6|
Economie in
gevarenzone
4
MILJOENENNOTA
De rekenaars van het Centraal Planbureau tasten in het duister. Hoe het met de eco
nomie gaat, is niet te voorspellen. Wel is duidelijk dat de kans op krimp groot is.
Miljoenennota: inkomsten en uitgaven van het Rijk
244,0
Defensie
Integratie
Buitenlandse zaken
Onderwijs
Infrastructuur
vrijdag 16 september 2011
INKOMSTEN
(in miljarden euro)
Gasbaten 12,1
door Cert van Harskamp
Onzekerheid troef
en grote gevaren
liggen op de
loer. Dat is de
boodschap van
het Centraal
Planbureau (CPB) in de Macro Eco
nomische Verkenningen (MEV)
2012.
Hoewel het planbureau nog uit
gaat van een groei van i procent
en een inflatie van 2 procent in
2012, moet volgens de rekenmees
ters weinig waarde worden ge
hecht aan die voorspelling. De be
groting en de economische cijfers
houden namelijk geen rekening
met een nieuwe financiële crisis.
De kans daarop is echter 'aanzien
lijk', schrijft het CPB. Een eventue
le crisis gooit het hele economi
sche beeld overhoop en vereist
een compleet nieuwe begroting en
ander beleid van het kabinet, waar
schuwt het planbureau.
Het CPB houdt in de MEV reke
ning met een grote onzekerheids
marge, waarbij Nederlanders voor
al uit moeten gaan van het meest
negatieve scenario. Er is eigenlijk
geen reden om te veronderstellen
dat de cijfers naar boven kunnen
worden bijgesteld.
Het CPB ziet daarentegen veel ge
varen voor de Nederlandse econo
mie, die afhankelijk is van de ex
port. Juist de internationale han
del wordt van alle kanten be
dreigd, aldus het CPB. Het is daar
om niet ondenkbaar dat de econo
mie zelfs enkele procenten gaat
krimpen.
Het stilvallen van de wereldhandel
kan onder andere door de Verenig
de Staten worden veroorzaakt. Het
land staat op de rand van een
tweede recessie en met nieuwe ver
kiezingen in aantocht lijkt het er
niet op dat het land in staat is een
adequaat economisch beleid te voe
ren dat de financiële markten ge
ruststelt. De economen van het
CPB wijzen daarbij naar de ma
nier waarop de Amerikanen tot
op heden de schuldenproblema
tiek hebben aangepakt. Die heeft
beleggers niet kunnen overtuigen.
Onzekerheid over de vraag of de
Verenigde Staten wel aan hun fi
nanciële verplichtingen kunnen
voldoen, kan tot een daling van de
wereldhandel leiden.
Maar ook de staatsschulden dich
ter bij huis vormen een bedreiging
voor de economische ontwikke
ling in Nederland. Schulden van
Europese staten, banken.en consu
menten staan economisch herstel
in de weg. Net als in de Verenigde
Staten staan ook in Europa politie
ke tegenstellingen besluitvaardig
heid in de weg. Een verlammend
debat tussen eurosceptici en euro-
fielen heeft een negatief effect op
de stemming. Als meer eurolan
den moeten aankloppen voor
hulp, zal dat grote gaten slaan in
de overheidsfinanciën van overige
eurolanden. De onrust zal de hele
wereldeconomie schaden.
Daarnaast sluimert er gevaar uit
het VerreOosten waardoor de we
reldhandel op zijn gat kan komen
te liggen. Japan kampt met de hon
derden miljarden verslindende na
weeën van de aardbeving en tsuna
mi en een dure munt. In China is
vastgoed zo snel in prijs gestegen
dat niet is uitgesloten dat de vast
goedbei knapt.
In de MEV is met geen van boven
staande scenario's rekening gehou
den. Volgens het CPB is de kans
dat de ramingen precies uitkomen
daarom kleiner dan 50 procent.
Voor Nederland dreigen grote ge
varen. Economische krimp bete
kent dat de inflatie veel hoger uit
kan vallen, de werkgelegenheid on
der druk komt te staan en ,de koop
kracht van consumenten nog ver
der zal dalen dan het reeds voor
spelde procent.
Het CPB wijst op de risico's van
hypotheekschuld van huishou
dens. Volgens het CPB blijven de
huizenprijzen dalen en is de kans
groot dat de bestedingsruimte van
gezinnen voorlopig blijft afnemen.
Dit is niet alleen een gevaar voor
huishoudens, ook banken lopen
een groot risico.
Hoewel het kabinet structurele
maatregelen als versobering van
de hypotheekrenteaftrek en verho
ging van de pensioenleeftijd op de
lange baan heeft geschoven, ont
komt de regering er volgens het
CPB niet aan dit versneld aan te
pakken als de economische cijfers
tegenvallen.
Overige indirecte belastingen 0,7
Bankbelasting 0,3
Verpakkingsbelasting 0,3
Infographic ANP bron Miljoenennota
Motorrijtuigenbelasting 3,6
Belastingen op personenauto's en
motorrijwielen (BPM) 2,1
Belastingen op milieugrondslag 4,4
Overdrachts- en assurantie
belasting 3,7
Accijnzen 11,5
Omzetbelasting 42,3
Defensie moet de komende jaren
structureel 635 miljoen euro bezui
nigen, daar bovenop komt een be
drag van 175 miljoen omdat er nog
wat financiële skeletten in de kast
hingen.
In totaal moeten er zo'n zesdui
zend man vertrekken.
Defensie moet in 2012 573 mil
joen euro bezuinigen. Dit wordt
vooral bereikt door opheffing van
eenheden en stilzetten materieel.
De stroperige bureaucratie
wordt teruggedrongen en meer ta
ken uitbesteed aan bedrijven.
Defensie investeert in onbeman
de verkenningsvliegtuigen voor de
middellange afstand en maakt 2
miljoen euro vrij voor digitale vei
ligheid en cyberoperaties.
Er wordt meer samengewerkt
met de legers van Duitsland, de Be
nelux, Noorwegen en het Verenigd
Koninkrijk.
Het woord 'boerkaverbod' valt niet
in de Miljoenennota. In veel meer
woorden staat in de integratiepara
graaf van het ministerie van Bin
nenlandse Zaken dat het dragen
van gelaatsbedekkende kleding op
veel plaatsen wordt verboden.
Nederlanderschap kan pas wor
den verkregen als afstand is gedaan
'van één of meer nationaliteiten
waarvan afstand kan worden ge
daan'. Als iemand binnen vijfjaar
wordt veroordeeld tot twaalf jaar
of meer, moet dat Nederlander
schap weer worden ingeleverd.
Het budget voor integratie wordt
afgebouwd van 251 miljoen in 2012
tot ongeveer 88 miljoen in 2016.
Inburgering wordt eigen verant
woordelijkheid van nieuwkomers.-
Minder subsidie voor samenwer
kingsverbanden van minderheden.
Maatregelen tegen huwelijks-
dwang worden aangescherpt.
Nederlanders die in het buitenland
in de problemen komen, kunnen
in de toekomst minder een beroep
doen op de ambassades. Wie echt
in extreme nood is, kan nog wel
op hulp rekenen. Voor de rest
wordt gewezen op de eigen verant
woordelijkheid van reizigers, die
moeten een goede reisverzekering
afsluiten.
De diplomaten op de ambassades
zullen hun aandacht, meer dan in
het verleden, richten de economi
sche belangen van Nederland.
Ook bewindslieden die een be
zoek aan het buitenland brengen,
worden ingezet voor de 'economi
sche diplomatie'.
De band met Israël wordt ver
sterkt.
Verlaging van het budget voor
ontwikkelingssamenwerking.
Het aantal ambassades wordt ver
minderd.
De kwaliteit moet omhoog, is de
boodschap en dat kan worden be
reikt door alle studenten te ver
plichten meer uren te studeren. Op
het mbo wordt een nieuwe uren-
norm ingesteld. Universiteiten en
hbo's krijgen meer geld wanneer
ze lessen van goede kwaliteit leve
ren en studenten goed afleveren.
Zeer zwakke basisscholen krij
gen voortaan nog maar een jaar
om zichzelf te verbeteren.
De loting voor lotingstudies
wordt stapsgewijs afgeschaft en
vervangen door selectieprocedu
res.
Masteropleidingen moeten deels
vanuit het bedrijfsleven worden be
taald.
Studenten van de lerarenoplei
ding worden landelijk getoetst.
De overheid wil ouders meer be
trekken bij de loopbaanoriëntatie
en studiekeuze van hun kinderen.
Het kabinet wil voor infrastructure
le projecten het besluitvormings
proces versnellen, de regelgeving
vereenvoudigen en de plankosten
verlagen. Dit moet jaarlijks 650 mil
joen euro opleveren. Er wordt in
2012 nog meer geïnvesteerd in as
falt en spoorverbindingen. Dit be
drag loopt op van 100 miljoen tot
structureel 500 miljoen per jaar.
Er komt volgend jaar 190 kilome
ter aan rijstroken bij, in de jaren er
na nog eens ruim 600 kilometer.
Op drukke verbindingen in de
Randstad is 2x4 rijstroken de stan
daard, buiten de Randstad 2x3.
In de komende jaren wordt op
een derde van de snelwegen een
maximumsnelheid van 130 kilome
ter per uur ingevoerd.
Op drukke spoortrajecten in de
Randstad, Noord-Brabant en Gel
derland moet om de tien minuten
een trein rijden.
