spectrum i4
Naïef
Zaterdag 30 juli 2011
"W" arenlang fietste ik elke ochtend op
I weg naar mijn kantoor het park door,
I de berg af, voorbij het plein bij het mi-
I nisterie van Financiën, voorbij het
kantoor van premier Jens Stoltenberg.
Soms kwam ik hem tegen, ook op de fiets.
Zonder politie-escorte, wel met een fiets-
helm op.
Vorige week vrijdag trilden diezelfde rege
ringsgebouwen op hun grondvesten. De
fietsenrekken werden bedolven onder de
glassplinters. Bebloede lichamen lagen ver
spreid over het plein. Binnen enkele minu
ten lag een deel van het machtscentrum
in puin. En stroomden de eerste berichten
van Nederlandse vrienden binnen. „Zijn
jullie oké?" en „Ben je wel voorzich
tig in Oslo?"
Voorzichtig? Iii Oslo? De stad waar
ik precies tien jaar geleden naar toe
verhuisde en me op straat nog
nooit onveilig heb gevoeld. Waar je
een overheidsgebouw binnenkomt
door een draaipoortje, niet door
een metaaldetector. Waar 'oom
agent' zonder pistool loopt, interes
sante personen nauwelijks worden
afgeschermd door voorlichters en
iedereen aanspreekbaar is.
De hoofdstad van Noorwegen, het
land waar de belastinggegevens
openbaar zijn, waar we de deur
vaak niet op slot doen en de auto
sleutel onder het voorwiel leggen.
Noorwegen, het land dat nu door
veel mensen onvoorbereid en naïef
genoemd wordt.
Naïef? Ja, ik vind de Noren ook
naïef. Als ze na een medaille bij het
langlaufen denken dat 'de ogen van
de hele wereld op Noorwegen ge
richt zijn' bijvoorbeeld. Of als ze
denken dat voedsel van eigen bo
dem automatisch veilig is, terwijl je van
EU-import ziek kunt worden.
Maar ook nee, de Noren zijn absoluut niet
naïef. Ze wisten, ook vóór vorige week
vrijdag, heus wel dat ze niet onkwetsbaar
zijn. Dat ze niet op een eigen planeet wo
nen en dat de boze wolf ook in hun
sprookjesland dood en verderf kan zaaien.
Maar de Noren hebben zich, in tegenstel
ling tot bijvoorbeeld de Amerikanen,
nooit laten leiden door de vrees hiervoor.
Omdat het alternatief ze ondraaglijk lijkt:
een samenleving waar wél controlepoort
jes staan. Waar volksvertegenwoordigers
niet meer met de burgers praten. Waar
mensen achter hekken wonen en wapens
bij het straatbeeld horen.
En dan nog de vraag of het alternatief zin
heeft Zelfs de Stasi zou deze moordenaar
niet op tijd hebben ontdekt, zegt de veilig
heidsdienst. De Noren denken bovendien
dat meer controle niet automatisch een
veiligere maatschappij oplevert. De keuze
voor deze rationele naïviteit is moedig en
biedt Noorwegen een bepaald levensgeluk
en vrijheid. De vrijheid niet te leven in
angst bijvoorbeeld.
Die moed en geloof in vrijheid maakt dat
de premier al enkele uren na de aanslagen
kon zeggen dat het antwoord 'méér open
heid en democratie is'. Dat de jonge over
levenden van de slachtpartij op Utoya
zich zo geborgen voelen dat ze oproepen
tot meer liefde in plaats van tot wraak.
En het zorgt ervoor dat Oslo nu zelfs even
veiliger voelt dan ooit tevoren. De men
sen zien elkaar, praten met elkaar, huilen
met elkaar. Zeggen hardop dat ze niet toe
staan dat een radicale gek die tegen deze
open samenleving was, hun land veran
dert.
Maandagavond zag ik Stoltenberg weer.
Tijdens de herdenkingsdienst in Oslo
stond hij tussen tussen 200.000 mensen
met bloemen. Zonder zichtbare lijfwach
ten. Zonder fïetshelm.
In Little Chute, Wisconsin heet het lo
kale restaurant 'Hollanders'.
foto's^ataeke CCeifliijes
