VERLIEFD OP NOORWEGEN
ii spectrum
Zaterdag 30 juli 2011
naar de sociaaldemocraten wijst, vindt Peper
niet terecht. „In de jaren '80, '90 en begin 2000
zijn er lange periodes geweest dat de sociaal
democraten niet aan de macht waren. Breivik
ziet hen als de schuld voor de slappe immigra
tiepolitiek terwijl die intussen veel strenger is
geworden, strenger dan hier in Nederland."
Peper steekt zijn zoveelste sigaar op en vertelt
over de politiek in Noorwegen. Dat de sociaal
democraten nooit regeren .met 'burgerlijke' par
tijen, dat het parlement in Noorwegen niet
ontbonden kan worden, dat er dus minder
heidsregeringen zijn, dat er de laatste jaren tot
ieders verbazing een coalitie was van drie par
tijen: de Arbeiderspartij, een sociale, linkse par
tij en een kleine centrumpartij. Hij heeft hun
partijprogramma voor zich op tafel liggen en
met pen hele stukken onderstreept.
Maar er is de laatste jaren in Noorwegen wel
een verharding jegens buitenlanders, vertelt Pe
per. „Het gewone volk is wel een beetje klaar
met de migrantenstroom. Noorwegen heeft
zich jarenlang internationaal geprofileerd als
een soort barmhartige, maar dat is altijd door
de elite gebeurd. De gewone man op straat
heeft het zo langzamerhand wel gehad."
En die onvrede heeft de sociaaldemocratische
Arbeiderspartij kiezers doen verliezen aan de
Vooruitgangspartij, die het protest van de No
ren kanaliseert. Deze Noorse 'PW-Iight' kan
inmiddels rekenen op bijna een kwart van de
stemmen. „De Noren hadden het gevoel dat
de Arbeiderspartij niet meer voor hen op
kwam. Dat sentiment is er zwaar."
De vergelijking met de PvdA die kiezers ver
loor aan de PW dringt zich op. „Wij hadden
scherper moeten zitten op die integratie, eer
der moeten ingrijpen", zegt Peper. „We heb
ben een hele lange tijd een vergoelijkende hou
ding gehad. Als een grote doos Pampers. Ook
voor de PvdA-leden destijds gold dat als zij
geen last hadden van de immigrantenstroom
in hun eigen leven, die ook niet bestond. Maar
in de oude wijken van Rotterdam kreeg de
blanke Nederlandse bevolking er dagelijks mee
te maken. Toen hebben ze zich sterk van de
PvdA af gekeerd. Daar is Leefbaar Rotterdam
heel goed op ingesprongen."
Of hij zich daar verantwoordelijk voor voelt?
„Als PvdA hebben we te lang de lijn ingezet
van het koesteren van buitenlanders, daar voel
ik me wel verantwoordelijk voor, ja. Maar als
persoon heb ik verschillende geluiden afgege
ven. Ik ben geen softie op dit gebied." Wijzend
op de vele meters strekkende boekenkast:
„Daar ligt nog een nota uit 1991 waarin ik heb
geschreven dat we af moeten van alles apart
organiseren voor iedereen in hun eigen taal. Ik
wilde meer inzetten op integratie. Maar die no
ta heeft het nooit gehaald." Toch heeft hij niet
het gevoel dat alles weggegeven is. „Het pro
bleem met een grote stad is dat migratie iets
landelijks is, je kan de toestroom als stad op
een gegeven moment niet meer aan. Het over
spoelde ons. De toestand was niet meer in de
hand 'te houden, niet meer te financieren."
Met lichte bewondering spreekt hij over Leef
baar Rotterdam. „Wat zij gedaan hebben, is
best knap voor een lokale partij."
Op de vraag of Wilders indirect 'schuld' heeft
aan het drama in Noorwegen blijft het even
stil.
„Wilders voedt wel gedachten, maar hij heeft
nooit een enkel teken gegeven dat hij geweld
zou willen gebruiken, en daar ligt de belangrij
ke grens. Ik denk wel dat Wilders meer om uit
leg moet worden gevraagd dan tot op heden is
gebeurd. Sommige mensen vinden in zijn uit
spraken voedsel. Ik zou hem willen aanraden
wat scherper op zijn woorden te letten, De
Noorse Vooruitgangspartij heeft naar aanlei
ding van de aanslagen onmiddellijk het woord
'haatcriminaliteit' uit de campagne voor de ge
meenteraadsverkiezingen van aanstaande sep
tember geschrapt. In dat licht kan ik me niet
voorstellen dat Wilders zich er niks van aan
kan trekken. Het is niet verstandig mensen op
een bepaald spoor te zetten."
Peper staat op en loopt, ondersteund door
krukken, naar de keuken om wat drinken in te
schenken. Veel kan hij niet meer doen, zijn
knieën zitten hem in de weg. Hij heeft twee
nieuwe knieën gekregen, maar door bacteriële
infecties ontstonden allerlei complicaties. Eén
knie is inmiddels in orde, aan de andere hoopt
hij eind augustus voor de laatste keer geope
reerd te worden.
„Wat ik nu elke dag doe? Niks, helemaal niks.
Nou ja, ik lees heel veel. Maar ik ben niet erg
productief Ik heb geen ambitie meer. ]a, weer
kunnen lopen. Hopelijk eind dit jaar weer fat
soenlijk. Dat heeft me dan uiteindelijk drie
jaar gekost. En dan ga ik meteen naar Noorwe
gen." Of hij nooit heeft overwogen in Noorwe
gen te gaan wonen na zijn pensioen? „Zeker
wel. Maar mijn lamlendigheid zit me in de
weg. Het is zo'n gedoe en ik ben zo lui."
reageren?
spectrum@wegener.nl
Bram Peper
Geboren 13 februari 1940,
Haarlem. Ongehuwd. In het
verleden drie keer getrouwd
geweest, als laatste met Nee-
lie Kroes. Kreeg twee zoons
en een dochter.
1964 universiteit van Oslo
1965 doctoraal sociale geogra
fie (cum laude), Universiteit
van Amsterdam
1972 promotie UvA
1975-1982 hoogleraar so
ciaal-economisch beleid, Eras
mus Universiteit
1982-1998 burgemeester van
Rotterdam
1998-2000 minister van Bin
nenlandse Zaken, trad af naar
aanleiding van de 'bonnetjesf-
faire' (Hij werd na een rechts
zaak in het gelijk gesteld en
kreeg een schadevergoeding)
2001-2004 hoogleraar public
management, Universiteit
Nijenrode
