'Zoals hij, bestond er maar één'
io| johnny kraaijkamp sr.
dinsdag 19 juli 2011
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
John Kraaykamp in 1995
Heel acterend Nederland
is het er over eens: John
ny Kraaijkamps talent
was uniek. Hij verenigde
dramatiek en komische ca
paciteiten in zich.
door Monique Brandt
Mijn vader is de oudste
baby van Nederland.
Iedereen wil van hem
houden, hem koeste
ren", zei John Kraaijkamp jr. vorig
jaar over zijn vader, bij de ontroe
rende viering van seniors 85-jarige
verjaardag in een theaterzaaltje
van het Rosa Spierhuis in Laren.
Niemand beter dan de zoon van
'de koning van het Nederlandse
theater' verwoordde voor vrien
den en collega's uit het vak de
unieke positie die 'de Ouwe Kraaij'
vele decennia lang innam in de
theaterwereld. „Er bestaat er niet
één zoals hij op het toneel. Ie
mand die én kan ontroeren én je
kan laten lachen én heel goed kan
spelen. En iedereen van je laten
houden."
Komiek André van Duin,
die Kraaijkamp sr. als zijn grote in
spiratiebron betitelt, noemt de
overleden acteur 'de beste die wij
ooit hebben gehad'. Acteur Peter
Tuinman, die met hem werkte
toen Kraaijkamp bij het Ro Thea
ter in 1979 een indrukwekkende
King Leat vertolkte en daarmee
zijn doorbraak beleefde als serieus
acteur, vroeg zich, als hij Kraaij
kamp op het podium bezig zag,
weieens af: 'Hoeveel talent kan
één mens eigenlijk hebben?' Als
de theaterwereld het ergens over
eens is, is het dat John Kraaijkamp
sr. een artiest zonder weerga was,
eentje van de buitencategorie.
Maar ook: een grootheid zonder
echte opvolger. Tuinman kan niet
zomaar iemand noemen. „Mis
schien dat er over een paar jaar ie
mand opstaat. Maar John was ge
woon een uniek multitalent, ie
mand die tot in de finesses het to
tale theaterspectrum beheerste.
Doordat hij zo talentvol was, riep
hij ook weieens weerstand op. Om
dat hij altijd een paar stapjes ver
der was dan anderen." Voormalig
casting director Hans Kemna is
het daarmee eens: „John Kraaij
kamp is niet te vervangen." Thea
terhistoricus Xandra Knebel
bracht in 2010 een biografie van
de acteur uit. Ze vindt het lastig
om acteurs te vergelijken. Elke ac
teur heeft weer een ander speciaal
talent, stelt ze. Maar die speciale
combinatie van zowel enorm dra
matisch als komisch talent, dat zie
je bij niemand. Zelfs bij zijn komi
sche rollen schemerde er iets me
lancholieks doorheen. Misschien
dat alleen Piere Bokma dat heeft,
bij hem zie je de comediant in zijn
dramatische rollen doorglinsteren.
Maar daarmee is Bokma nog niet
zijn 'opvolger'. Die is er niet."
Adrian Brine regisseerde 'De
Kraaij' in 2004/2005 in zijn aller
laatste rol in The Price van Arthur
Miller, met Edda Barend en Victor
Löw. Het ging hem toen al moei
lijk af: hij moest veel rusten en
zijn geheugen was niet meer opti
maal. Brine: „Maar op het toneel
kon hij weer ademen, ging het be
ter. Hij bleef doorvechten om zich
de rol eigen te maken. Die man
ademde theater. Hij zag een zin en
dacht: dat is het personage. Hij ei
gende zich een rol toe, die werd
daarmee méér van hem dan van
de auteur van het stuk."