sea
a*.—--sr.
- BV
THE
Acht Zeeuwse films vormen het pro
gramma-onderdeel Zeeuws Luik, Dat
wordt zondag 11 september vertoond
in Vlissingen en de dagen erna in Ter-
neuzen.
Circada
De Neger van Terneuzen
9.18 September 2011
ie**.
Vangen en Terneuzen
r&xmrt
Rob Maaskant reist al vier decennia lang met zijn beeldend mu-
ziektheatergroep Het Bedrijf v/h door binnen- en buitenland. De
ervaringen en belevenissen vormden het uitgangspunt voor zijn
eerste speelfilm: Circada.
De film ontstond uit de behoefte om vast te leggen wat het reizende
kunstenaarsgezelschap doet. Een documentaire werd te weinig passend
bij het eigenzinnige karakter van Het Bedrijf v/h beschouwd en dus rijp
te het idee van een film met een verhaal. Circada gaat dan ook over over
de belevenissen van een kleine, rondreizende rariteitenshow, dat een
wat kwijnend bestaan leidt.
Maaskant zocht en vond samenwerking met diverse jonge filmmakers.
„We willen met dit project ook onze manier van theatermaker overbren
gen", zegt hij. Achter zijn huis in Nieuw- en Sint Joosland werd daarom
het kampement opgebouwd waarmee het gezelschap normaal gespro
ken rondreist. Drie weken lang woonden en werkten crew en cast daar
intensief samen, met vaak lange draaidagen.
„Onze voorstellingen komen vaak improviserend tot stand", vertelt
Maaskant. „In dit geval moesten we wel alles in een draaiboek vastleg
gen, maar gelukkig hadden we ook genoeg mogelijkheden om ter plek
ke al improviserend dingen te veranderen. Dat moest ook, want een
week lang hebben we verschrikkelijk slecht weer gehad."
In de film ontmoet het kermistheatergezelschap een raadselachtige
vrouw (Faya), die niet kan praten. Het gezelschap neemt haar op en zij
weet het rariteitenkabinet opnieuw tot leven te brengen. Maaskant
speelt zelf de kermisbaas, wiens droom het is om te kunnen vliegen.
Tussen hem en Faya ontstaat een bijzondere band.
De wil om te vliegen is een poging om te ontsnappen aan de realiteit.
„Ik zie de film als een pleidooi voor de verbeelding", zegt Maaskant.
„Het is belangrijk om niet alleen de romantiek ervan te laten zien, maar
ook de worsteling om onze droom een plek te geven in de realiteit."
Dat geldt ook voor Het Bedrijf v/h. „Het wordt steeds moeilijker om de
grote spektakelvoorstellingen te verkopen. We willen daarmee ophou
den en ons terrein verleggen naar kleinere, poëtische voorstellingen en
proberen onze ideeën en ervaringen over te brengen op jongeren. Daar
is de tijd wel rijp voor."
Vooraf was er ook scepsis over zijn filmplannen. „Een voorstelling maak
je echt mee, maar komt dat wel over op het witte doek? Dat vroegen
veel mensen zich af Maar het is veel meer een verhaal geworden dan ik
had gedacht. Het mooie van film is dat je de blik van de kijker kunt stu
ren. Je laat precies zien wat je wilt laten zien en daardoor kun je heel
makkelijk tot in detail gaan. In feite neem je iemand aan de hand mee."
Vlissingen, zo. 11/09 19.30 uur zaal 1.
Terneuzen: do. 13/09 19.30 uur zaal 3.
Als deel 135 in de Slibreeks verschijnt za. 10 sept 'Groot Encyclope
disch Naslagwerk der Verzonnen Verbeelding' van Rob Maaskant.
Presentatie: 15.00 uur, Mottekasteel (Terra Maris), Oostkapelle.
Op 12 december 1985 ging de 18-jarige Maarten Visser uit Rotterdam, reizend door
Zuid-Amerika, op pad om de Chileense vulkaan Osorno te beklimmen. Hij keer
de niet terug en is, tot op de dag van vandaag, spoorloos. Zijn ouders, Paulus en
Loes Visser, reizen sindsdien elk jaar in december naar Chili om te zoeken, om
elke aanwijzing - hoe gering ook - na te trekken, Om het verhaal bij de mensen
daar levend te houden. Zij staan centraal in Twee Levens van de Middelburgse documentairema
ker Fifi Visser, zus van Maarten. Zij reisde eind vorig jaar met haar ouders mee.
Tot twee jaar geleden was het niet in haar opgekomen een film te maken over het onderwerp.
„Dit was zo privé, zp'n persoonlijk verhaal. Totdat een Chileense filmmaker mijn ouders bena
derde. Zij reageerden enthousiast en wilden wel dat het zou worden vastgelegd. Uiteindelijk ging
dat niet door. Toen dacht ik: het zou ook wel raar zijn. Het is mijn vak en dan zou een ander het
gaan doen!"
Twee Levens laat zien dat de ouders ook na 25 jaar vergeefs speuren hun zoektocht onverminderd
voortzetten. Ze hangen posters op, doen oproepen in de Chileense media en sporen mensen op
die Maarten mogelijk hebben gezien. Ze beseffen dat de kans dat ze iets vinden miniem is, maar
weigeren de hoop op te geven. Zolang er geen zekerheid is dat Maarten niet meer leeft, 'valt er
niets te rouwen', zoals de moeder het in de film formuleert. 'Het is zó belangrijk om te weten:
wat is er met hem gebeurd? Dat móeten we uitzoeken. Dat zijn we aan hem verplicht. Dat wil
len we zelf ook.'
Fifi Visser is zelf de afgelopen tijd anders tegen de voortdurende zoektocht aan'gaan kijken. „Ik
was zestien toen het gebeurde, maar inmiddels ben ik even oud als mijn ouders toen waren. Ik
ben een generatie opgeschoven, terwijl Maarten een jonge adolescent is gebleven. Door de film
werd ik teruggeworpen in de tijd, maar beleefde alles dp een andere manier, met het perspectief
De Neger van Terneuzen, zo werd hij genoemd. Frank Kou-
len (1922-1985), in 1957 de grondlegger van Porgy en Bess.
Daan Bol, Marinka de Jongh en Wilko van
Oosterhout, filmstudenten aan de Hoge
school voor de Kunsten Utrecht, maakten
een documentaire van een half uur over
hem, die begin dit jaar voor het eerst in het
jazzcafé was te zien en nu ook op Film by
the Sea wordt vertoond.
De studenten moesten hun tweede studiejaar afsluiten met
een vrije opdracht. De enige voorwaarde was dat het num
mer Summertime erin moest voorkomen. De drie hebben in
terviews gehouden met Koulens familie en met diverse sleu
telfiguren binnen Porgy en Bess. Samen schetsen zij het le
ven van Koulen.
De gesprekken worden afgewisseld met archiefbeel-
den.Jazz-zangeres Lillian Boutté werkte ook mee aan de do
cumentaire. Zij kwam speciaal naar Terneuzen om te vertel
len over Koulen én Summertime te zingen.
De documentairemakers kenden Koulen nog niet, aldus
Daan Bol. „Wat me heeft getroffen is hoeveel hij heeft bete
kend voor Terneuzen. En nu nog. Zijn geest is nog steeds
heel erg aanwezig in Porgy en Bess. Dat vind ik wel bijzon
der."
Vlissingen: zo. 11/09i?-45 en 18.15 uur zaal 1
Terneuzen: ma. 12/09 en di. 13/0918.45 uur zaal 3
