Die angstige ogen
zie ik nog steeds
64
9/11 TIEN JAAR LATER 10 september 2011
9/11 TER PLAATSE
Die ogen waarin hij ver
bijstering, wanhoop en
en doodsangst leest.
Die ogen staren
bloemist/ arrangeur Jaap Wisse
uit Heinkenszand regelmatig aan.
Nu, tien jaar na de aanslagen op
de Twin Towers, heeft hij die beel
den weer levendig voor ogen.
„Mensen die met foto's van ver-
a miste dierbaren rondlopen:
'Have you seen this person?' Hun
radeloze blik, hun kwetsbaarheid,
hun angst. Dat heeft me enorm ge
raakt. Ja, dat doet pijn."
Op die onwerkelijke 11 september
2001 zit Jaap Wisse (nu 52) op een
kilometer afstand van het World
Trade Center aan het ontbijt. Hij
is in New York om een bloemen-
beurs in te richten. „We gaan rond
half acht te voet naar het beursge
bouw, want op dat moment is het
godsonmogelijk een taxi te krij
gen. Om acht uur aan de slag. Na
drie kwartier loopt een collega de
hal binnen. 'Jaap', roept 'ie, 'er is
een vliegtuig in één van de Twin
Towers gevlogen'. Ik zeg: 'Joh, je
bent gek', maar onlogisch lijkt het
me niet, met al die vliegtuigjes en
heli's die rondvluchten houden bo
ven Manhattan. Je loopt mee naar
buiten en een tweede vliegtuig
vliegt in de andere WTC-toren. Al
thans, dat begrijpen we van een
taxichauffeur, want vanaf die plek
kunnen we dat niet goed zien, om
dat de ene toren schuilgaat achter
de andere."
Ineens dringt het besef door: dit is
niet normaal! „Je probeert ergens
naar het nieuws te kijken. Ook bel
ik.met mijn vrouw. Als dat telefo
nisch contact plotseling wordt ver
broken, slaat de paniek toe. Zeker
als er daarna radioberichten ko
men dat er ook vliegtuigen onder
weg zijn naar het Witte Huis en
het Pentagon."
Dan gebeurt het onverwachte. De
Twin Towers storten na elkaar in.
„Ik had nooit gedacht dat dat zou
kunnen gebeuren. Oké, een paar
verdiepingen kunnen worden ver
woest, maar niet dat ze loodrecht
zouden instorten."
Newyorkers om hem heen slaan
de handen voor de ogen. Sommi
gen zitten op hun knieën en ver
zuchten: 'It collapsed!' Overal
klinkt het 'Oh my god'. Net zo
snel als de stofwolken verspreidt
zich de angst. „Dan praat ik over
doodsangst. En dat is iets anders
dan gewone angst. Niemand wist
op dat moment waar de dreiging
vandaan kwam en wat er mogelijk
nog zou volgen. Het beursgebouw
wordt opgeëist voor noodopvang
van gewonden. Dat gaat op zijn
Amerikaans. Met bulldozers rijden
ze de beursstands aan de kant. Ik
kan nog net wat gereedschap red
den. Die beurs is natuurlijk ten
einde, maar dat interesseert je niet
meer."
Jaap Wisse weet niet waar hij
heen moet. Zijn hotel? Het lijkt
hem te gevaarlijk, want het ligt pal
naast het Empire State Building,
een mogelijk doelwit van een dan
nog onbekende vijand. „Het lijkt
alsof je in een soort oorlogsgebied
bent beland. Er trekt een stof
storm door Manhattan. Achteraf
mogen we blij zijn dat de wind af
landig was, anders had het nog er
ger kunnen uitpakken. Je hoort
dat alle luchthavens zijn afgeslo
ten. Je weet niet of er nog meer
aanslagen volgen. Je ziet hulpdien
sten langskomen en iedereen op
straat is ontdaan. Uiteindelijk ben
ik toch maar in het hotel gaan sla
pen."
Na twee dagen lijkt New York zich
te herpakken. „De autoriteiten, die
nooit hadden gedacht dat de VS
zo in het hart zouden worden ge
raakt, hebben het dan weer onder
controle. De paniek lijkt weg te eb
ben. Wel zijn de straten afgezet.
Dat is gek, die stilte in hartje Ma-
nattan. Er rijdt niet één auto."
De bloemist kan in die week niet
terug naar Nederland. „Vliegvel
den zijn afgesloten tot nader or
der. We hebben even overwogen
om via Mexico een vlucht te ne
men, maar dat bleek ook erg inge
wikkeld. Mijn moeder zei: 'Ik had
liever gehad dat je in Moskou had
gezeten, dan had je naar huis kun
nen lopen, want met een roeiboot
schiet het niet op, hee.' Dat is haar
manier om met de spanning om
te gaan. Ondertussen praat je er
over met andere arrangeurs die
ook vastzitten. Je probeert het
nieuws te volgen. Na een week is
er dan het vliegtuig naar huis, van
af Newark. Met de New York
Times van 12 september in de kof
fer."
Volgend jaar maart keert hij voor
het eerst terug naar Manhattan.
„De bloemenbeurs was na de aan
slagen verplaatst naar Miami,
maar vindt nu weer in New York
plaats. Ik ga al die plaatsen waar ik
heb gezworven weer eens langs."
Het wordt een 'sentimental jour
ney". Die radeloze ogen zullen
hem weer aanstaren. „In de stra
ten bij het hotel zal het allemaal
weer boven komen."
Nee, hij gaat niet alle documentai
res bekijken. „Zeker niet die over
de brandweermensen die probe
ren mensen uit de Twin Towers te
halen. De klok tikt mee van mi
nuut tot minuut. Je weet dat er
over enkele ogenblikken onder het
puin verdwijnen. Dat beleef ik te
intens mee, de rillingen over mijn
rug, Ja, daar heb ik last van..."
door Frank Balkenende
Bloemist Jaap Wisse uit Hein
kenszand verblijft op 11 sep
tember 2001 in New York, op
nog geen kilometer afstand
van het World Trade Center.
Hij maakt de aanslagen van
dichtbij mee, al ziet hij niet
met eigen ogen dat de vliegtui
gen zich in de torens boren.
Een week lang aanschouwt hij
het drama van New York. Het
blijft een beladen periode uit
zijn leven.
