gezondheid 123
Spataders niet zonder risico
woensdag 17 augustus 2011
Tijdens de warmere dagen komen
ze vooral in beeld: spataders.
Wie er last van heeft, zal proberen
ze te verbergen voor de buitenwe
reld. Maar het is nog veel mooier
er voorgoed van verlost te zijn.
door Rietje Krijnen
Zeldzaam zijn spataders niet Derma
toloog Lenny Jacobs-Sibelt van het
UMC St Radboud in Nijmegen
over de oorzaak: „Je moet je voor
stellen dat het bloed van het hart naar de be
nen wordt gepompt. Van daaruit moet het
terug naar boven, maar in de benen zit geen
pomp. De kuitspieren zorgen er eigenlijk
voor dat het bloed weer omhoog wordt ge
duwd. Als dat niet goed gaat én de kleppen
die in aders zitten werken niet meer zo
best, dan zakt het bloed terug en worden de
aders groter. Dat zijn dus de spataders. Dit
geeft vaak klachten van krampen, vocht en
een loom en zwaar gevoel in de benen.
„Hoewel velen ze krijgen, bestaat er wel een
verschil. De een krijgt ze al jong, de ander
heeft echt dikke kabels op de benen, weer
een ander heeft alleen wat spinnenwebach
tige gebieden. Er is een erfelijke factor. Als
spataders vaker in een familie voorkomen,
hebben de familieleden een grotere kans ze
ook te krijgen. Maar er speelt meer. Wie
een staand beroep heeft, loopt meer risico.
Zwangerschap is een risicofactor, waarschijn
lijk vooral omdat de vaatwanden slapper
worden. Er wordt vaker gezegd dat zitten
met de benen over elkaar bijdraagt aan het
ontstaan van spataders, maar dat is nooit be
wezen. Ik geloof dat dit zou kunnen meespe
len, omdat het iets drukverhogend is. Maar
lang staan of lang in een houding in een
vliegtuig zitten, geeft meer drukverhoging.
Wandelen en kuitspieroefeningen zijn goed
om spataders te voorkomen."
Al surfend op internet komen er allerlei
smeerseltjes en pilletjes naar boven die moe
ten helpen de kwaal tegen te gaan. Er zijn
zelfs bedrijven die beweren dat ze iemand
oefeningen aan kunnen leren zodat al ont
stane spataders weggaan. Jacobs-Sibelt: „La
ten we het zo zeggen: er is geen wetenschap
pelijk bewijs van de werking van deze me
thodes of middelen. De enige mogelijkheid
om ervan af te komen, is een ingreep. Wil
je spataders voorkomen, dan kunnen specia
le kousen mogelijk helpen. Chirurgen dra
gen die nogal eens om spataders te voorko
men, maar ook tijdens lange vliegreizen
worden ze voorgeschreven."
Sjanneke Schultens (43) besloot ooit haar
Doe minder keukenzout en
meer kaliumzout in voeding
Bij het voorkomen van hart- en
vaatziekten is het niet alleen goed
de hoeveelheid natrium (keuken
zout) in voeding te verminderen,
maar ook de hoeveelheid kalium
zout in het eten wat te verhogen.
De verhouding tussen beide zou
ten is belangrijker voor de gezond
heid dan de absolute hoeveelheid
van beide zouten op zich, blijkt
uit Amerikaans onderzoek.
http://bit.ly/p4IPJQ
Suiker laat hart
sneller herstellen
Zowel na een hartoperatie als na
een hartaanval versnelt het toedie
nen van ribose (een vorm van sui
ker) het herstel van de hartspier
en behoud van de hartspierftmc-
tie. Dit blijkt uit onderzoek met
honden en ratten. Ribose versnelt
de aanmaak van het energierijke
molecuul ATP in de hartspier. Of
ribose bij mensen ook dit effect
heeft, is nog niet onderzocht.
http://bit.ly/papY8m
Vaak dunne botten
bij vroeg stadium MS
Mensen bij wie de ziekte multipe
le sclerose (MS) is vastgesteld,
doen er goed aan extra vitamine
D te slikken. Minstens de helft
van de mensen met een vroeg
stadium van MS lijdt namelijk
aan botontkalking (osteoporose).
Een tekort aan vitamine D vormt
zowel een risico voor het krijgen
van MS als voor het krijgen van
osteoporose.
http://bit.ly/nzi7xG
Opgroeien op boerderij
vergroot risico bloedkanker
Opgroeien op een boerderij ver
kleint de kans op astma en aller
gie, maar vergroot de kans later
een vorm van bloedkanker (zoals
leukemie) te krijgen. Dat stellen
Nieuw-Zeelandse onderzoekers.
Dit geldt alleen voor een boerde
rij met vee. Een akkerbouwbedrijf
verlaagt juist bij .volwassenen het
risico op bloedkanker, blijkt uit
hetzelfde onderzoek.
http://bit.ly/ncCL2b
Aanmaak eiwit vergroot
de pijn bij zonverbranding
Een zonverbrande huid doet niet
alleen pijn doordat de huid scha
de heeft opgelopen. De ultraviolet
te stralen hebben ook gezorgd
voor de aanmaak van het eiwit
CXCL5. Dit blijkt een belangrijke,
rol te spelen bij het totstandko
men van de pijnsensatie. Deze
kennis kan mogelijk leiden tot
nieuwe vormen van pijnbestrij
ding.
http://bit.ly/pZ1jaV
Spatader
stroom
Normale ader
Normale
b oed-
spataders weg te laten spuiten. „Ik was 27,
had drie van die grote kabels over mijn kui
ten lopen, tot in mijn knieholte. Ze zijn
twee keer weggespoten, maar kwamen bei
de keren weer terug. Ik had van strippen ge
hoord, maar dat wilde ik niet. Uiteindelijk
bedacht ik dat ik er dan maar mee moest le
ren leven. Totdat een arts zei dat er een an
dere mogelijkheid was: laseren. Sindsdien
ben ik er helemaal vanaf!"
labobs-Sibelt: „Er zijn verschillende moge
lijkheden. Tegenwoordig worden vooral la
seren en behandeling met radiogolven toege
past en is het strippen achterhaald. Bij strip
pen wordt onder algehele verdoving een
stuk ader weggehaald. Bij behandeling met
laser of radiogolven gaan we onder lokale
verdoving met een katheter de spatader in,
tot 2 centimeter van de lies. We behandelen
als het ware van binnenuit. Daarmee
draaien we de 'kraan' dicht die de spatader
normaal gesproken gevuld houdt. De
spatader verschrompelt en is niet meer
zichtbaar. Als de ingreep niet bij de lies
'Ik was 2 7, had drie van die
grote kabels over mijn kuiten
lopen, tot in mijn knieholte'
wordt gedaan, hou je het risico dat die
spatader terugkomt en dat wil je niet."
Het idee is gek: een ader wordt stilgelegd.
Bestaat dan de kans dat het been niet meer
goed wordt doorbloed? „Nee", zegt de der
matoloog. „Het lichaam vervoert het bloed
via verschillende systemen, met name in de
diepte rondom pezen en spieren. Je kunt
die ader missen. Bovendien: een spatader
werkt ook niet goed meer, dus daar heb je
toch niets meer aan. Het is zelfs zo dat er
een klein risico bestaat op eczeemvorming,
een open been, huidinfecties of huidverhar-
ding als je een spatader laat zitten."
Patiënten geven soms aan dat na het spui
ten (met een soort lijm om de aderen te
dichten) spataders toch weer opkomen.
„Die ingreep wordt alleen nog toegepast bij
milde gevallen. Doordat je de 'kraan' bij de
lies niet dichtdraait, kan de spatader terug
komen." De hamvraag: is één methode zon
der meer de beste? Volgens de dermatoloog
niet. „Als je klachten hebt, is het verstandig
goed onderzoek uit te laten voeren. De der
matoloog of vaatchirurg kan je adviseren
wat in jouw geval verstandig is om te doen.
Je moet je gewoon goed laten informeren."
reageren?
gezondheid@wegener.nl
infographic CRW
- Abnormale
bloedstroom
- Misvormde
lekke klep
-Uitstulping
van de huid
Verwijde ader
