wat hun doel is bloedserieus antwoorden: nog een
kind", zegt Gayle Kocer, burgemeester van het na
burige Martin. Kocer leidt daar programma's voor
jongeren en verslaafden. „Die kinderen komen
ook in een uitzichtloze situatie terecht. Niet zel
den worden ze weggehaald bij hun aan drank ver
slaafde moeders."
Justin Poor Bear ziet het met lede ogen aan. Hij is
manager van de enige dorpswinkel: de Allen Sto
re. „Waarom geeft de regering geld aan Afrika ter
wijl wij het hier harder nodig hebben?" Van presi
dent Obama verwacht Poor Bear niks. „AI zijn be
loften bleken loos. En denk je nu echt dat zijn
nieuwe banenwet Allen zal helpen? Kom op zeg.
Dat is in het verleden ook niet gelukt." Als tweede
baan zorgt Poor Bear dat de leerlingen op de Ame
rican Horse-school niet spijbelen. „Ze dromen van
een carrière als basketbal- of footballspeler. Maar
de scouts van universiteitsteams komen niet naar
Allen. Niemand durft hier naartoe te komen. Ze
denken dat het hier gevaarlijk is, met al die crimi
naliteit en het drugs- en alcoholmisbruik."
Iedere eerste en vijftiende van de maand, nadat de
bijstandscheques in de postbussen van Allen zijn
gestopt, gaan de meeste mensen linea recta naar
de slijterij 15 kilometer verderop. Alcohol mag in
het reservaat dan verboden zijn, de inwoners van
Allen laten zich hun drank niet ontnemen. Vrij
wel iedereen heeft een strafblad, is verslaafd óf af
gekickt. „Ze zijn zó afhankelijk van die cheques",
weet Kocer. „Zonder dat geld zouden ze verhonge
ren, daar ben ik van overtuigd. Maar binnen twee
dagen is het op en hebben ze de rest van de
maand niks meer."
Verslaafden komen sowieso niet in aanmerking
voor een baan, want iedere werkgever eist dat sol-
