zware opgave
internationaal terrorisme
'Het is moeilijk inschatten in hoeverre het land na de val van dinsdas 23 augustus 2011
Kaddafi coherent reageert of in rivaliserende groepen uiteen valt' 11
Gerbert van der Aa, Afrikadeskundige
Aa. „Zo begon de opstand in Ben
ghazi, in het oosten van Libië. De
rebellenraad heeft vooral daar
aanhangers. In het westen, in Tri
poli, hebben ze echt nog niet het
gevoel dat die ook voor hun
mensen vecht."
Dat niet iedereen zich achter de re
bellenbeweging schaart, wordt me
de in stand gehouden doordat zich
bij de raad mensen hebben ge
voegd met 'bloed aan de handen'.
Strijders die eerst nog aanhanger
van Kaddafi waren, vervolgt Van
der Aa. „Het is maar de vraag of
de raad daarom alle Libiërs aan
zich kan binden."
Misschien, denkt Van der Aa daar
om, valt het land - net als Sudan -
wel uiteen. Maar voor het zover is,
wordt mogelijk eerst afgerekend
met Kaddafi en zijn knokploegen.
'Van oudsher bestaan
tussen oost en
west grote problemen'
Al zou 'bijltjesdag' ook zomaar
kunnen uitblijven, stelt Dick Leur-
dijk. Andere landen willen Kad
dafi berecht zien in het Internatio
naal Strafhof in Den Haag.
„Gaan Libiërs zelf zorgen voor ver
gelding, dan kan de Navo zich
weer tegen de overgangsraad gaan
keren. Dan is die zijn aanzien
kwijt en daar zit de raad ook niet
op te wachten."
De Nationale Overgangsraad heeft
in een 37 artikelen tellend docu
ment vastgesteld hoe de overgangs
periode moet verlopen naar een
nieuwe regering. Binnen dertig da
gen na de verhuizing vanuit de
huidige thuisbasis Benghazi naar
de hoofdstad Tripoli zal de raad
een interim-uitvoerend comité -
of een overgangsregering - benoe
men om het land te runnen. Deze
regering moet binnen acht maan
den na de val van Kaddafi verkie
zingen organiseren voor een twee
honderd leden tellende nationale
overgangsassemblee of'nationale
conferentie'.
Daarna wordt de Nationale Over
gangsraad ontbonden. De assem
blee is dan de legitieme vertegen
woordiging van de ruim 6 miljoen
inwoners.
Deze gekozen overgangsregering
moet verder binnen een maand na
haar benoeming een premier aan
wijzen en een commissie in het le
ven roepen die binnen twee maan
den na haar oprichting een grond
wet moet hebben opgesteld. De be
volking mag zich vervolgens in
een referendum over de grondwet
uitspreken.
Vanaf de eerste sessie heeft de as
semblee dertig dagen om een kies
wet op te stellen en een datum
voor parlementsverkiezingen te
prikken. De stembusgang moet
dan binnen zes maanden plaats
vinden. De verkiezing moet 'trans
parant' en 'democratisch' verlopen
onder toezicht van de Verenigde
Naties en andere internationale or-
.ganen. De assemblee heeft 30 da
gen om de resultaten van de ver
kiezingen goed te keuren en nog
eens dertig dagen om het nieuwe
parlement bijeen te roepen. Daar
mee komt dan een einde aan de
overgangsperiode.
ter van Kaddafi. Het is een reactie
op Libische betrokkenheid bij een
aanslag op een Berlijnse disco, die
veel Amerikaanse bezoekers trok.
1988: Amerikaans passagiersvlieg
tuig stort neer boven Lockerbie:
270 doden.
1992: VN-sancties tegen Libië om
aanslag Lockerbie.
1999: Libisch regime draagt ver
dachten Lockerbie over voor pro
ces, VN-sancties worden opge
schort.
2002: Libische agent Abdelbaset
al-Megrahi wordt in hoger beroep
veroordeeld tot levenslang wegens
aanslag Lockerbie.
2003: Regering in Tripoli neemt
verantwoordelijkheid voor aanslag
Lockerbie en betaalt nabestaanden
2,7 miljard dollar. VN-sancties wor
den opgeheven. Libië geeft produc
tie massavernietigingswapens op.
2006: VS herstellen diplomatieke
banden met Libië.
2009: Megrahi wordt op humanitai
re grond vrijgelaten. Heldenont
vangst in Tripoli.
2011: In februari breken rellen uit
in verscheidene steden.
ter wereld. Of het nu ging om mili
tanten in de landen ten zuiden
van de Sahara, de IRA in Noord-
Ierland of het Iraanse leger in de
oorlog tegen Irak (1980-1988), het
maakte Kaddafi niets uit. In de
cember 1985 was hij betrokken bij
aanslagen op de vliegvelden van
Rome en Wenen, in april 1986 bij
de aanslag op een door veel Ameri
kanen bezochte disco in Berlijn, in
december 1988 bij de aanslag op
een Amerikaans passagiersvlieg
tuig boven Lockerbie (Schotland)
en tot slot in december 1989 bij
aanslag op een Frans vliegtuig bo
ven Niger.
Mondiale sancties brachten Kad
dafi uiteindelijk tot inkeer. Eind
2003 liet hij weten af te zien van
de ontwikkeling van biologische-,
chemische- en kernwapens. Hij
gaf aan bereid te zijn de schade ver
oorzaakt door eerdere aanslagen te
vergoeden.
Kaddafi keerde zich af van het ter
rorisme en opende zijn land voor
westerse investeringen. En tal van
westerse leiders wisten niet hoe
snel ze de voormalige vijand in de
armen moesten sluiten - en zaken
met hem doen.
Want Libië beschikt over immen
se grote olie- en gasreserves. Kadd
afi was niet langer 'de dolle hond
van het Midden-Oosten', zoals de
Amerikaanse president Ronald
Reagan hem ooit omschreef
Toen eind 2010, begin 2011 de Ara
bische Lente in de buurlanden Tu
nesië en Egypte de dictators van
hun troon verdreef, toonde Kad
dafi weer zijn ware gezicht. Hij
was niet van plan om te zwichten
voor de wensen van zijn eigen
volk.
De opstand, die in de oostelijke
stad Benghazi begon, werd met
bruut geweld bestreden, waarbij
de troepen van Kaddafi - onder
wie ook talrijke Afrikaanse huur
lingen - er niet voor terugschrok
ken aanvallen uit te voeren op de
burgerbevolking. Maar het verzet,
inmiddels gesteund door bommen
werpers van de Navo, bleek uitein
delijk onbreekbaar.
Abdelbaset al-Megrahi
Kaddafi zat ook achter de aanslag op het vliegtuig boven Lockerbie.
