Roemenen
worstelen met
de nieuwe
werkelijkheid
spectrum 8
Diplomatie
Zaterdag 17 september 2011
STANDPLAATS
door
Ad Bloemendaal
De mensen in de buurt waar ik
woon, hebben zich nooit zor
gen hoeven maken over socia
le onrust De kans dat je hier
een molotovcocktail of een steen door je
ruit krijgt, is statistisch verwaarloosbaar.
Maar in deze merkwaardige zomer ge
beuren de vreemdste dingen. Terugke
rend uit de stad werd ik dicht bij huis tot
stoppen gedwongen door een dwars op
straat geplaatste politiewagen. Achter de
auto woedde het protest tegen het groot
kapitaal, dat Israels economie in een* ijze
ren greep houdt De ongeveer tien beto
gers hadden het speciaal begrepen op
Tnuva, het grootste zuivelbedrijf in het
land. Eén van hen had zich toepas-
1 selijk verkleed als koe.
Navraag leerde me dat de bewoon
ster van het huis waarvoor de mini-
betoging werd gehouden, een direc
tielid is van de zuivelfabriek. Nee,
het Israëlische volk wil niet langer
worden uitgemolken. Het wil mee
delen in de economische groei,
waar de regering zo hoog over op
geeft.
Rothschild Boulevard fungeerde de
hele zomer als epicentrum van het
protest Bijna alle tentjes zijn inmid
dels verdwenen, zo zag ik deze
week bij een inspectie. Gemeente
werkers - zonder uitzondering
zwarte, Ethiopische immigranten -
waren druk in de weer met bezems
en vuilniszakken. Buiten het oog,
in overheidskantoren, vergaderen
commissies nu over de vraag hoe
ze het volk een tevreden gevoel
kunnen geven zonder de staatsbegroting
te verhogen. In alle bescheidenheid voor
spel ik dat het niet gaat lukken.
Nu de tentjes zijn ontmanteld en de leu
zen verstomd, begint een nieuwe en wei
nig comfortabele werkelijkheid door te
dringen. Tijdens Israëls zomer van socia
le rechtvaardigheid beleefden de buurt-
landen de voortzetting van hun zoge
naamde 'Arabische lente'.
Prominenter nog was de crisis met Tur
kije. Binnen amper een maand is Israël
veranderd van een betrekkelijk geïso
leerd land in een paria-staat bij uitstek.
Deze zomer kwam het Israëlische volk
erachter dat torenhoge consumentenprij
zen niet zijn vastgelegd in de stenen tafe
len die Mozes in de Sinaï ontving. Het
wachten is nu op het moment waarop
het ontdekt dat de vijandigheid in de re
gio niet het gevolg is van een natuur
ramp, maar van onder meer het gebrek
aan daadkracht van zijn eigen leiders.
Deze crisis heeft zijn aardige momenten.
Vorige week werden veertig Israëlische
passagiers van de Turkse luchtvaartmaat
schappij anderhalf uur lang vastgehou
den op het vliegveld van Istanbul, waar
hen het hemd van het lijf werd gevraagd.
Sommigen werden zelfs letterlijk in hun
ondergoed gezet. Wie weet hoe passa
giers soms worden behandeld op het
vliegveld van Tel Aviv, begreep meteen
dat de Turken Israël een koekje van ei
gen deeg presenteerden. Een kort mo
ment van voldoening.
De vijandigheid van Turkije, meer nog
dan die van Egypte, drukt Israëliërs met
de neus op de feiten. Goedkope all-in va
kanties in Antalya zitten er niet meer in.
Nauwelijks meer dan honderd fans van
voetbalclub Maccabi Tel Aviv vertrokken
deze week naar Istanbul voor een Euro
pa-Leaguewedstrijd tegen Besiktas. Op
en bij het vliegveld wachtte drieduizend
man Turkse politie. Gelukkig hadden de
fans zich voorzien van een geheim wa
pen tegen de furie van de fans van Besik
tas: too kilo toffees, beschikbaar gesteld
door een Israëlische snoepfabrikant. Was
alle politiek maar zo simpel.
In 2007 werd Roemenië lid van
de Europese Unie. Dat heeft de
gewone Roemeen nog maar
weinig opgeleverd. De rijken
worden rijker, de jongeren
verwesteren. „De stad is
misschien mooier geworden.
Maar de mensen die er
rondlopen niet."
door Sander van Mersbergen
Cluj-Napoca ziet er welvarend uit. Maar doorsnee Roemeen
se burgers kunnen met moeite de eindjes aan elkaar knopen.
foto Sander van Mersbergen
Een dinsdagavond in de nazo
mer. Op het grote terras van de
tot grand café omgebouwde
Ursus-brouwerij in de stad
Cluj-Napoca, in het noorden
van Roemenië, is geen stoel meer vrij. Ook
binnen barst het van de mensen. Reserve
ren is hier noodzakelijk, ook op een door
deweekse dag.
De bezoekers zijn jong, goed gekleed en
vrolijk. Het zijn dezelfde jongeren die zich
overdag gracieus door het prachtige stads
centrum bewegen. De pleinen van Cluj-
Napoca doen op zonnige dagen denken
aan Zuid-Europa. Hier ontbreken de straat
honden die Boekarest, de hoofdstad van
Roemenië, tot een guur oord maken. Cluj-
Napoca wordt niet geregeerd door straat
prostituees en bedelaars, maar door hippe
studenten en jonge ondernemers. Sinds
kort liggen er zelfs fietspaden, een unicum
voor dit land.
Er wordt, deels met Europees geld, verder
gebouwd. Een nieuw, futuristisch ogend
stadion voor voetbalclub Universitatea de
Cluj wordt in oktober geopend met een
concert van The Scorpions, er komt een
nieuwe, snelle trambaan en een nieuwe
ringweg is net af. Cluj is booming.
Toch is dit beeld vertekend, meent Alin
Somoisi (39), inwoner van de stad. „Van
de Roemenen kan 70 procent zich het bier
op dit terras niet veroorloven. Die hebben
hun geld nodig om eten en kleren te ko
pen." Maandsalarissen van 200 of 300 euro
zijn bepaald geen uitzondering. „En het
eten is duur", zegt Somoisi. „Voor veel pro
ducten betalen we net zo veel als jullie in
West-Europa. Toen ik laatst in Duitsland
was, zag ik dat een kilo tomaten daar zelfs
goedkoper is."
Ook in de buitenwijken van Cluj-Napoca
is het overleven. Het contrast met het
