Je voelt het stof in je keel bij elk bombardement De elfde september staat in het geheugen van een groot deel van de wereldbevolking gegrift. Maar in Breskens herdenken ze hun eigen 9-11: 11 september 1944, de dag van het geallieerde bombardement waarbij 183 bur gers het leven verloren. door René Hoonhorst Toen Jaap Keijmel tien jaar geleden de beelden zag van de twee vlieg tuigen die de Twin To wers binnenvlogen, schrok hij natuurlijk. De schrik werd verergerd door de 'herden kingsstemming' waarin hij verkeer de. Want de penningmeester was met de overige leden van het bestuur van de Stichting Oorlogsmonu ment Breskens net naar de begraaf plaats geweest voor de herdenking van de slachtoffers van het bom bardement op Breskens op n sep tember 1944. 'Nine-eleven' groei de uit tot een jaarlijkse, wereldwij- de herdenkingsdag voor oorlogs- en terreurslachtoffers en een bezin ningsdag voor de wereldvrede. Voor Breskens was 11 september al 57 jaar lang de dag om oorlogs slachtoffers te herdenken. Sinds 1994 doet het dorp dat bij het mo nument aan Steenoven. Breskens herdenkt ook slachtoffers uit ande re plaatsen en van andere oorlo gen. In toespraken refereren hoog waardigheidsbekleders, alleen van wege de datum al, ook vaak aan de 'aanval' op het World Trade Cen- ter. Maar voor Keijmel is het drama in Amerika 'niet hetzelfde' als het drama van 57 jaar eerder. „Hoewel we dat niet direct wisten, ging het niet om oorlogsgeweld. En er zijn heel veel mensen omgekomen, maar enkele duizenden slachtof fers hebben op een stad als New York minder effect dan tweehon derd doden op een dorp als Bres kens." Begrijp Keijmel (75) goed, het gaat hem niet om een vergelijking in hoeveelheid leed. Want de pijn voor nabestaanden van slachtof fers van bombardementen is het- zelfde. Toenmalig burgemeester Gosse Noordewier verwoordde het treffend op de dag van de aan slag, herinnert Keijmel zich. „Toen gooiden vliegtuigen bommen, van daag gebruikten ze vliegtuigen als bommen", zei Noordewier op de avond dat nog niet bekend was wie 'ze' waren. Elke keer als hij op televisie of in de krant beelden ziet van bombar dementen, voelt Jaap Keijmel wat mensen in en om de gebombar deerde gebouwen meemaken. „Of het nou tijdens het zien van de in stortende Twin Towers is of on langs bij bombardementen op Tri poli, je voelt het stof weer in je keel." Keijmel proefde dat stof twee keer daadwerkelijk. Hij was acht tijdens het bombardement op Breskens en speelde aan de dijk. Net als alle andere kinderen en volwassenen maakte hij dat hij wegkwam toen de vliegtuigen kwamen. Hij verhaalde al vaak dat hij met de rest van de familie naar binnen vloog, het ouderlijk huis aan Steen oven 5 in. Moeder, vader, tweeling broer en twee zussen schuilden er ook. Broer en één zus overleefden het niet, bij zijn vader moest een been worden afgezet. Van het huis van de Keijmels en dat van alle buren was weinig over. Jaap vond met enkele gezins leden onderdak bij een oudere zus in Biervliet. Daar maakte hij op 8 oktober 1944 een tweede beschie ting mee. „Er gold een verbod op samenscholingen, maar er ging die dag een begrafenisstoet door het dorp. Blijkbaar heeft een piloot die stoet aangezien voor een pelo ton soldaten, want er volgde weer een bombardement." Ook in Bier vliet kon Jaap op tijd ontkomen, maar weer proefde hij het stof - en de angst - in zijn keel. En weer wa ren er slachtoffers te betreuren. Alleen lotgenoten die een bombar dement meemaakten en dierbaren verloren, kunnen echt met een oorlogsslachtoffer als Keijmel mee voelen. „U begrijpt het misschien als ik mijn verhaal vertel, lotgeno ten voelen echt hoe ik als kind ben geschonden, last had van con centratieverlies en onverwerkte emoties." Zijn vrouw was geen slachtoffer van een bombardement, maar kon in de oorlog de brandende huizen in Breskens en Oostburg van huis uit zien. Ook werden boerderijen in de omgeving beschoten en raak te een opa ook een been kwijt. „Ik had dus wel direct met de gevol gen te maken en kan me dan ook redelijk inleven en mijn man steun bieden." Jaap knikt bevesti gend en geeft aan dat ook niet ie dereen zijn gevoelens hoeft mee te voelen. Als eenieder, al dan niet zelf getroffen door oorlogsgeweld of ander persoonlijk leed, maar wil blijven stilstaan bij de gevol gen van oorlogen. En als iedereen maar wil snappen dat het nodig is om afschuwelijke gebeurtenissen als het bombardement op Bres kens jaarlijks te herdenken. Want Jaap Keijmel vond het wel vreselijk dat een van de piloten die Breskens bombardeerde, beweerde tot voor kort niet te hebben gewe ten dat er burgers bij het bombar dement 'op de haven' waren omge komen. Net zoals het Keijmel pijn deed dat voetballer Willem van Hanegem, waarschijnlijk de be roemdste geboren Bressiaander, de ^.oprichting van een monument niet zo nodig vond. „Dat Van Ha negem het moeilijk vindt om het graf van zijn vader (die bij het bombardement om het leven kwam, terwijl hij een buurjonge tje redde) te bezoeken, kan ik er gens nog begrijpen. Maar dat hij het nut van zo'n gedenkplaats niet ziet, daar kan ik niet bij." De Dorpsstraat bom! - osaaBMB

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2011 | | pagina 146