Ongestraft snoepen met stevia
io aspartaam
De Europese Com
missie heeft beslo
ten een evaluatie
van eventuele nega
tieve gezondheidsef
fecten van de
zoetstof aspartaam
naar voren te halen
van 2020 naar 2012.
De bijsmaak van as
partaam - dat in
veel lightproducten
is verwerkt - gaat
maar niet weg.
donderdag 28 juli 2011
De bijsmaak
van zoetstof
door Moniek Hiisken Illustratie Pluis
In maart bevestigde de Euro
pese voedsel en waren auto
riteit Efsa (European Food
and Safety Authority) op
nieuw dat aspartaam geen
gevaar is voor de gezond
heid. „Maar in mei heeft de Euro
pese Commissie opeens toch op
dracht gegeven om aspartaam op
nieuw te bekijken", zegt Kartika
Liotard, lid van het Europarlement
voor Verenigd Links.
Halverwege 2012 moet er een stu
die op tafel liggen die uitsluitsel
geeft. Hoe die studie eruit komt te
zien en welke mensen die gaan
doen is nog niet bekend.
Officieel komt het onderzoek er
onder druk van de publieke opi
nie, zegt de Europese "Commissie.
Ofschoon keer op keer is bewezen
dat aspartaam niet schadelijk is
voor de gezondheid, geloven men
sen het nog steeds niet. Liotard
denkt dat er een andere reden is.
„De Europese Commissie geeft ei
genlijk toe dat zij ook niet voor de
volle 100 procent weet of as
partaam 100 procent veilig is. An
ders ga je niet zo'n duur en uitge
breid onderzoek doen."
Volgens Patricia Schutte van het
Voedingscentrum in Den Haag is
het niet zo vreemd dat de hereva
luatie naar voren is gehaald. „Dat
gebeurt wel vaker. Als er nieuw on
derzoek is verschenen of veel
ruchtbaarheid aan een onderzoek
is gegeven pakt men dit op. De EU
doet overigens geen eigen onder
zoek, maar onderzoekt de litera
tuur die op dat gebied is versche
nen."
De westerse mens is een zoete
kauw en houdt tegelijkertijd niet
van calorieën, want dan wordt-ie
te dik. Dus eet en drinkt hij graag
lightproducten. Een Amerikaanse
chemicus ontdekte in 1965 het pro
duct aspartaam, dat zoet smaakt
maar geen calorieën heeft. Beter
voor de lijn, beter voor het gebit
en ook te gebruiken voor mensen
met diabetes. Midden jaren negen
tig stond de Amerikaanse FDA
(Food an Drug Administration)
toe aspartaam in alle producten te
verwerken. Inmiddels zit het we
reldwijd in duizenden voedings
middelen.
Volgens Schutte van het Voedings
centrum komt aspartaam altijd
voor in combinatie met andere
zoetstoffen, zoals sacharine.
„Zoetstoffen worden vaak als
mengsel gebruikt. Ze versterken el
kaar en dan heb je er minder van
nodig."
Zolang aspartaam bestaat, kleeft er
ook het imago aan dat het niet ge
zond is. Je zou er hoofdpijn van
krijgen, hyperactief van worden of
kanker of hersenproblemen van
kunnen krijgen.
Er bestaan diverse sites waar de be
trouwbaarheid van de stof in twij
fel wordt getrokken, bijvoorbeeld
www.aspartaam.nl.
Meer dan twintig jaar lang wordt
er wetenschappelijk onderzoek ge
daan naar het product. Telkens
weer concluderen onderzoekers
dat het geen kwaad kan producten
te gebruiken waarin aspartaam ver
werkt zit.
Maar in 2007 publiceerde de Itali
aanse arts Soffritti een studie ge
daan op ratten. Hij concludeerde
dat het gebruik van aspartaam kan
leiden tot lever- en longkanker. De
Efsa, verantwoordelijk voor toela
ting van stoffen in Europa ver
wierp dit onderzoek, volgens Lio
tard onder meer omdat Soffritti de
ratten niet doodde na 110 weken,
zoals gebruikelijk is bij proefdie
ren. De wetenschapper verdedigde
zich hiertegen door te zeggen, dat
als hij dat wel had gedaan, hij
nooit de kwalijke effecten aan had
kunnen tonen.
In 2009 bevestigde een comité van
'national experts' van alle Europe
se landen opnieuw dat aspartaam
niet gevaarlijk is op basis van al
het onderzoek dat ter wereld is ge
daan.
In 2010 echter bleek uit Deens on
derzoek dat zwangere vrouwen
die aspartaam gebruikten meer
kans hadden op een miskraam.
Deense wetenschappers vormden
meerdere groepen van zwangere
vrouwen (in totaal 60.000) en ver
geleken de kans op vroeggeboor
tes. Daaruit bleek dat er een ver
band was tussen het aantal miskra
men en het innemen van meer of
minder drankjes met daarin as
partaam. Hoe meer drankjes met
aspartaam men-dronk, des te gro
ter de kans op een miskraam, voor
al aan het begin van de zwanger
schap. Je zou zeggen dat je als land
waarin zo'n onderzoek is gedaan
dan zo'n stof zou verbieden. Maar
als binnen een individuele lidstaat
naar aanleiding van wetenschappe
lijk onderzoek aanleiding is tot arg
waan over een stof, kan deze lid
staat niet zelf overgaan tot een ver
bod ervan vanwege de interne
markt. „Wij halen als Europeanen
producten uit de VS en andere lan
den. Als je dat zou verbieden
wordt dat gezien als obstakel voor
de vrije handel en dan heb je een
probleem", aldus Liotard.
Liotard: „Of aspartaam veilig is. Ik
ben geen wetenschapper, dus ik
weet het niet. Maar de consument
heeft er recht op om te weten of
het zo is omdat het overal inzit."
Als parlementslid zal.ze 'er boven
op' zitten. Zo zijn er ook nog vra
gen over het toelatingsdossier. As
partaam is sinds 1984 toegelaten
op de Europese markt. De EFSA
bestond toen nog niet, maar er
zou wel een dossier van moeten
zijn. „Het dossier waarop de stof is
toegelaten hebben wij echter
nooit gekregen. De Europese Com
missie schijnt het kwijt te zijn."
Wat haar betreft wordt de hele dis
cussie omgedraaid. „Tot nu toe is
steeds gezegd: „We laten het in de
handel. Daarmee liggen eventuele
risico's bij de consument. Maar
het moet precies andersom zijn.
De EU moet aantonen dat as
partaam voor 100 procent veilig is.
De consument heeft daar recht
op."
'f:
zie onze website:binnenland
De vermeende gevolgen van
9 blikjes cola light per dag
Een mogelijke opvolger
van zoetstof aspartaam
staat al in de steigers. Van
af november mag de stof
stevia naar alle waarschijn
lijkheid de Europese Unie
in. In Friesland zoekt
men uit of het telen van
stevia toekomst heeft in
Nederland.
De Europese Commissie
heeft in juli goedge
keurd dat stevia als
zoetstof wordt gebruikt
in de EU. Als ook het Europees
Parlement dit najaar akkoord gaat,
mag de plant de EU in.
Stevia (stevia rebaudiana bertoni)
is een plantje dat oorspronkelijk
groeit in Paraguay. Het werd ge
bruikt door de indianen in thee.
De blaadjes smaken mierzoet. An-
na-Gretha Visser uit Drachten
heeft een webwinkel in het pro
duct. „Ik was gevoelig voor suiker
en had last van vermoeidheid.
Ook zit er diabetes in de familie.
Via een vriendin kwam ik in aanra
king met stevia."
Visser ging de plant gebruiken en
raakte enthousiast. „Dit is het ant
woord op zo veel dingen", zegt ze.
„Het doet namelijk niets met je
bloedsuikerspiegel. Je kunt ermee
bakken en mee koken. Mijn grote
trots is dat ik een kookboek heb
uitgebracht. De drie eetlepels sui
ker die je anders nodig hebt in een
cake, is daarin vervangen door ste
via. Zo heb je geen last van de ne
gatieve effecten van suiker." Stevia
is in Nederland tot dusverre alleen
voor uitwendig gebruik toege
staan. Dat staat ook op de etiket
ten. Het is onder meer goed tegen
acné en eczeem.
Het wordt verkocht in natuurvoe
dingswinkels en is verkrijgbaar in
poeder- en vloeibare vorm. Maar
wie het inwendig - in gerechten
wil gebruiken - staat dat natuurlijk
vrij. De plant wordt verbouwd in
Paraguay, China, India, Israël,
Egypte, Italië en Spanje.
Het fijnste vindt Visser dat als het
plantje straks wordt verwerkt in
meer producten, mensen niet
meer op de lijn hoeven te letten.
„Als je dan cake eet, zitten hier
veel minder calorieën in dan als
de cake met suiker is gezoet. Ie
kunt dus heerlijk snoepen."
De Fries Douwe Koopmans is on
langs namens de Stichting Tuin-
bouwproject Friesland een proef
gestart met de verbouw van stevia.
In het plaatsje Oosternijkerk
wordt stevia in de kas en in volle
grond verbouwd op kleine schaal.
„Stevia is een plant die niet al te
ver van de evenaar groeit. Daar is
het warm", zegt hij. „Doel van de
proefis erachter te komen of de
plant alleen in een kas goed groeit,
of ook in de volle grond. Ook wil
de stichting weten of de gehaltes
zoetstof die je eruit haalt econo
misch rendabel zijn, voor de tijd
die het kost."
De proef gaat ongeveer 2,5 jaar du
ren en krijgt subsidie van de pro
vincie Friesland.
Bij Coca Cola wordt de toelating
van de zoetstof stevia in de EU
nauwlettend in de gaten gehou
den, zegt een woordvoerster. „Ste
via wordt in Frankrijk al gebruikt
in de Fanta Still, Fanta zonder
prik. Daar is het al toegelaten. In
Amerika hebben we Sprite Green.
Ook in Argentinië en Peru bestaan
drankjes gezoet met stevia, maar
die zijn hier minder bekend."
Volgens de woordvoerster zal ste
via echter geen vervanger zijn van
aspartaam. „Stevia is een natuurlij
ke zoetstof. Je moet hier andere
zoetstoffen bijdoen zodat je een
smakelijk product krijgt, die bevat
ten calorieën. Coca Cola Light
smaakt bijvoorbeeld frisser dan Co
ca Cola Zero, die smaakt zoeter.
Dat is omdat hier een ander meng
sel is toegepast."
www.tuinbouwproject.nl
www.stevia.nl
www.desteviadrogist.nl
