io|bouw berlijnse muur
'Het was de ergste dag uit
Duitsland herdenkt
morgen dat vijftig
jaar geleden de
bouw van de Ber
lijnse Muur begon,
de zwartste dag uit
de naoorlogse Duit
se geschiedenis. In
Klein-Glienicke bal
de zich de volledige
dramatiek van de
Muur samen.
vrijdag 12 augustus 2011
door onze correspondent
Oene van der Wal
Het was de ergste
dag uit mijn le
ven", zegt Gitta
Heinrich. Ze staat
bij een foto van
zichzelf uit de ja
ren zestig. Ze heeft halflange blon
de haren, draagt een vest en jeans
met wijde pijpen. Dat de foto in
een soort van openluchtgevange
nis is genomen, is niet te zien. Ten
tijde van de opname, onderdeel
van een expositie in de Orangerie
van Slot Glienicke, woonde de nu
69-jarige echter in Klein-Glie-
nicke, een Oost-Duits dorpje dat
was ingesloten door West-Berlijn,
waar de geallieerden het voor het
zeggen hadden. De grens, bewaakt
door gewapende soldaten, hield de
bewoners in hun greep. Heinrich:
„Je kon geen kant opgaan of je liep
tegen de Muur op."
De dramatische dag waar Heinrich
over praat was 13 augustus 1961, de
dag dat de Oost-Duitsers begon
nen met de bouw van de 155 kilo
meter lange Muur rondom
West-Berlijn, het deel van de Duit
se metropool dat werd bestuurd
door de geallieerde mogendheden.
Heinrich, die op vakantie was aan
de Oostzee en het nieuws ongelo
vig op de radio volgde, kon plots
niet meer via West-Berlijn naar
huis.
Niemand mocht nog vanuit West
naar Oost, naar de Duitse Demo
cratische Republiek. Het openbaar
vervoer was afgesneden, het we
melde van de militairen, de sfeêr
was uiterst geladen. Met veel om
wegen kwam ze terug bij haar fa
milie. „Ik was in shock", zegt Gitta
Heinrich. „De toegang tot het
dorp was afgesloten, ik kon alleen
nog met mijn paspoort naar bin
nen." Het destijds 500 inwoners
tellende Klein-Glienicke grensde
Een privéfoto van de jonge Gitta
Heinrich uit de jaren zestig in hét
Oost-Duitse dorpje Klien-Glienicke.
De foto maakt deel uit van een ex
positie over de Muur, die momen
teel te zien is in het dorpje.
direct aan zuidwest-Berlijn, waar
de Amerikanen het voor het zeg
gen hadden. Slechts een smalle
brug verbond de bewoners met Ba-
belsberg en de rest van de DDR.
Even verderop, op de Glienicker
Brücke, werden later tijdens de
Koude Oorlog spionnen geruild
tussen Oost en West. De grens
ging door het midden van de
brug.
„Klein-Glienicke was een mi-
ni-DDR, een vesting. Het was vol
gens Oost-Duitse soldaten het
moeilijkst te bewaken van het hele
land", zegt Jens Arndt, die een
boek schreef over de opmerkelijke
geschiedenis van het plaatsje, dat
is omgeven door bos en water.
In Klein-Glienicke, dat was ge
brandmerkt als een 'speciale veilig
heidszone', werd het na de bouw
van de Muur 35 jaar lang niet
meer donker vanwege de bewa
kingslampen. Buren konden over
de Muur in eikaars slaapkamer kij-
