m
'Bezuinigingsdrift is gotspe'
media
Scarface
39
Er breken zware tijden aan voor de kleine
levensbeschouwelijke tv-omroepen. Eisen
worden strenger, het budget halveert en
over samenwerking wordt al gesproken,
door Bert Pots
TERUGGESPOELD
media@wegener.nl
024-3650570
Zaterdag 10 september 2011
Human maakt al zes
seizoenen De vloer
op..., improvisatieto
neel over actuele le
vensbeschouwelijke
kwesties als euthana
sie, echtscheiding en hebzucht.
Voor Human-directeur Bert Jans-
sens is De vloer op... een echt voor
beeld van levensbeschouwelijke tv.
„Wij zetten kijkers aan het denken
over belangrijke levensvragen. Het
humanisme heeft, anders dan kerk
genootschappen, niet de beschik
king over allerlei rituelen. Wij ge
bruiken traditiegetrouw drama en
verhalen om levensbeschouwelijke
vragen aan de orde te stellen."
Mediaminister Van Bijsterveldt
schaart De vloer op... echter onder
drama. Ze vindt zo'n programma
het bewijs dat de kleine levensbe
schouwelijke omroepen een niet
onbelangrijk deel van hun zend
tijd aan andere thema's besteden
dan waarvoor zij ooit een zend
machtiging kregen. Voortaan moe
ten de kleine religieuze omroepen
zich beperken tot specifiek levens
beschouwelijke taken. En het bud
get wordt gekort. De 7 omroepen
verliezen 13 miljoen euro, bijna de
helft.
„Toen het voornemen van de mi
nister tot mij doordrong, was ik er
dagen ziek van", zegt Leo Fijen,
hoofd RKK. Hij vreest vooral het
gebrek aan financiële middelen.
Bij de RKK staan volgens hem vier
begrippen centraal: katholiek, ker
kelijk, evangeliserend, inspirerend.
„We doen dat vanuit de menselij
ke invalshoek en laten mensen in
hun waarde. We geven via een ge
varieerd programma-aanbod stem
aan gelovigen, noemen God bij
naam, maar laten zien dat het ge
loof ook buiten de kerk betekenis
heeft. Onze programma's en pro
jecten inspireren, gelovig of niet-
gelovig. RKK raakt je ziel. En dat
doen we, zo is de afgelopen maan
den nog gebleken, heel succesvol."
Hij noemt de bezuinigingsdrift
een 'gotspe'. In december brengt
Het improvisatietoneel van De vloer op... kan wel eens gaan sneuvelen vanwege de bezuinigingen bij de kleine levensbeschouwelijke omroepen, foto ANP
de RKK opnieuw Antoine Bodars
programma Eeuwigh gaat voor
Oogenblick. Dat wordt volgens
Fijen echt niet door de KRO of
een andere omroep gemaakt. „Stel
dat Bodar Herman van Rompuy,
voorzitter van de Europese Raad,
te gast heeft. Dan gaat het natuur
lijk over de euro en de toekomst
van de EU. Maar dan zal priester
Antoine ook belangrijke geloofs
vragen opwerpen. Een reguliere le
denomroep heeft een algemenere
oriëntatie en doet dat dus niet."
Ikon-directeur Martin Fröberg ziet
in dat besparingen op de publieke
omroep nodig zijn. Een besparing
van 6 miljoen euro kan hij nog
wel begrijpen, maar een royale ver
dubbeling van dat bedrag op basis
van ondeugelijke conclusies staat
voor hem gelijk aan 'onbehoorlijk
bestuur'. De overheid moet zich
volgens hem bedienen van de juis
te feiten. „In 2010 is door een amb
telijke commissie onderzoek ge
daan naar de levensbeschouwelij
ke omroepen. Toen is geconclu
deerd dat wij onze verantwoorde
lijkheid, het maken van levensbe
schouwelijke programma's, waar
maken. Het Commissariaat voor
de Media heeft bij het verlenen
van de zendmachtiging evenmin
gezegd dat we steken laten vallen."
De Ikon maakt principieel be
zwaar tegen de opstelling van het
kabinet dat de omroepen onvol
doende werken aan hun levensbe
schouwelijke opdracht. Fröberg
verwijst naar de opvattingen van
de jurist professor Wibren van der
Burg. Een minister die een inhou
delijk oordeel velt over de kern
taak van de levenbeschouwelijke
genootschappen, tast volgens de
rechtsgeleerde fundamenteel de
scheiding van kerk en staat aan.
De overheid wil ook dat de kleine
omroepen efficiënter werken en
daarom hun omroepactiviteiten
onderbrengen bij een verwante le
denomroep. Mocht een natuurlij
ke bondgenoot ontbreken, dan
vindt samenwerking plaats binnen
de NTR. Tegen die samenwerking
bestaat geen overwegend bezwaar.
De bisschoppen laten nu al de
RKK-programma's door de KRO
maken. Het personeel van Human
nam al zijn intrek bij de VPRO.
Over programmatische samenwer
king worden, zo zegt directeur
Janssens, 'inspirerende gesprekken
gevoerd'. Hij wil Human positione
ren als levensbeschouwelijke bijla
ge van de VPRO. OHM, Bos en de
Joodse Omroep maken de over
stap naar de NTR. De Ikon voert
nog oriënterende gesprekken met
de EO, de NCRV en de NTR.
Reageren?
media@wegener.nl
In de serie Teruggespoeld staat
wekelijks de spot gericht op
een filmklassieker die op veel
mensen een onuitwisbare
indruk heeft gemaakt.
Soms ben je gewoon te jong voor
een film. Die conclusie trek ik nu,
vele jaren nadat dat ik 'Scarface' van
Brian de Palma voor het eerst zag.
Ik was een jaar of 13,14 toen een vriend
met de video kwam aanzetten. Hij beloof
de een 'keigave actiefilm', met Al Pacino.
Dat heb ik geweten. Binnen een half uur
zat ik met een knoop in mijn maag en sa
mengeknepen billen te kijken naar de gru
welijkste filmscène die mijn jonge ogen
ooit hadden gezien. Tijdens een uit de klau
wen gelopen drugsdeal martelt een Colom
biaanse gangster een onder de douche vast
gebonden man met een kettingzaag. Bloed
fonteinen spatten in het rond, het slachtof-
door Stefan Dölcken
fer slaakt waanzinnige pijnkreten, half ge
smoord door het geronk van de zaag.
Uit een ooghoek keek ik naar mijn vriend,
die af en toe een nerveus lachje liet horen.
Hij was net zo geschokt als ik. We keken de
film niet af, 'want die duurt veel te lang'.
Dat het veel te heftig voor ons was, kun je
als stoere puber niet toegeven. Pas jaren la
ter zag ik de film nog eens en sindsdien
staat hij in mijn persoonlijke toptien.
De film uit 1982 beschrijft de lotgevallen
van Cubaanse vluchtelingen Tony Montana
(weergaloze rol Pacino) en Manny Ribera
(Steven Bauer) in Miami, Florida. Tony ge
bruikt zijn niet geringe criminele energie
en groeit van Cubaanse kruimeldief tot gro
te speler in de lokale cocaïnehandel. Gaan
deweg gebruikt hij steeds meer geweld om
zijn doelen te bereiken en wordt zelf zo on
geveer de grootste afnemer van het witte
neuspoeder. Uiteindelijk betaalt hij de ultie
me prijs: zo stoned als een garnaal wordt
hij in zijn pompeuze villa door Midden-
Amerikaanse criminelen afgemaakt
Al Pacino is in 'Scarface' in één woord briljant
als de Cubaanse drugsbaron Tony Montana.
'Scarface' is een film over het najagen van
de American dream: de verheerlijkte zoek
tocht naar geluk en rijkdom in de VS. Maar
deze film laat de afgronden van die droom
zien. Bloed, kots en tranen. Het script van
Oliver Stone laat aan duidelijkheid niets te
wensen over: een-genadeloze afrekening
met de mythe van de American gangster,
de onderwereldfiguur die door misdaad
probeert te pakken wat de maatschappij
hem op een andere manier niet gunt. Soms
zijn dit soort figuren nog sympathiek ook
- denk aan 'Ocean's eleven' of'The sting',
maar in Scarface is de gewelddadige dood
van Montana zelfs voor de meest begripvol
le kijker een opluchting. Weer een verrot,
immoreel persoon minder op deze aarde.
Toch heeft Tony Montana nog veel fans.
Met name in de wereld van de gangsterrap
spreken de daden en het niet-aflatende ge
scheld van de Cubaanse crimineel nog al
tijd tot de verbeelding. Zijn invulling van
de Amerikaanse droom past immers per
fect in het wereldbeeld van de gemiddelde
gangsterrapper: je hebt recht op roem en
rijkdom. Denkt iemand daar anders over,
dan schiet je het magazijn van je machine
pistool leeg in zijn smoel.
Als je dat helemaal goed wilt doen, citeer
je vlak voordat je de trekker overhaalt Tony
Montana: 'Say hello to my little friend!'
