ii spectrum
Zaterdag 9 juli 2011
Zo verliefd als Brazilianen op de bal zijn, zo chaotisch verloopt de voorbereiding op de
sportieve krachtproef die het land wacht. Grote vertragingen, sociale onrust en
torenhoge kosten achtervolgen de organisatie van het WK voetbal in 2014 en de
Olympische Spelen in 2016. „Alles tot de laatste minuut uitstellen, typisch Braziliaans."
door Roel Wiche illustratie CRW
Dol op de bal,
de rest is chaos
bijna dagelijks foto's van het
braakliggende terrein waar de eer
ste steen van de nieuwe voetbaltempel
nog steeds niet is gelegd. De uitbreiding
van luchthavens, noodzakelijk om de
stroom van minstens één miljoen voetbal
fans op te vangen, wordt ondermijnd door
grote vertragingen. En de kosten lopen
met de dag op, naar duizelingwekkende be
dragen die ver boven het budget liggen.
Zelfs Romario, nooit een lichtend voor
beeld van structuur en tegenwoordig knuf
felpoliticus, sprak op z'n Romariaans van
een grote schande toen hij onlangs een
tournee maakte langs de speelsteden. „Ik
zeg gewoon de waarheid: volgens de evan
geliën keert Jezus ooit terug op aarde. Ik
hoop dat hij in de komende drie jaar
komt, want alleen dan is een top-WK mo
gelijk."
De kritiek op de Braziliaanse autoriteiten,
die collectief blijven bezweren dat alles
goed komt, groeit met de dag, vanuit alle
lagen van de bevolking. Veel bewoners vre
zen dat de astronomische investeringen lei
den tot steeds hogere belastingen, zonder
enige vorm van compensatie. Ze verwijzen
naar de laatste keer dat Brazilië een groot
sportevenement organiseerde, de Pan Ame
rikaanse Spelen in Rio de Janeiro (2007).
Sportief een groot succes, financieel een
rampenfilm. Het oorspronkelijke budget
was 125 miljoen euro, maar de uiteindelij
ke kosten waren volgens sommige rappor
tages liefst tien keer hoger. Allemaal het ge
volg van typisch Braziliaanse ziektes: cor
ruptie, gebrekkige planning en zwaktes in
de organisatie.
Dezelfde financiële explosie dreigt nu ook
bij de ambitieuze tweetrapsraket
2014-2016. Volgens de gezaghebbende
krant Folha de Sao Paulo zijn alleen al de
kosten voor de twaalf WK-arena's de afge
lopen twee jaar met 56 procent gestegen,
tot 3 miljard euro. Critici vrezen dat Mara-
cana, het machtige colosseum in Rio dat
een grondige make-over krijgt, voor zowel
de WK-finale als de Spelen, in het huidige
werktempo pas in het jaar 2038 af is.
Onderzoekers vrezen een sneeuwbaleffect,
waarvoor Brazilië een hoge prijs moet beta
len. „Als je moet bouwen tegen de deadli
ne, rijzen de kosten steeds verder de pan
uit. Dat is typerend voor dit soort mega-
evenementen", meent Victor Matheson,
een Amerikaanse econoom die veel publi
ceert over de impact van grote spektakels
op het organiserende land. „Dat zie je niet
alleen bij de Brazilianen, maar ook bij de
Spelen van Peking en zelfs Londen. De
grootste zorg is echter dat Brazilië zoveel
negatieve publiciteit krijgt, dat potentiële
bezoekers zeggen: 'dat land is er niet klaar
voor, ik heb geen trek in die trip'. Ze zijn
gewoon bang dat die half afgemaakte pro
jecten hen te veel ellende gaan bezorgen."
En dan is er nog iets dat altijd sluimert in
de onpeilbare, immense mozaïek die Brazi
lië heet: sociale onrust. Hoewel 'de reus
van Zuid-Amerika' een spectaculaire eco
nomische groei doormaakt, blijven crimi
naliteit en tegenstellingen tussen de bevol
kingsklassen ontluisterend groot. In Rio de
Janeiro, het brandpunt in zowel 2014 als
2016, woedt al decennia een bloedige oor
log tussen het leger en de drugsbaronnen
die de straatarme krottenwijken, de fave-
la's, beheersen. Jochies van amper 12 jaar
bewaken met AK-47 geweren de laborato
ria waar cocaïne uit Colombia wordt ver
werkt. Om de Cidade Maravilhosa - de
Wonderbaarlijke Stad - weer te laten schit
teren als een onweerstaanbare diva, zijn
militairen met een snoeiharde veldtocht
bezig om de sloppenwijken te zuiveren.
Eind vorig jaar vielen liefst 5.000. soldaten
Vila Cruzeiro binnen, het getto waar de
ontspoorde ex-international Adriano (In-
ter, AS Roma) opgroeide. Toeristen op het
strand van Copacabana konden de inval
live op tv volgen. Het gros van de drugsba
Ook Fifa vreest Braziliaans fiasco
Ook de wereldvoetbalbond Fifa heeft grote zorgen of Brazilië wel op tijd klaar
is om het WK in 2014 te organiseren. Secretaris-generaal Jerome Valcke sprak
eind juni tegen persbureau AFP zijn ergernis uit over de trage en gebrekkige
voorbereiding. „We hebben in Brazilië nog geen stadions, geen vliegvelden en
geen nationaal transportsysteem. We kunnen niet accepteren dat een accom
modatie pas op het laatste moment klaar is. Dan bedoel ik twee weken of twee
maanden voor het begin van het WK. Ze hebben nog veel werk te doen."
Volgens Valcke is zelfs Rusland, organisator van het WK in 2018, al verder met
de voorbereidingen. Eerder deelde Fifa-baas Sepp Blatter al een officiële waar
schuwing uit aan de Brazilianen.
zen wist de bergen in te vluchten. Voor
ruim drie miljoen dollar kochten ze hun
vrijheid terug bij corrupte politieagenten.
Maar de strijd gaat door, met de tijd op de
hielen. Twee weken geleden sloeg het le
ger een grote slag: Mangueira, gelegen op
een steenworp van Maracana, werd her
overd op de narcoticamaffia, voor de veran
dering eens zonder bloedvergieten.
Het zijn dit soort horrorverhalen die bijna
doen vergeten dat er maar weinig landen
ter wereld zijn waar de sportbeleving zo
puur en intens is als in Brazilië. Hoeveel
corruptie, bureaucratie, machtsmisbruik
en geweld er ook is, de Braziliaan vergeet
alle zorgen als hij met zijn voeten kan
jongleren. Of het nu is met een bal, een si
naasappel of een sardineblikje. Ga op vrij
dagnacht om half twee hardlopen rond
het Lagoa Rodrigo de Freitas, het majestu
euze binnenmeer van Rio, en om de too
meter zie je een veldje waar tieners onder
de lampen voetballen of volleyballen.
De liefde voor de favoriete club is onvoor
waardelijk en voor eeuwig. Je kunt zomaar
een pastoor tegenkomen die je kind doopt
met de naam van een baltovenaar.
De grote vraag is dan ook niet of de Brazili
anen het WK en de Olympische Spelen
verdienen, maar of ze beseffen welk goud
ze in handen hebben. „Mensen hier wach
ten met alles tot de allerlaatste minuut, ty
pisch Braziliaans", weet economiedocent
Fernando Carvalho. „Maar de wereld hoeft
zich geen zorgen te maken. Brazilië is op
tijd klaar en iedereen zal een geweldige
tijd hebben."
reageren?
spectrum@wegener.nl
