9/11 TIEN JAAR LATER 10 september 2011 59
Bij het Pentagon, waarin het Ameri
kaanse ministerie van Defensie is ge
huisvest, herinnert een permanent
monument aan de 184 slachtoffers
die omkwamen toen vlucht 77 van
American Airlines op 11 september
op het gebouw insloeg. Het monu
ment bestaat uit een soort bankjes.
Op elk bankje staat de naam van
een slachtoffer.
foto Paul J. Richards/AFP
foto Alex Wong/EPA
tionele scheidslijn tussen 'hoge' en
amateurkunst overboord werd ge
zet. Als symbool van 'survival', het
overleven, diende The Sphere, een
bronzen bol van de Duitse kunste
naar Fritz Koenig. De sculptuur
stond naast het WTC en had op
wonderbaarlijke wijze de aanslag
overleefd.
Maar al snel ontbrandde de ene na
de andere controverse. De Britse
kunstenaar Damien Hirst verklaar
de dat de aanslag op het WTC een
kunstwerk op zich was. De Ameri
kaanse kunstenaar Eric Fischl haal
de zich de woede op de hals met
een bronzen sculptuur getiteld
Tumbling Woman. Het beeld van
een vrouw die valt (uit het WTC)
was te confronterend en dus onge
past.
Het is tot op de dag van vandaag
een heet hangijzer. Wat is gepast
en ongepast als het gaat om kunst
en 9/11?
Een werk van de Nederlander An
dy Mulder is in ieder geval door de
ballotage gekomen van het nog te
openen 9/11-museum. Deze jonge
computertekenaar uit Heerlen
maakte een 3D-weergave van het
WTC-complex.
De meeste hedendaagse kunste
naars houden het gepast. Zo maak
te de Duitse schilder Gerhard Rich
ter een 9/11-serie waarbij hij foto's
van het WTC bewerkte met wazi
ge vegen. De Amerikaan Graydon
Parrish schilderde The Cycle of
Terror and Tragedy, een realis
tische allegorie op monumentaal
formaat. Sophie Matisse (afstam
meling van Henri) schilderde een
'remake' van Picasso's Guernica in
kleur in plaats van zwart-wit met
Na 9/11 veranderde er veel op luchthavens: handbagage in een transparant tasje, waterflesjes en tubes tandpasta
inleveren. foto CPD
door Richard Mooyman
Op Schiphol staan vliegtuigpassa
giers tien jaar na de aanslagen van
n september gelaten in de rij.
Schoenen uit, broekriem in een
bakje, flesjes inleveren. Door de
aanslagen van 11 september is de
luchtvaart radicaal veranderd. Alle
reizigers zijn sindsdien mogelijke
terroristen.
Even was vliegen uit de gratie en
leden de maatschappijen forse ver
liezen, maar al snel zat de groei er
weer in. De luchtvaartbranche her
pakte zich, maar vliegen wordt
nooit meer hetzelfde. De cockpit
deur blijft voortaan dicht en straal
jagers stijgen op als er even geen
radiocontact is met een verkeers
vliegtuig. En de Amerikanen stu
ren bewapende air-marshals in bur
ger mee op risicovluchten, ook be
veiligers van de Nederlandse mare
chaussee namen discreet plaats
aan boord. Dat schijnt nog steeds
te gebeuren.
Nieuwe incidenten leidden tot ver
dere aanscherping van de veilig
heidsmaatregelen. Ingrijpend was
de tijdige ontdekking in augustus
2006 in Engeland van een groep ra
dicale moslims die vliegtuigen wil
de laten exploderen met ogen
schijnlijk onschuldige vloeistoffen.
Het leidde opnieuw tot draconi
sche maatregelen.
Alertheid blijft nodig, toonde ook
SBS-journalist Alberto Stegeman
op Schiphol aan. Hij kon met een
geleende pas een nepbom in een
vliegtuig smokkelen.
Schiphol is op jaarbasis 242 mil
joen euto kwijt aan beveiliging.
De rekening wordt doorgeschoven
naar de passagier. Toch is de totale
prijs van een vliegticket - gecorri
geerd voor de inflatie - sinds begin
deze eeuw licht gedaald.
Glenn Schoen van beveiligingsbe
drijf G4S stelt dat luchtvaart een
topdoelwit blijft. „Terrorisme in
de luchtvaart doet immers echt
pijn."
In toenemende mate gaan stem
men op om reizigers te controle
ren op basis van profielen die me
de door computers worden be
paald. De meeste passagiers zou
den dan sneller kunnen doorlo
pen. Schoen ziet voordelen, zoals
kortere wachttijden, maar ook be
zwaren. Hij vraagt zich af op wel
ke criteria de reizigers worden be
oordeeld.
„Gaan we indelen op basis van ge-
