'Nederland laat
spectrum 12
'De politie stuurt
vrouwen gewoon
terug naar hun pooier'
Zaterdag 30 juli 2011
In het mooie, nette, keurige
Nederland zijn vrouwen te koop.
Compleet met etiket. Op hun lijf
getatoeëerd. De prijs? Soms nog
geen 1.000 euro. Een verhaal
over de bittere strijd tegen
mensenhandel met in de
hoofdrol een schrijfster, een
slachtoffer en langs elkaar heen
werkende overheidsdiensten.
door Anne Boer
Maria Genova is journalist,
schrijfster, getrouwd en
moeder van twee kinde
ren. Ze doet al jaren on
derzoek naar mensenhan
del in Nederland. Ze maakt openbaar hoe
het systeem werkt en waarom het zo kan
bloeien in Nederland. Verontwaardiging is
haar voornaamste drijfveer.
In september verschijnt haar boek Vrou
wen te koop. Ze hoopt daarmee het land te
shockeren zodat er meer gebeurt om het
leed van veel vrouwen in te dammen.
„Het zijn middeleeuwse toestanden. We
moeten met z'n allen zeggen: tot hier en
niet verder. Pas als het volk protesteert,
verandert er iets."
Ze houdt het onderwerp vrouwenhandel
na haar boek voor gezien. „Iemand anders
moet het stokje overnemen. Al die ellende
wordt mij zo langzamerhand te veel. Ik
ben er nu twee jaar bijna dag en nacht
mee bezig en er komt geen einde aan de
verhalen." Kinderen van 11 jaar, jonge vrou
wen, gescheiden moeders, verstandelijk ge
handicapten: de lijst met potentiële
prooien van mensenhandelaren is groot.
„We moeten het ze veel moeilijker maken.
In Nederland is alles op papier goed gere
geld, maar in praktijk ligt het anders. Er is
geen samenwerking, informatie wordt nau
welijks uitgewisseld, er is geen controle.
Kortzichtigheid viert hoogtij."
Genova erkent dat het bestrijden van vrou
wenhandel niet makkelijk is. „Maar er zijn
zo veel signalen. Als alle instanties samen
werken, politie, fiscus, woningcorporaties,
Kamer van Koophandel, Arbeidsinspectie
en reclassering, kunnen we veel meer
slachtoffers bevrijden. Vrouwen komen
niet uit zichzelf. Ze zijn doodsbang. Bij een
buitenlandse vrouw dreigt de pooier vaak
wraak te nemen op haar familie. Een
slachtoffer van een loverboy krijgt een
schuldgevoel aangepraat. Ze geven haar
het idee dat ze het aan zichzelf te wijten
heeft. Dat ze stom is, niet moeten zeuren.
„De vrouwen zullen niet meteen praten
als een rechercheur vragen komt stellen.
Ze vertrouwen niemand meer en vaak de
politie al helemaal niet, want die kan ze
ook niet beschermen. Probeer maar eens
aangifte te doen. Ik hoor van meiden dat
ze geen aangifte kunnen doen omdat er
geen tijd of capaciteit is. Ze worden dood
leuk teruggestuurd naar hun pooier. Als
aangifte is gedaan, moet een slachtoffer
meteen goede opvang krijgen om uit het
circuit te blijven, daar ontbreekt het aan.
Ze belanden soms in psychiatrische klinie
ken of opvang voor verslaafden."
Er moeten structureel meer mensen wor
den vrijgemaakt. „Het gaat om langdurige
en lastige onderzoeken. Mensenhandel
mag niet concurreren met andere delic
ten." Maar de politie kan het niet alleen,
weet ze. „Als we allemaal beter opletten,
zien we het gebeuren. Is het normaal dat
een man met vijf vrouwen op één adres
woont? Is het normaal dat vrouwen uit
Roemenië en Bulgarije bij de Kamer van
Koophandel een bedrijf inschrijven, ter
wijl hun pooier buiten staat te wachten?
Wie zijn die vrouwen? Waar werken ze?
We moeten veel meer vragen stellen."
Genova ziet gemeenten en scholen de
ogen sluiten. Bij ons gebeurt het niet, den
ken ze. „Nou, het gebeurt overal. Mis
schien juist in kleine gemeenten, waar he
lemaal geen controle is. In Heemskerk wer
den onlangs drie vrouwen ontdekt, die wa
ren gestald in een flatje boven winkels. In
een stadje met 40.000 inwoners, gebeurt
het dus ook." De bendes opereren vaak in -
verschillende steden tegelijk of werken sa
men. Ze laten vrouwen rouleren om het
risico op politie-ingrijpen te verkleinen.
Het onderzoek van Genova begon twee
jaar geleden bij toeval. Ze werd naar aanlei
ding van een boek dat ze had geschreven,
benaderd door een vrouw die twaalf jaar
getrouwd was met een loverboy. Ze wilde
haar verhaal vertellen en ze schreef het
boek Man is stoer, vrouw is hoer, dat een
bestseller werd. Het is het verhaal over een
Oekraïense vrouw die dacht in de bloe-
Maria Genova. „Pas als het volk protesteert,
verandert er iets." foto Kato Tan
menhandel te gaan werken, maar zonder
het te weten bleek te zijn verkocht aan een
pooier. In Nederland werd ze op het nip
pertje gered van de prostitutie, maar ze
werd verliefd op een vrouwenhandelaar,
verkracht en mishandeld. De man werd
veroordeeld, maar is sinds kort weer op
vrije voeten.
Genova kreeg zoveel reacties op het-boek,
dat ze verder ging. Het liet haar niet meer
los. Ze dook in de wereld van prostitutie,
loverboys en vrouwenhandel. Niet alleen
slachtoffers wisten haar te vinden, ook po
litie- en justitiemensen die kwijt wilden
waar ze in de praktijk tegenaan liepen. „Ik
hoorde hoe het bij de politie is georgani
seerd. Het gebeurt dat specialisten op het
gebied van mensenhandel bonnen moeten
gaan schrijven en dat onervaren krachten
de vrouwenhandel moeten gaan doen."
Ze somt de cijfers op: 900 vrouwen én
mannen doen jaarlijks aangifte van men
senhandel in Nederland. Van de 30.000
prostituees werkt 70 procent gedwongen.
De helft van de verdachten van mensen
handel gaan na een rechtzaak vrijuit, vaak
wegens gebrek aan voldoende bewijs. „Ik
had nooit gedacht dat dit in het beschaaf
de Nederland zou kunnen gebeuren, in
een rechtsstaat. Er is zo veel machteloos
heid en er zijn zoveel instanties die de an
dere kant opkijken. Wat me vooral zo
kwaad maakt, is dat de privacy van de
slachtoffers nauwelijks wordt beschermd,
terwijl die van de daders heilig is. Mensen
die zich hiermee inlaten, verspelen hun
recht op privacy. Ze moeten worden aange
pakt, hard gestraft en na hun vrijlating
scherp worden gevolgd. Een verkrachter
krijgt twee jaar. Een mensenhandelaar die
zelfheeft verkracht en vrouwen door klan
ten laat verkrachten, krijgt soms ook maar
twee jaar. Dat staat in geen verhouding.
En eenmaal vrij, kan hij gewoon weer ver
der gaan. Niemand die hem controleert.
„Ik heb slachtoffers gesproken die het land
zijn uitgevlucht. Een Amerikaans gezin
dacht in Nederland een veilige toekomst
op te bouwen. Hun dochter viel in handen
van een loverboy. Ze zijn gevlucht, op ad
vies van de politie."
Maria Genova werd geboren in Bulgarije.
Een vakantieliefde bracht haar bijna twin
tig jaar geleden naar Nederland. Ze studeer
de journalistiek, werkte voor kranten en
heeft het nu vooral druk met haar boeken.
Via sociale media als Twitter vertelt ze
over haar zoektocht, geeft ze tips en doet
ze oproepen. De reacties stromen binnen.
De vele vooroordelen en het gebrek aan
kennis belemmeren volgens Genova de
aanpak van vrouwenhandel. „Mensen heb
ben geen idee van vrouwenhandel, ook
veel politiekorpsen niet. Het zal wel aan
de vrouwen zelf liggen, veronderstellen ze.
Want alleen domme vrouwen trappen in
de val, denken ze. Allemaal niet waar. Feit
is wel dat slachtoffers heel lang aan foute
mannen blijven hangen en het geweld dat
ze omringt normaal gaan vinden. Ze raken
als het ware verslaafd aan klappen."
Mensenhandelaren kunnen alleen worden
aangepakt als de instanties één front vor
men. „Het is te gek voor woorden dat ie
dereen langs elkaar heen werkt en dat de
Belastingdienst weigert mee te werken aan
controles. Als iedereen in zijn eigen hokje
blijft zitten, gebeurt er niets."
Ze ziet een duidelijk'verschil tussen men
senhandelaren die georganiseerd opereren
en loverboys die het vaak voor de kick en
de status doen. „Een loverboy kijkt naar an
deren. 'Heb jij een vrouwtje voor je wer
ken, dan wil ik dat ook'. De schade is
enorm. Naar schatting vallen elke maand
honderd meisjes in handen van lover
boys." Een nieuwe prooi vormen geschei
den huisvrouwen. „Sommigen daarvan
zijn blijkbaar desperaat, snakken naar aan
dacht van een man. Eenmaal ingepalmd,
blijkt de nieuwe vriend een monster die
de kinderen dreigt iets aan te doen. En een
moeder gaat heel ver om haar kinderen te
beschermen. Helaas zijn er vrouwen die
de makkelijkste weg kiezen."
De zoektocht, de gesprekken met slachtof
fers, de ellende hebben haar uitgeput. „De
verhalen gaan je niet in de koude kleren
zitten. Zo veel schokkende e-mails. Ik ben
vaak de enige aan wie ze het verhaal dur
ven te vertellen."
reageren?
spectrum@wegener.nl
Veel van de vrouwen als prostituee werken
