Oostenrijk
spectrum i4
Moraalridders
'De grootste Oostenrijker van de twintigste
eeuw' en 'Schandalig dat deze telg uit een
geslacht van onderdrukkers en uitbuiters
zoveel eer krijgt': de uitvaart vandaag van Otto
von Habsburg-Lothringen, de 'troonopvolger
zonder troon' roept veel sentimenten op.
Nostalgie en afkeer, bewondering en
verwondering wisselen elkaar af.
Zaterdag 16 juli 2011
Vraagt u zich ook af waarom er
zo'n hysterie heerst over het Brit
se afluisterschandaal? Uiteinde
lijk gaat het slechts om platte
sensatieblaadjes: tabloids in vaktermen.
Geen enkel Engelstalig dagblad ter wereld
heeft een hogere oplage dan The Sun, de
koning der vuilspuiterij.
Het lijkt een charmant en oer-Brits tafe
reel van het dagelijkse leven in Londen.
Op elke hoek leuren venters met dagbla
den, duizenden pendelaars pikken er een
tje mee voor ze de metro induiken. Aan
de kiosken hangen op grote handgeschre
ven vellen verleidelijke krantenkoppen:
hoe sensationeler, hoe sneller de voorraad
op is.
De Britten krijgen hun dagbladen
's ochtends niet aan huis geleverd.
Ze kopen die terwijl ze voor het stop
licht staan, op straat, in het tanksta
tion. De voorpagina's van de tabloids
moeten schreeuwerig zijn, de onthul
lingen schandalig, om de concurren
tiestrijd aan te kunnen. En het seks
leven van naaktmodellen, sportve-
detten en coryfeeën van reality-
tv-shows verkoopt nu eenmaal beter
dan de beurs of politiek. Tenzij een
minister een affaire heeft, het liefst
een homoseksuele met een veel jon
gere knaap die op parkings of in bos
jes wordt geconsumeerd.
Dat 'nieuws' wordt aangevuld met
rampen en de kleine beslommerin
gen: Joe Soap, die razend is op zijn
gemeentebestuur omdat zijn tuin
hek moet worden verlaagd, krijgt
ruime aandacht Daar kan de lezer
zich mee identificeren. Iedereen
wordt ook aangemoedigd om met
zijn verdrietjes naar de redactie te
stappen: zo ontstaat de indruk dat ze de
modale Brit een stem geven.
Ondanks die connectie met het lezerspu
bliek weten de Britten overigens wel dat
hun geliefde tabloids maar wat kletsen:
minder dan 10 procent vindt ze geloof
waardig. De afluisterpraktijken zijn
slechts één onfrisse manier om scoops na
te jagen. Vermom een reporter als sjeik,
schenk de bankroete Sarah Ferguson - de
ex-vrouw van prins Andrew - een stevige
borrel en neem stiekem op hoe ze in de
val trapt.
Zeven jaar geleden interviewde ik Hayley
Barlow van News of the World. De opge
doekte krant had de Nederlandse Rebecca
Loos toen net maar liefst 850.000 pond
toegestopt om te vertellen in welke stand
jes ze het met David Beckham had gedaan.
„Ja, we betalen bijzonder goed voor een
lekker verhaal", gaf Barlow toe. Ze wilde
niet horen dat met fortuinen zwaaien in
ruil voor informatie, niet netjes is. Alle
sensatie wordt immers verpakt en verant
woord als het aan de kaak stellen van wan
toestanden.
De tabloid werpt zich zowaar als moraal
ridder op. 'Iemand die de familiale waar
den predikt en vervolgens vreemdgaat,
vinden wij hypocriet en dat moeten wij
zeggen'. Een jong meisje uit koninklijke
kringen dat geld krijgt om te vertellen dat
prins Harry cannabis rookt? 'Wij geloven
dat we hem daarmee in de toekomst van
de drugs afhouden.'
De spektakelverhalen waren in de woor
den van Barlow dan ook 'doorwrochte on
derzoeksjournalistiek'. „Door te hameren
op de ongeregeldheden van beroemdhe
den, royals, politici en sportsterren, heb
ben wij mensen achter de tralies gekre
gen, omdat ze zich met illegale praktijken
bezig hielden."
Dan lijken de rollen nu toch omgekeerd.
„Wij bespioneren niet", vertelde ze me
nog. Een leugen die kan tellen, maar de be
trapper is eindelijk betrapt.
ENGELAND
door
Mario Danneels
door Hans Jacobs
De begrafenis van Otto von
Habsburg-Lothringen, van
daag (zaterdag) confron
teert Oostenrijk met de his
torie. De zoon van de laatste
keizer - beschimpt en verketterd, vereerd
en gerespecteerd - is lang buiten de deur
gehouden. Ook nu, meer dan negentig jaar
nadat hij met zijn familie in ballingschap
werd gestuurd, zijn de meningen verdeeld.
„Ik ben vaak gevraagd waarom Oostenrijk
mij zo vijandig bejegende. Ik weet het
niet, ik ben geen psychiater. Maar als ik
psychiater was, zou ik zeggen: het is een
complex", zei Otto drie jaar geleden nog.
De republiek Oostenrijk kwam nooit echt
in het reine met het keizerlijk verleden. In
het huis van de geschiedenis wordt het
liefst begonnen in 1918. Alles vóór die tijd,
de bijna 650 jaar onder het bewind van de
Habsburgers, wordt waar mogelijk gene
geerd. Vandaar ook de kritiek op de pronk-
volle uitvaart van de vorige week op 98-ja-
rige leeftijd in zijn huis 'Villa Austria' in
Beieren overleden Otto; eigenlijk Otto van
Oostenrijk, maar zo mocht hij zich wette
lijk niet meer noemen.
De binnenstad van Wenen wordt deels af
gesloten wanneer de meer dan 1 kilometer
lange rouwstoet van de Stephansdom naar
de keizerlijke grafkelder gaat. Leden van
de Tiroolse schutterij trekken de wagen
met het stoffelijk overschot.
De Groenen klagen over de kosten en over
de bijdrage van de staat aan wat in hun
ogen een privéhappening is. Het leger ver
Otto von Habsburg. foto GPD
zorgt een erewacht, politie en veiligheids
dienst regelen verkeer en bescherming van
de hoge buitenlandse gasten. „Ongelooflijk
dat er belastinggeld voor wordt gebruikt",
stelt parlementslid Ewald Stadler.
Minister Johanna Mikl-Leitner van Binnen
landse Zaken vindt dat het wel meevalt en
dat Dr. Otto Habsburg - in Oostenrijk mag
het adellijke 'von' niet worden gebruikt -
wel enige aandacht verdient. In een enquê
te van het zondagsblad Österreich stelt
60 procent van de ondervraagden dat een
staatsbegrafenis gerechtvaardigd is.
De Republikanische Club is echter verwon
derd dat bondspresident, bondskanselier
en leden van de regering in functie en niet
als privépersonen aanwezig zijn bij de uit
vaart. „Daardoor kan de indruk ontstaan
dat het om een staatsbegrafenis gaat." Dat
heeft Otto Habsburg niet verdiend, vindt
de vereniging: „Hij heeft in Oostenrijk
geen openbare functies vervuld."
Nog een andere steen des aanstoots: bij
het requiem in de Stephansdom wordt de
Kaiserhymne gespeeld, het volkslied van
