13
Waarom Grieken hun geld
niet aan de staat geven
'Onder Nederlandse miljonairs bestaat weinig belangstelling
voor belastingverhoging'
zaterdag 3 september 2011
Peter Kavelaars, hoogleraar Fiscale economie aan de Erasmus Universiteit
al wordt gerommeld, overal ver
klaart de overheid de oorlog aan
mensen die geen bonnen uitschrij
ven, maar overal ontbreekt het aan
controle en politieke wil.
Italië liet deze week zien welke pi
rouettes dat oplevert. Er moet 45
miljard worden bezuinigd - 'omdat
Europa dat van ons vraagt' - maar
de maatregel is nu al drie keer hele
maal herschreven. Totale chaos
heerst en dat komt vooral doordat
politici om de hete brij draaien: be
lastingontduiking. 'Er ligt 120 mil
jard euro te wachten, maar nie
mand die het durft op te eisen',
schreef een krant. Berlusconi, die
zelf ooit 64 offshore bedrijven
stichtte om belastingen te ontlo
pen, lijkt de. minst aangewezen per
soon om te hameren op fiscale disci
pline.
Toen de Griekse goudhandelaar Sok-
rates Fokas vorig jaar New York ver
ruilde voor Athene, dacht hij in een
film verzeild te zijn geraakt. „Ik
moest zelf telkens naar het belas
tingkantoor, zeven verschillende af
delingen bezoeken en voor een
grijnzende ambtenaar mijn nota
boekje zelf nummeren. Je merkt
meteen dat het hier niet gaat om be
lasting te innen, maar om corruptie
te generen."
De nieuwe Griekse minister van Fi
nanciën Venizelos erkent het pro
bleem: „Er zijn veel te veel belasting
kantoren, ze dienen lokale lobbies".
Zo bleek op 12 van de 34 grootste
kantoren in juni geen enkele aangif
te te zijn gecontroleerd.
Is er een verklaring voor de zuidelij
ke hardnekkigheid in fiscale zaken?
Sommigen onderstrepen dat de vier
landen ooit grootmachten waren,
en dat verval en vergane glorie rem
mend werken op de modernisering
en de ontwikkeling van een efficiën
te natiestaat.
Belangrijker is misschien dat drie
van de vier (Spanje, Portugal en
Griekenland) pas in de jaren '70 een
democratie werden. De vieze smaak
van de dictatuur moest worden
weggespoeld. Het vergt tijd om de
staat te gaan zien als vriend. Dat
geldt ook voor de Italianen. Ze
moesten honderden jaren van
vreemde overheersing dulden en de
slechts 150 jaar van weinig enthou
siaste nationale eenheid heeft er
weinig verandering in gebracht:
geen vaderlandsliefde, geen respect
voor het collectief
Portugal is nu zelfs van plan om de
inning van de belastingen aan parti
culiere bedrijven uit te besteden.
De Grieken volgen dit voorbeeld.
Minister Venizelos belooft het belas
tingsysteem van voor tot achter op
de schop te nemen. Eind deze
maand presenteert hij een nieuw
plan met de kernwoorden centrali
satie, automatisering en uitbeste
ding.
Dat het inschakelen van bedrijven
voor de inning van belasting wordt
gezien als het Ei van Columbus, be
vestigt het failliet van het oude sys
teem. Van de eigen staat, de eigen
regeerders. Wie of wat komt er
voor in de plaats - Europa?
Belastingtarieven
Inkomstenbelasting
Portugal kent tarieven tussen de
11 en 46%. Wel zijn er veel uitzon
deringen voor bepaalde groepen.
Spanje heeft zes schijven, tussen
de 24 en 45%. Het hoogste tarief
begint bij 175.000 euro.
Italië heeft vijf tarieven, tussen 23
en 43%. Daar begint de hoogste
schijf bij 75.000 euro.
Grieken betalen tussen 0 en 40%.
In Nederland bedraagt het hoogste
tarief 52%.
BTW
Portugal en Griekenland hebben
het hoogste btw-tarief opgetrok
ken naar 23%. In Spanje is het 18%,
in Italië 20% (Nederland 19%).
Vennootschapsbelasting
Portugal is voor bedrijven gunstig:
voor de eerste 12.500 euro winst
betalen ze 12,5%, daarboven is het
25%.
In Griekenland betalen bedrijven
24%, in Spanje en Italië ligt het per
centage rond de 30. Nederlandse
bedrijven betalen maximaal 25%.
'Als de Grieken nu eens be
lasting gaan betalen, dan is
dat begrotingstekort zo op
gelost.' In Noord-Europa
groeit de verbazing. Waar
om lijkt belastingafdracht
in het zuiden een kwestie
van vrijwilligheid?
door Eelco van der Linden
"W" k heb niet gestolen, het
I was geld van de staat", zei
I een Italiaanse kennis na-
I dat de Guardia di Finanza
-A- (de fiscale politie) had
ontdekt dat hij, samen met bevrien
de ondernemers, betrokken was bij
een fraude met subsidies bij Napels.
De vanzelfsprekendheid was veel
zeggend. De staat is de vijand, het
zit er bij Italianen nog steeds in. Be
ter is het om je te organiseren via
de familie, de clan, vrienden en
deals sluiten met politici.
Portugal, Italië, Griekenland, Span
je. Ze vinden het vreselijk en racis
tisch om door te gaan voor de
'PIGS'. Toch hebben ze een ding ge
meen: weinig fiscale discipline. De
zwarte economie is in Portugal en
Spanje net zo groot als een vijfde
van het Bruto Binnenlands Pro
duct. In Griekenland en Italië zit
het zelfs tegen een kwart aan. Over-
