zeeland 117
Een magistrale tekst
echt tot leven gewekt
magisch
moment
De ladder op, hoofd door de opening
en spelen met licht, geluid en decor
zeeland
nazomer
festival
maandag 29 augustus 2011
Scène uit Am Ziel. foto Lex de Meester
door Willem Nijssen
Van meerdere kanten wor
den we gewaarschuwd
om Thomas Bernhards
biografie niet te verwar
ren met zijn werk. De tirade tegen
alles en iedereen, zo karakteristiek
voot zijn romans en zijn tonelen
(waaronder Am Ziel), mag niet zo
maar in verband worden gebracht
met zijn moeilijke jeugd. Al is dat
nog zo verleidelijk... We moeten
blijven zien, ons blijven inpren
ten, dat het om iets universeels
gaat. Dat vereenzaming en zelfdes
tructie voor iederéén de prijs zijn,
waarmee de drang naar perfectie
betaald moet worden.
Die laatste zin, dat is boekentaal
natuurlijk. Maar wel een heel
knappe samenvatting van wat er
zo intrigerend zou kunnen zijn
aan het werk van Thomas Bern-
hard. Ik vind de teksten van Bern-
hard ongemeen boeiend, herken
baar en bevredigend voor een duis
ter kantje in mezelf. Een kantje
waarvan ons misschien wel ge
leerd is om het in het duister te
zetten en het daar liefst te houden.
Ons zelfgenoegzame kantje, ons
aan grootheidswaanzin grenzende
kantje, dat toevallig ook het kantje
is van geloof en vertrouwen in ons
zelf Een hoekje waar het tuinie
ren snel uit de hand loopt. Een
hoekje waar de klappen vallen. Bij
sommigen, bij velen, bij ons alle
maal? Dat is de grote vraag, dat is
wat bepaalt of het werk van Bern-
hard van groot belang is of niet.
Persoonlijk vind ik dus van wel,
en vind ik het geweldig dat een
voorstelling als Am Ziel is opgeno
men in het Nazomerfestival. Dat
zo'n enorme monoloog met zo'n
lading een nét iets te grote opgave
lijkt voor de hoofdrol, dat neem ik
er dan maar vergoelijkend bij. Wat
telt, is dat zo'n magistrale tekst
hier nog eens tot leven gewekt
wordt. Echt tot leven, beter dan ik
het zelf al lezende zou kunnen.
Raymonde de Kuyper kaapt als de
dominante moeder die met haar
dochter voor de 33e keer naar zee
zal gaan, vrijwel alle tekst. Ze doet
dat-met hkar karakteristieke stem
(met die vreemde ironiserend^ na-
saliteit) vanaf het eerste woord,
met arrogantie en een brutaal
egoïsme, met een foute maar be
geerlijke suprematie. Zij hoeft zich
niet te storen aan een samenhang,
kan er uit flappen wat ze wil, in
de volgorde waarin ze dat wil. Al
les wordt daardoor even belang
rijk, van de futiliteit van het pak-
LOCATIETHEATER
Am Ziel
Zeeland Nazomerfestival
Locatie: Badpaviljoen Domburg
Regie: Judith de Rijke
Met: Raymonde de Kuyper, My-
rthe Burger, Lieke-Rosa Altink en
Arnon Grunberg
Gezien: vrijdag 26 augustus
ken van de koffers tot de nagedach
tenis van de overleden echtgenoot.
Alles is even futiel. Of even belang
rijk. Wij zijn het, die zelf dan
maar tussen die twee moeten kie
zen, heel de tijd, in dat monotone
tempo dat niet is bij te houden.
Eén rode draad is er wel: de drama
tische schrijver. De auteur van een
succesvol toneelstuk. (Mooie aan
leiding om het publiek te schoffe
ren. Dat zijn 'lieden die niets be
grijpen. Ze klappen voor het
meest onzinnige, ze klappen voor
iedere draai om de oren die ze krij
gen.') Die dramatische schrijver is
uitgenodigd aan zee. Hij is kenne
lijk bedoeld voor de (hopeloos vrij
gezelle) dochter, maar nog voor hij
verschijnt, is hij al ingepikt door
de hebberige moeder. Dat soort
spanningsveld, dat soort verwar
ring van goede en boosaardige be
doelingen, waar het leven mee vol
zit, dat is zo intrigerend.
Am Ziel is een ode aan de tekst.
Waarvoor dank. Voor de verklan
king. Maar niet minder voor de
verbeelding. Kostuumontwerpers
en belichters komen er bij het ap
plaus vaak bekaaid vanaf Je moet
dat kunnen, zo in de schaduw wer
ken. Hier, bij Am Ziel, zie ik met
een blij soort verrassing dat de kos
tuums precies vertellen wie de per
sonages zijn. En dat het licht is,
wat het is: weggemoffelde duister
nis. Knap werk van Chris Snik en
Mare Heinz.
Alle resterende voorstellingen van 'Am
Ziel' zijn reeds uitverkocht.
Executieverkoop
Voor alle executieverkopen
van de Belastingdienst regio
Zuidwest
Zie Veilingdeurwaarder.nl
Belastingdienst
m,
door Ali Pankow
Aan elke theatervoorstelling
ligt een idee ten grond
slag, maar met een idee al
leen ben je er nog niet. Dat er
voor een goed toneelstuk heel veel
komt kijken, maakt de tentoonstel
ling Back Stage overduidelijk. Deze
boeiende presentatie van het Thea
ter Instituut Nederland is als on
derdeel van het Nazomerfestival te
zien in de kloostergang van het Ab
dijcomplex in Middelburg.
Back Stage begint met de keus van
een stuk: Romeo en Julia, Glengar
ry Glen Ross, Hrmnnh! Kung Fu
Hossel.obKees de Jongen. Daarna ko
men de volgende vragen. Wie bij
voorbeeld voor Kees de Jongen
kiest moet ook bepalen: wat voor
soort kereltje is dat? Waar woont
hij? Welke kleren draagt hij? Welk
dier past het beste bij hem? En
dus ook: speelt het verhaal zich af
in de tijd dat Theo Thijssen het
verhaal schreef of kun je het naar
het heden halen? 'Klim de ladder
op en steek je hoofd door de ope
ning' luidt een van de volgende op
drachten. Op die plek kun je als be
zoeker spelen met lichteffecten, ge
luid en decor. Een kwestie van op
knopjes drukken en aan de touw
tjes trekken. Voor de repetities is
een miniruimte beschikbaar én
eeh regisseur die vanaf een beeld
scherm adviezen geeft. Aan het
einde van de route wacht het po
dium, maar pas na het verbijten
van de zenuwen voor de première.
Wie dan eindelijk op het toneel
verschijnt, krijgt applaus. Maar
roem duurt maar even, want op
de vloer zitten al de recensies ge
plakt: enthousiaste, maar ook kriti
sche commentaren. 'Wat ik het
spannendst vind aan toneel is zelf
spelen', schreef een van de bezoek
ende scholieren. Een andere leer
ling opteert blijkbaar direct voor
een toneelcarrière en liet alleen
zijn 06-nummer achter.
Back Stage: dagelijks vanaf 16.00 uur.
foto Lex de Meester
zegend met sterke stem en strakke
band, zeker te boeien met 'gevoeli
ge liedjes over mijn ontzettend
mislukte liefdesleven'.
Maar aan het einde groeide een
mooi concert ineens uit tot een
magische avond. Nadat ze eerst tij
dens Wicked world dansende kin
deren op het podium had uitgeno
digd, begaf ze zich tijdens de toe
gift met haar band tussen het pu
bliek. Onder de bomen voerde ze -
onversterkt - Bob Dylans 1 shall be
released uit. De vele bezoekers luis
terden ademloos toe, als betoverd,
en beseften getuige te zijn van iets
bijzonders. De PZC-publieksen-
quête leverde ook een hoge waar
dering op: 4,64 sterren, op een
maximum van vijf.
Hoe anders was het gisteravond.
De naam Orquesta Patagon klonk
exotisch, maar bleek een Vlaams
dansorkest dat pretentieloos amu
sementsmuziek bracht: dansbare
versies van uiteenlopende beken
de nummers, van Adamo tot How-
lin' Wolf in een mengelmoes van
stijlen.
Terwijl het Nazomerfestival de af
gelopen jaren een naam heeft op
gebouwd met verrassende en
hoogstaande optredens, ontsteeg
Orquesta Patagon muzikaal gezien
nauwelijks het bruiloften- en par
tijenniveau - het festival bijna on
waardig. Aan de andere kant wist
het orkest het publiek wel te ver
maken en was het regelmatig drin
gen op de dansvloer.
Waar een etmaal eerder zo ma
gisch I shall be released had geklon
ken, werd nu de foxtrot gedanst
op de muziek van Dylan.
Op het Abdijplein treden vanavond
Steye (20.30 uur), Esther Groenenberg
(21.00 uur) en aansluitend Krystl op.
Videoreportages en meer over
het Nazomerfestival op
www.pzc.nl/nazomerfestival.
Orquesta Patagon
en De Vlieger door David Cantens
zelf
De avondconcerten op het Abdij
plein laveerden in het weekeinde
tussen uitersten. De ontwapenen
de zangeres Laura Jansen wist, ge-
23 aug t/m 3 sept 2011