20 zeeland
Bierkaai geeft geheimen
van het oude Hulst prijs
Inwoners Scherpenisse hebben de
zee
Tan
Johnny Hoogerland staat sinds de Tour de France symbool
voor de stoere Zeeuw: niet zeuren en doorpakken. Dat doet
meer dan menige imagocampagne, zegt Gerard van Keken.
rli 3
donderdag 4 augustus 2011
TOERISME
AM ZIEL
THOMAS BLRNHARD
DRAMA
BAD PAVILJOEN" OOM BURG
door Sheila van Doorsselaer
Hulstenaren en dagjes
mensen zijn zo langza
merhand vertrouwd
met een steeds verande
rend aangezicht van de put waar
De Nieuwe Bierkaai komt. Archeo
logen legt met minutieus graaf
werk steeds meer geheimen van
het oude Hulst bloot; van resten
van bruggen, huizen en riolen tot
putten en funderingen. Het pronk
stuk: de oude haven zelf
Vijftien paar handen wroeten in
eeuwenoude Hulster aardlagen.
Het zijn tien prof-archeologen van
ingenieursbureau ArGadis, bijge
staan door tien leden van de Werk
groep Archeologie Hulst. „Wij hou
den ons voornamelijk bezig met
het leeggraven van de beer- en wa
terputten en het schoonmaken
van de vondsten", zegt Mark Zwar-
telé van de werkgroep. Die vond
sten kunnen worden bewonderd
in vitrines in het informatiecen
trum, naast het werkterrein. Er is
al van alles te zien, van oude scher
ven, tot botfragmenten en mun
ten. Verwacht er geen museum
stukken. „Die oude Hulstenaren
gooiden geen koperen kandelaar
in de beerput natuurlijk. Alleen ka
potte huisraad en etensresten."
De archeologen zijn met name
heel tevreden over de vondst van
de originele kademuur van de
oude haven. Zelfs de trappen die
naar de waterlijn voerden, zijn er
nog. Aan de zijde van de Overdam-
straat zijn resten van een huis uit
de t3e eeuw gevonden. Zwartelé:
„Uit de tijd dat men van hout
bouw overging op het bouwen
met stenen. Heel bijzonder." Het
dateren van de vele muren is moei
lijk, aangezien stenen vaak werden
hergebruikt. Dat maakt het date
ren een tijdrovende, maar boeien
de puzzel.
Ook is steeds meer zichtbaar van
de oude brug nabij de Keldermans
poort. Deze wordt geïntegreerd in
de nieuw aan te leggen waterpar
tij.
Volgens Mark Spanjer, archeoloog
van Arcadis zijn duidelijke sporen
te zien van percelen, grenzend aan
de oude haven die zijn rechtgetrok
ken. Ook walletjes zijn aangetrof
fen; duidelijke aanwijzingen voor
het in onbruik raken van de ha
ven. Na de middeleeuwen functio
neerde die meer als een gracht
waar relatief kleine bootjes goede
ren vervoerden of leverden.
Alle resten liggen op een laag van
zelas; oftewel as van zout (sel, as),
afkomstig van het verbranden van
zouthoudende turf Die dikke ze-
las-lagen hebben de haven deels ge
vuld tot in de 15e eeuw. Toen
werd de zoutproductie naar bui
ten de stad verplaatst. In de zwar
te vullagen liggen misschien nog
meer geheimen verborgen.
door Jeffrey Kutterink
door Rob Paardekam
Dat het in het begin
druk zou zijn, had ie
dereen wel verwacht.
Veel mensen waren im
mers nieuwsgierig naar het nieu
we buurtwinkeltje in Scherpenis
se. „Het loopt echter nog steeds
heel goed", zegt uitbater Arjan van
Ommen. „De inwoners willen de
ze voorziening echt behouden."
Het is nu ruim een half jaar gele
den dat de winkel in de Weststraat
zijn deuren opende. Het is een sa
menwerking tussen Castria Wo
nen, zorginstelling Sjaloom en on
dernemer Arjan van Ommen, die
in Sint-Maartensdijk een Spar-su-
permarkt heeft. Om de leefbaar
heid in Scherpenisse een impuls
te geven (er was al lang geen super
markt meer) wilde hij wel probe
ren er een winkeltje te beginnen.
Winst hoeft hij daarmee niet te
maken, zolang hij geen rode cijfers
schrijft, is het goed. In de winkel
werken cliënten van zorginstelling
Sjaloom. Voor deze verstandelijk j
gehandicapten is dat een mooie
vorm van dagbesteding.
Volgens Van Ommen 'gaat het bo
ven verwachting. „In het begin wa
ren veel mensen best kritisch en
sceptisch, maar ik kan wel zeggen 1
dat het winkeltje door de inwo
ners is omarmd. Er komen veel
klanten en de omzet groeit nog
steeds." Vooral oudere inwoners,
die niet zo gemakkelijk naar een
ander dorp kunnen, zijn erg geluk
kig met het winkeltje. Toch ko-
w
at maakt
Nieuw-Zeeland
- om eens een
populaire be
stemming te
noemen - zo bijzonder en indruk
wekkend? De bergen die je ook in
Zwitserland kunt zien? De fjorden
waar je ook in Noorwegen langs
kan varen? Nee. Het is de combina
tie van het weergaloze landschap,
vrijheid, ruimte, mentaliteit van in
woners, historie en Maori-cultuur.
Gerard van Keken, oud-medewer
ker van het Bureau voor toerisme
Zeeland is gepromoveerd aan de
Erasmus Universiteit op het proef
schrift 'De constructie van regiona
le identiteit: Zeeland'. Daarin gaat
hij op zoek naar het Zeeland-ge-
voel. Hij heeft hij een methode
ontwikkeld om te kunnen vaststel
len wat een regio anders maakt
dan andere. „Als je een bijzondere
ervaring hebt, is dat veel meer
waard dan welke promotiecampag
ne dan ook. Zeeland heeft nog
steeds een matig imago. Mensen
die hier geweest zijn, zijn positief
Maar mensen die nog nooit in Zee
land zijn geweest, hebben nog al
tijd zoiets van: 'wat moet ik daar?'
Door globalisering zijn de verschil
len tussen regionale cultuur en
identiteit vervaagd, betoogt Van
Keken. Het heeft mensen onzeker
en angstig gemaakt. „Kijk naar de
groeiende tendens van het anti-Eu-
ropa-gevoel."
Globalisering leidt ook tot
non-plaatsen, plaatsen zonder ei-
genheidof identiteit. „Overal zie
je dezelfde vakantiebungalows,
winkelketens en attractieparken.
Zeeland moet nu concurreren met
andere kustprovincies, in binnen-
en buitenland. Maar Zeeland on
derscheidt zich nergens in."
Het tegeneffect van globalisering is
volgens Van Keken dat mensen
weer op zoek gaan naar hun wor
tels, geschiedenis en houvast. „El
ke plek is anders door de mensen
die er wonen, het landschap en de
cultuur die er is. Het is dat gevoel
dat je moet wegzetten. We laten
onvoldoende zien wat Zeeland is.
Er zijn wel dingetjes zichtbaar van
het slavernijverleden of de
VOC-tijd, maar die moet je weten.
Het wordt niet naar de mensen
toegebracht." Voor zijn onderzoek
nam Van Keken Zeeland als voor
beeld en ging op zoek naar het
'Zeelandgevoel'. Hij begon bij de
Zeeuwen zelf Hoe belangrijk is de
plek waar ze leven voor hen zelf
en hoe zouden zij die willen verko
pen? Aan een groep is sfeerbeel
den voorgelegd die Zeeuwse foto
grafen hebben gemaakt. Ook liet
hij Zeeuwen zelf de naar hun ogen
'eigenaardigheden van hun provin
cie' fotograferen. Daarna heeft Van
Keken in kaart gebracht wat
niet-Zeeuwen (Vlamingen en in
woners van Nordrhein Westfalen)
voor beeld van Zeeland hebben.
„Het blijkt dat het beeld van
strand, zee en zon Zeeland geen
recht doet. Ook stadjes en dorpjes
langs de kust, slikken en schorren,
de strijd tegen het water, het kust-
gevoelen het agrarisch achterland
bepalen de identiteit van Zee
land." De onderzoeksresultaten
kunnen worden gebruikt om Zee
land beter re promoten. Moet dat
dan? „Dat is de eerste vraag die je
je moet stellen. Daarna volgen:
wie ben je, wie wil je dat laten
zien en welk effect wil je berei
ken? Maar het provinciebestuur be
gint steevast met: we gaan Zeeland
op de kaart zetten. Hoe? Dat zien
we later wel. Dat is ook mijn kri-
tiek op de 'Echt waar'-campagne
van de provincie. Hoezo echt
waar? Voor wie doen we het en
