binnenland 15
Wilders-light?
Vooral niet doen
Onderzoek: verdachte
van moord vaak ook
thuis gewelddadig
POPULISME Wie slechts een beetje straattaal bezigt, faalt
Oppositie wil reactie
Rutte op rol Wilders
woensdag 3 augustus 2011
na ze een paar weken na haar acht
tiende naar de Dominicaanse Repu
bliek werd gestuurd. Na haar verkla
ring werden in Nederland zeven ver
dachten aangehouden. Omdat die
mogelijk banden zouden hebben in
de Dominicaanse Republiek werd
Mandy's vrijheid geheim gehouden.
„Ik heb moeilijke momenten gehad,
het is een harde maatschappij", ver
telde Mandy gistermiddag.
foto Koen van Weel/ANP
Massamedia bepalen voor
een groot deel het succes
van politici. Maar vooral
van populistische partijen,
blijkt uit een studie van de
UvA.
door Frits Bloemendaal
Hier volgt een waarschu
wing voor politici die
denken dat ze met stoe
re, populistische taal
stemmen kunnen trekken: als u
niet van de PW bent, niet doen.
Ook niet een beetje: Wilders-light
werkt niet. Uit onderzoek van de
Universiteit van Amsterdam
(UvA), onder leiding van commu
nicatiewetenschapper Linda Bos,
blijkt dat alleen populisten het
zich kunnen veroorloven om po
pulistisch te zijn. Wie hen nadoet
wordt niet serieus genomen en
electoraal afgestraft.
Het onderzoek gaat in hoofdzaak
over hoe massamedia het beeld
van rechts-populistische politici
bepalen.
Voor alle politici, dus ook rechtse,
geldt dat hoe meer media-aan
dacht ze krijgen, hoe serieuzer ze
worden genomen.
Maar het gaat er ook om hóe ze de
media halen. Daar vonden de on
derzoekers een duidelijk verschil
tussen rechts-populisten en ande
re politici.
De eersten kunnen ongestraft een
populistische stijl hanteren. Maar
politici van de gevestigde orde wer
den door een panel negatiever be
oordeeld als ze zich als populisten
gingen gedragen.
De onderzoekers vinden dat op
merkelijk, omdat de 'mainstream'
politici de laatste jaren juist de po
pulisten meer en meer waren gaan
nadoen.
Zo had de vorige premier, Jan
Peter Balkenende, het ineens over
'Marokkaans straattuig'. Maar ook
de uitspraak van huidig premier
Mark Rutte valt in deze categorie:
„Ik heb niets met Griekenland."
Als politici denken dat ze met wat
meer straattaal kiezers bij Wilders
kunnen weglokken, hebben ze het
mis. Die zien haarscherp dat popu
listische taal alleen bij een popu
list past. Bij anderen komt het als
strategisch en onwaarachtig over.
Vorig jaar concludeerde hoogle
raar Tekstkwaliteit Jan Renkema
van de Universiteit van Tilburg al
iets soortgelijks: ruw taalgebruik
doet politici eerder kwaad dan
goed. Ze vvorden er niet aantrekke
lijker door en worden zelfs minder
betrouwbaar gevonden.
Renkema maakte geen onder
scheid tussen populistische politi
ci als Wilders en anderen.
Het onderzoek van de Universiteit
van Amsterdam bracht nog iets
aan het licht: media zijn voor po
pulisten een sleutel tot succes. Op
zich kunnen alle politici profiteren
van media-aandacht, maar volgens
de onderzoekers past de populisti
sche stijl naadloos bij wat veel he
dendaagse massamedia vragen: an
ti-elitair, dramatiserend, simpel en
krachtig taalgebruik en de nadruk
op sterk en charismatisch leider
schap.
En veel aandacht betekent meer
aanzien. Volgens de onderzoekers
is dit de belangrijkste reden dat kie
zers een positief beeld (daad
kracht) krijgen van populistische
leiders. Het taalgebruik nemen ze
daarbij voor lief
Oppositiepartijen D66, GroenLinks
en Christenunie vinden dat pre
mier Rutte moet reageren op de
rol die PW-voorman Geert Wil
ders speelt in het islamdebat.
D66-leider Alexander Pechtold riep
de minister-president hiertoe giste
ren op. Na de aanslagen in Noorwe
gen kwamen dé islamopvattingen
van Wilders extra in de schijnwer
pers te staan.
DEN HAAG - Veel verdachten van
moord en doodslag staan bij de po
litie bekend als pleger van huise
lijk geweld.
Uit verkennend onderzoek van Bu
reau Beke blijkt dat minstens 20
procent zijn partner of iemand an
ders in huiselijke kring heeft mis
handeld.
Deze wetenschap kan voor door
braken zorgen in (onopgeloste)
moordzaken. Maar de politie heeft
niet altijd aandacht voor deze in
formatie, stellen de onderzoekers.
„Huiselijk geweld is een indicatie
voor mogelijk gewelddadig gedrag
tegen anderen", zegt onderzoek
ster Ilse van Leiden.
Het was al bekend dat een derde
van de moorden in Nederland het
gevolg is van huiselijk geweld,
maar nu blijkt dat niet alleen de
partner of kinderen het slachtoffer
zijn.
Van Leidens onderzoek geeft aan
wijzingen dat er mogelijk ook een
relatie is tussen huiselijk geweld
en bijvoorbeeld aftekeningen in
het criminele milieu en roofmoor
den.
De onderzoekster kreeg van 23 re
giokorpsen informatie over 251 za
ken van moord en doodslag ge
pleegd in 2009 en 2010. In één op
de vijf gevallen stond de verdachte
bekend als pleger van huiselijk ge
weld. Dit kan meer zijn, omdat in
19 procent van de onderzochte za
ken onbekend is of de verdachte
betrokken was bij huiselijk ge
weld. Bij een verhoor na een crimi
nele aftekening stellen recher
cheurs geen vragen over huiselijk
geweld, aldus Van Leiden. „Dat
wordt als niet relevant gezien, ter
wijl het cruciale informatie kan
zijn voor andere zaken."
Zo kwam de verdachte in de Put-
tense moordzaak uit 1994 pas in
beeld toen bij hem DNA werd af
genomen na huiselijk geweld.
Er moet wel worden gewaakt voor
stigmatisering. „Het is niet zo dat
alle plegers van huiselijk geweld
potentiële moordenaars zijn", al
dus Van Leiden.
De onderzoekers pleiten ervoor al
le aangiften en meldingen van hui
selijk geweld goed te registreren en
te raadplegen.
Hetzelfde geldt voor de bekentenis
sen die verdachten terloops doen.
Verder onderzoek moet meet de
tails opleveren over het verband
tussen huiselijk geweld en het
type moord en doodslag zoals koe
le afrekeningen en bloederige
moorden.
