Een envelop waar het leven in zit
boeken 17
De veilige loopgraven van het internet
t
vrijdag 8 juli 2011
Het huis waar jij van hield, de nieuwe roman van Tatiana de Rosnay, die
gisteren is verschenen, speelt in het Parijs van i860. Ze schreef het bij
kaarslicht en met de hand. „Ik heb zelfs mijn eeltknobbel terug."
Tatiana de Rosnay: „Ik zou er ook niet tegen kunnen om een plek te verlaten waar ik van
houd." foto David [gnaszewski
en, is het beeld van een vrouw tegen het ein
de van haar leven, die nog steeds heel
nieuwsgierig is naar de wereld om haar
heen. Die waardigheid heeft. Ze heeft haar
man én haar zoon verloren. Het huis is de
envelop waar haar hele leven in wordt be
waard. Het is het enige dat ze over heeft."
Ze schakelt zo over op de eerste persoon.
„Niet dat ik tegen modem Parijs ben - dat is
niet zo, ik houd van de stad, de stad is Haus-
manns Parijs. Ik ben ook niet geobsedeerd
door nostalgie."
„Begin ik nou Rose te vergelijken met me
zelf? Ik schrijf geen boeken over mezelf Ro
se lijkt eerder op mijn moeder. Mijn moe
der is een Engelse roos, in de zin dat ze
Brits is en een prachtige Engelse uitstraling
heeft. Blond met blauwe ogen, 77 jaar oud,
maar door haar houding lijkt ze tien jaar
jonger. Ze heeft de energie die Rose heeft."
Zou ze een Rose kunnen worden dan, wel
licht? „Ik stel me voor dat wanneer ik aan
het eind van mijn leven ben, ik op Rose zou
lijken. Ik zou er ook niet tegen kunnen om
een plek te verlaten waar ik van houd."
Het is duidelijk waar ze aan denkt. Tatiana
de Rosnay heeft nog vrij recent een tweede
huis gekocht, buiten Parijs, in
de Dröme Provenqale. „Mijn
schuilplaats. Ik heb er geen in
ternet, geen telefoon, alleen
zon, lavendel, grote bomen en
vlinders." Het was ook daar
waar ze Het huis waar jij van
hield schreef. „Met de hand. |a,
echt, dit boek moest ik schrij
ven met pen. Ik had alle re
search gedaan, ik kon begin
nen. Ik zat te turen naar mijn
computerscherm. Niets. Toen
heb ik de pen gepakt."
Een snel slokje tussendoor. „Ik
heb geschreven bij kaarslicht
zelfs. Ia, lach maar, dat deed mijn familie
ook. Kijk hier." Ze laat haar vingers zien. „Ik
heb zelfs mijn eeltknobbel uit de tijd van de
colleges op de universiteit terug."
Het zorgde ook, zegt ze, voor het rustige ver
teltempo dat ze zocht. „Dat hoort bij die pe
riode." Ze laat in Het huis waar jij van hield
de namen vallen van de grote schrijvers van
eind negentiende eeuw: Flaubert, Zola, Poe,
Baudelaire. „Ik moest óók schrijven over de
kracht en charme van lezen, van literatuur.
Dit zijn de schrijvers waarmee ik ben opge
groeid. Het was bijzonder om vast te stellen
dat Zola's debuut, Thérèse Raquin, was ver
schenen precies in het jaar dat ik in het
boek beschrijf."
■til
door Theo Hakkert
Als een koningin zetelt ze aan tafel.
Fier rechtop. De grijze haren keurig
in het gelid. De lunch is besteld.
Haar blik schiet nog snel keurend
over tafel. „Wacht, we zijn iets vergeten." Ta
tiana de Rosnay (50) laat terstond een ober
komen. „Champagne!"
Het is maandagmiddag, tien minuten over
één in Parijs. In de binnentuin van een res
taurant aan de Boulevard Saint-Germain
houdt Tatiana de Rosnay een geïmproviseer
de soiree voor een klein gezelschap van Ne
derlandse journalisten. Hier zit de schrijf
ster die in Nederland liefst één miljoen
exemplaren van haar roman Haar naam was
Sarah wist te verkopen.
Het restaurant is niet alleen op kwaliteit ge
kozen. Het is hier, rond de Boulevard
Saint-Germain, waar Tatiana de Rosnay's
nieuwe boek zich afspeelt: Het huis waar jij
van hield. In deze historische roman, die
speelt in de jaren zestig van de negentiende
eeuw, beschrijft ze de levensavond van Rose
Bazelet. De weduwe woont in een huis dat
moet wijken voor de ambitieuze stadsver
nieuwingen van baron George
Haussmann. Het Parijs van nu
is in feite door hem gecreëerd.
Sommige bewoners van 'het vo
rige' Parijs vonden de vernieu
wingsdrang en afbraak maar
niks, en de nieuwe stad al even
min een vooruitgang.
'Alles voor die rechte lijnen, die
eindeloze, monotone boule
vards, al die hoge, uniforme, bo
tergele gebouwen, een afschu
welijke combinatie van vulgari
teit en oppervlakkige luxe'. Dit
schrijft Rose in brieven aan
haar overleden echtgenoot, ter
wijl ze halsstarrig in haar bedreigde veste
blijft. Tot de slopershamer komt.
„Haar huis stond hier", wijst Tatiana de
Rosnay anderhalf uur later. Midden op
straat. Onder Haussmanns bewind verdwe
nen de kronkelstraatjes en maakten plaats
voor lange, rechte, brede boulevards. De
Rue Childebert waar Rose Bazelet zo van
hield, is geheel onder de boulevard verdwe
nen. Alleen de kerk die ze bezocht, staat er
nog: Église St-Germain-des-Prés. Er tegen
over, aan de andere kant van het plein, het
beroemde café Les Deux Maggots. Weer
een straathoek verder het al even fameuze
Café Flore. Beide etablissementen werden
gefrequenteerd door Jean-Paul Sartre en Si-
mone de Beauvoir.
Boven bij Flore bestelt ze gewoon weer
champagne. „Of mijn boek een boodschap
heeft? Het lijkt wellicht dat Rose tegen de
vooruitgang is, maar het ligt volgens mij ge
nuanceerder. Wat ik probeer over te breng
Tatiana de Rosnay - Het huis waar jij van
hield. Vertaling Alice Teekman. 18,95 euro
(geb.Artemis co. De roman is gisteren
verschenen.
Q Jeroen Mettes -
N30+. Nieuwe zin
nen. Weerstandsbe-
leid. Nieuwe kritiek.
Wereldbibliotheek,
29,90 euro.
IkSTTES
door Victor Schiferli
Wie denkt dat dichters vrede
lievende mensen zijn, een
tikje wereldvreemd mis
schien, maar mêt de beste bedoelin
gen, moet eens gaan kijken op literai
re blogs. Vroeger, vóór de uitvinding
van het internet, zaten deze mensen
waarschijnlijk alleen woedend tegen
zichzelf te mompelen. Tegenwoordig
buitelen de dichters en aanverwante
zielen over elkaar heen en spelen
daarbij niet zelden op de man. Men
sen die elkaar vanuit hun veilige
loopgraaf achter de computer in de
huiskamer uitschelden.
In 2005 was er veel te doen over een
essay van Bas Belleman, die zich af
vroeg wat poëzie voorstelde in deze
wereld: 'Doet poëzie er nu eindelijk
toe?' Er waren verschillende kam
pen, het ene was traditioneel (poëzie
is persoonlijk en roept emotie op),
de ander was 'modern' en had een
politieke agenda (poëzie is niet per
soonlijk maar een weerspiegeling
van de maatschappij, 'ontregelend'
en 'verontrustend'). Een van de
stemmen die opviel was Jeroen Met
tes.
Hij hoorde in het laatste kamp, hij
speelde niet op de man maar was al
tijd inhoudelijk en vaak ook geestig
en scherp.
In dezelfde periode begon hij een ei
gen weblog, waarbij hij zich ten doel
stelde het aanbod van nieuw versche
nen dichtbundels te bespreken in al
fabetische volgorde: hij begon bij An
ne van Amstel en ging zo verder.
Mettes werd uitgenodigd redacteur
te worden van Yang (een literair tijd
schrift uit Vlaanderen) en hij debu
teerde zelf met enkele gedichten in
het tijdschrift Parmentier.
Op 21 september 2006 - met zijn pro
ject was hij gekomen tot de G van
Piet Gerbrandy - stond er een lege
posting op zijn blog. Daarop reageer
de iemand die zich 'zijn beste
vriend' noemde met het bericht dat
Jeroen Mettes, 28 jaar oud, zich van
het leven had beroofd. Het was een
korte, geëmotioneerde tekst die rep
te van een tragedie in de privésfeer:
zowel zijn moeder als zijn tante - die
daarna voor hem moest zorgen - wa
ren jonggestorven. Daarna was zijn
leven een gevecht geweest tegen de
pressies en daar had niemand van
zijn lezers op internet iets van ge
merkt, ook al omdat er maar een
paar mensen waren die hem echt
kenden.
Nu, bijna zes jaar later, verschijnt
een uitgave in twee delen met zijn
verzamelde blogs en essays, en zijn
eigen gedichten. Sprankelend is
deel 1, met de beschouwingen over
poëzie. Daar leren we een erudiet
schrijver kennen met uitgesproken
ideeën.Het engagement spreekt ook
uit zijn eigen prozagedicht N30+, dat
bijna het hele boek beslaat. Het is
misschien nog eerder een gedicht in
romanvorm. De wereld als nachtmer
rie, zo zou je dit gedicht, of deze
tekst, het best kunnen beschouwen.
In de Volkskrant verscheen kortgele
den een portret van Mettes, waarin
details over zijn leven naar voren
kwamen. Na de dood van zijn moe-
der had hij zich afgezonderd in de
tuin, waarna hij al zijn zelfgetekende
stripalbums in een ijzeren blik deed
en verbrandde. Dat is een beeld dat
ik nooit zal vergeten.
