Ouder lijf, jonge
psychologie 137
geest
Volg je hart, ook als het stormt
denkwijzer
Depressie en ongemak
vrijdag 22 juli 2011
door René Diekstra
De overgang, voor veel vrouwen
een lastige periode vol lichamelijk
en emotioneel ongemak, biedt 'een
doorgang naar een nieuw, beter en
spiritueler leven'.
door Dora Rovers
illustratie Helen van Vliet
In ons land zijn 1,2 miljoen vrouwen tus
sen de 45 en 55 jaar. Dat betekent dat
het vrouwelijk deel van de babyboomge
neratie in de overgang is. Kommer en
kwel moet het voor ze zijn, afgaand op het
enorme aanbod aan voedingssupplementen
en advertenties voor, bijvoorbeeld, verkoe
lende sjaals bij opvliegers.
„Er doen ongelooflijk veel angstverhalen de
ronde over de overgang. Je krijgt niet alleen
opvliegers, je wordt ook incontinent en je
zou bovendien niet meer in staat zijn te
vrijen", aldus publiciste Lisette Thooft (58).
Om tegenwicht te bieden aan de 'grauw
sluier' waarmee de menopauze over het al
gemeen wordt geassocieerd, schreef zij Spiri
tueel door de overgang. Nu ligt er een dubbel
dikke herdruk in de winkel. Ook al raakt de
menopauze uit de taboesfeer, de aanpak er
van is volgens Thooft nog steeds eenzijdig.
„De overgang vraagt iets van je. Als je daar
niets mee doet, gaat het moeizaam. Dan be
land je bij de dokter voor een hormoon-
kuur. Dat is geen spirituele benadering
maar een zeer materialistische. In de trant
van 'de hormonen werken niet meer zoals
ik wil. Ik stop er nieuwe in'. Dan laat je het
proces niet z'n gang gaan en zijn er kracht
toeren van buitenaf nodig."
De schrijfster ging er zelf ook doorheen.
Voor een spiegel in een pashok, een afge
prijsde grijze pyjama aan, dacht ze ineens;
dat ben ik, die grijze pyjama. Ze realiseerde
zich plotsklaps dat het voorbij was, het le
ven als jonge aantrekkelijke vrouw. Ze was,
samen met haar vruchtbaarheid, haar
marktwaarde verloren.
Aanvankelijke benardheid veranderde in be
vrijding toen Thooft zich realiseerde dat een
druk was weggevallen. „De winst van de
overgang is dat je oké bent. Je zelfbeeld
wordt niet beter of slechter, het wordt ge
woon minder bepaald door anderen en
daardoor ook minder een bron van zorg."
Ze onderbreekt het gesprek om achter een
vlieg aan te gaan. Het lukt haar het insect in
Ooit las ik ergens dat glorie, ech
te glorie maar op één plaats is
te vinden. Dat is bij mensen die
ooit volledig onderuit zijn ge
schoffeld en vroeg of laat op eigen kracht
toch weer recht overeind komen.
Enige tijd geleden ging een vriend die een
bedrijf had, mede door eigen schuld, fail
liet. Van vrijwel het ene op het andere mo
ment zat hij, al ruim voorbij de 50, finan
cieel, emotioneel en sociaal aan de grond.
Mensen die eerder maar al te graag met
hem omgingen, meden hem nu zoveel mo
gelijk of lieten eenvoudigweg niets meer
van zich horen. Vanwege een aantal verve
lende, en voor een belangrijk deel onjuiste
krantenberichten, waarin hij van fraude
werd beticht, was hij opeens ook niet meer
welkom in clubs waarvan hij jarenlang lid
was geweest Zijn vrouw, gewend aan een
luxe leven en altijd royaal geld om handen,
besloot eveneens haar heil elders te zoe
ken. Ze liet zich van hem scheiden. Hij was
op een gegeven moment letterlijk en fi
guurlijk als Job op de mestvaalt Uit
schaamte over zijn sociale en relationele af
gang en uit zelfmedelijden was hij een tijd
lang vrijwel onbereikbaar voor anderen,
ook voor degenen die zich bij hem betrok
ken bleven voelen.
Hij voelde zich zo onrechtvaardig behan
deld en was daar zo boos over dat hij beslo
ten had te wachten op de dag dat de 'bui
tenwereld' uit zichzelf naar hem toe zou ko
men en zou zeggen dat ze hem inderdaad
niet goed behandeld had en het goed wilde
maken. In een gesprek dat we hadden, pro
beerde ik hem duidelijk te maken dat hij
kon wachten tot Sint Juttemis, maar dat de
ervaring mij geleerd had dat dat niet zou
gebeuren.
Ik probeerde ook duidelijk te maken dat
wat hij aan doen doen was, wachten op re
habilitatie door anderen, psychologisch ge
zien het domste was wat hij kon doen. In
praktische ellende je ook nog eens emotio
neel en sociaal afhankelijk maken van ande
ren, is funest voor je zelfbeeld. Bovendien,
zo laat psychologisch onderzoek zien, men
sen die op de een of andere manier actief
aan je afgang hebben bij gedragen, zullen
hun oordeel over jou vrijwel nooit meer
veranderen. Daarmee zouden ze immers
hun eigen zelfbeeld ter discussie stellen en
dat is het laatste wat de meeste mensen in
staat zijn te doen. Daarom is de enige reha
bilitatie die er echt toedoet zelf-rehabilita-
tie. Het je zelf weer voorzien van dat le
vensperspectief en die mogelijkheden die
er voor jou, en niet voor anderen, echt toe
doen.
„Wat zou je het liefst willen", vroeg ik hem
op een bepaald moment. Hij antwoordde:
„Wat ik het liefst zou willen, kan niet meer.
Een aantal mensen heeft me ook aangera
den iets anders te gaan doen en daar goed
in te worden. 'Want', zeggen ze, 'ga niet op
dezelfde plaats iets herbouwen als waar je
afgebroken bent.'" „Maar wat zou jij het
liefst zelf willen?", bleef ik aanhouden.
„Wat ik het liefst zou willen, is weer zo'n
type bedrijf hebben als ik had", zei hij.
„Nou, dan ga je daar toch voor!', was mijn
bijna verbolgen reactie." „Volg je hart, ook
als het stormt" Dat heeft hij gedaan. Nu,
tien jaar later, heeft hij weer een bloeiend
bedrijf. Niet zo groot als hij had, maar
groot genoeg. Het zou me niet verbazen als
hij over enige tijd zelfs zijn oude glorie
voorbij streeft Maar zelfs als dat niet ge
beurt, feit is dat hij zichzelf, zoals dat in
computertermen heet, gereset heeft. Hij
heeft oude troep uit zijn gevoelens, gedrag
en omgeving gewist en is opnieuw begon
nen. Onlangs belde hij mij op en vertelde
dat zijn ex-vrouw weer contact met hem
wilde. „Wat heb je gezegd?" vroeg ik. „Wat
denk je?", was zijn antwoord.
Een 'zenuwinzinking' heette het vijftig jaar geleden nog, met als resultaat dat vrouwen ervoor wer
den behandeld in een kliniek. Nu is er Hormonologen, een steevast uitverkochte theatervoorstelling
over de overgang; een avond vol herkenning en bevrijdende lachsalvo's. Wegens groot succes in
2012 opnieuw op tournee.
Veel respons was er ook voor de uitspraken van tv-presentatrice Anita Witzier (49). „Ik werd ont
zettend depressief. Dacht: als ik morgen tegen een boom rijd: prima. Terwijl er niks is waarover ik
ongelukkig zou moeten zijn." Depressiviteit is één van de overgangsverschijnselen.
een bakje te vangen en buiten vrij te la
ten. „Eerst denkt hij dat hij er slechter
op wordt, maar hij krijgt juist meer
vrijheid. Zo is het ook met de
vrouw in de overgang. In eerste in
stantie word je in een nauwe ruimte ge
dwongen, maar daarna krijg je vrijheid."
Thooft: „Uit onderzoek blijkt dat vrouwen
van tegen de 60 gelukkiger zijn dan ooit. Als
je jong bent, heb
je allerlei impul
sen die met hor
monen te ma
ken hebben.
Daarvan be
vrijdt de me
nopauze je.
Je wordt dan weer net zo enthousiast als
toen je 10 was, maar met de kracht en de in
tuïtie van de wijze oude vrouw."
De menopauze vraagt wel om aanpassin
gen. „De menopauze is in feite een over
gang van een functioneel lichaam naar een
heel gevoelig lijf, dat minder vet, eiwit en
suiker nodig heeft. Stop je dat er toch in,
dan gaat het mis."
Thooft, die dertien boeken
schreef waarvan een groot
deel over mythen en
sprookjes, spreekt over
de 'innerlijke draak'
die in de menopauze
zijn kop opsteekt.
„Natuurlijk is de in
nerlijke draak een fantastische
kracht. Hij heeft echter ook een nega
tieve kant, een verslindende, annexe
rende energie. Die kun je een andere
kant op sturen, maar dan moet je je er
wel van bewust zijn."
In haar boek wijst
Thooft aan waar de-
ze innerlijke draken
zitten en hoe ze zijn
te temmen. De bezitteri
ge vrouw, het slachtoffer, de kwebbel
kous, de betweter, Thooft laat ze allemaal
aan bod komen.
En als je de draken ongemoeid laat? „Dan
ga je een nare oude dag tegemoet. Dan
word je een zeurende, grimmige, nooit la
chende, oude vrouw, die boos is."
i Lisette Thooft - Spirituèel door de overgang.
Ten Have, 14,90 euro.
reageren?
gezondheid@wegener.nl
