21 zeeland
Behoefte aan nieuwe haven
Denken over berging
radioactief afval
Joehoe
donderdag
EINDBERGING
Hoe stoppen we radioactief afval dat nog lang
gevaarlijk blijft stralen onder de grond? De
Covra begint een onderzoek.
De krant 6 weken voor 18 euro!
donderdag 7 juli 2011
door Willem van Dam
Zo, zegt de man, daar zit
ten we dan.
Ja, zegt de vrouw, daar
zitten we dan.
Daar zitten ze dan, op een terrasje
aan de Goese Grote Markt
Hij: een jaar of zestig, kalend, ver
sleten spijkerbroek, verwassen
houthakkershemd, afgedragen
bootschoenen, poenerig polshor
loge.
Zij: halverwege de dertig, zonne-
bankgebruind, diep gedecolleteer
de zomerblouse, modieuze zonne
bril in het geblondeerde kapsel ge
stoken.
Zo'n stel waarvan je denkt: vader
en dochter, of misschien
„Wat zullen we", zegt hij, „kof
fie?"
„Doe mij maar een wit wijntje",
zegt zij.
Tien uur des ochtends.
Hij een koffie.
Zij een wit wijntje.
„Is het niet een beetje vroeg voor
een wijntje?", kijkt hij licht ver
wijtend.
„Ben je gek?", roept ze jolig. „We
zijn tenslotte met vakantie."
„Ja", moet hij zuchtend toegeven,
„we zijn met vakantie."
„Leuk, he, vakantie?", zegt ze op
gewekt, „waren we hard aan toe."
„Hmm, hmm", humt hij, hartstik
ke leuk, vakantie.
Zij: „Aardig stadje, hé, dat Goes."
Hij: „Hmmm, hmmm, hartstikke
aardig stadje."
Zij: „Gaan we nog wat leuks doen,
vandaag?"
Hij: „Zeg het maar."
„Joehoe."
Uitbundig gebaart ze naar de ser
veerster.
„Mag ik nog een droge witte
wijn? En voor mijn vriend hier
nog een koffie."
Haar vriend, zie je wel!
Twee uur, zes bellen witte wijn
(voor haar) en drie espresso's
(voor hem) later verlaten ze het
terras.
Zij: met een licht wankelende
tred.
Hij: met vermoeide passen achter
haar aan.
Een fijne vakantiedag tegemoet
Voor meer columns: www.pzc.nl/columns
PZC
Park Veldzigt 35, Middelburg
Postbus 91, 4330 AB Middelburg
0118-43 4000
Uitgever/directeur
Ad Verrest
Hoofdredactie
Peter Jansen pjansen@pzc.nl
Arie Leen Kroon (adjunct) alkroon@pzc.nl
Centrale redactie
T: 0118- 43 4010
E: redactie@pzc.nl
Redactie Walcheren
Postbus 91, 4330 AB Middelburg
T: 0118-43 4050
E: walcheren@pzc.nl
Redactie Bevelanden-Tholen
Postbus 162, 4460 AD Goes
T: 0113-31 5670
E: bevelanden@pzc.nl tholen@pzc.nl
Redactie Zeeuws-Vlaanderen
Postbus 145,4530 AC Temeuzen
T: 0115- 64 5740
E: zeeuws-vlaanderen@pzc.nl
Redactie Schouwen-Duiveland
Postbus 80,4300 AB Zierikzee
T: 0111-45 4650
E: schouwen-duiveland@pzc.nl
Advertenties
VerkoopteamZeeland
Merken en Diensten, Business-to-Business/
de Ondernemer, Zorg, Onderwijs,
Onroerend Goed
T: 0118-434070
E: teamzeeland@bndestem-pzc.nl
Familieberichten: 088- 0139 999
Personeelsadvertenties: 055- 5388 000
Kleintjes: 0900- 6743 836
Wk
Krant niet ontvangen?
Wijziging van uw adresgegevens?
Gebruik maken van de vakantieservice?
Abonnement opzeggen?
Vul het formulier in op:
www.pzc.nl/lezersservice
of bel: 088- 013 9910
Toets 1bezorgklachten (vanaf 07.00 uur)
nabezorging bij melding voor 12.00 uur
Toets 2: informatie over uw abonnement
Toets 3: informatie over abonneevoordeel
Maandag t/m vrijdag: 08.00 - 17.00 uur
Zaterdag: 08.00 - 12.00 uur
PZC Lezersservice
Postbus 3229,4800 MB Breda
U kunt uw abonnement beëindigen tot uiterlijk
vier weken voor het einde van de betaalperiode.
U ontvangt een schriftelijke bevestiging.
Abonnementsprijzen
Maand 26,45 (acceptgiro n.v.t.)
Kwartaal 74,65 (acceptgiro €77,75)
Jaar €285,25 (acceptgiro €288,35)
Auteursrechten
Alle auteursrechten voorbehouden Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant, onderdeel van
Koninklijke Wegener NV.
Publicatierecht beeldende kunst via Beeldrecht.
Gegevensbescherming
PZC is een uitgave van Wegener NV. Wegener legt
van abonnees gegevens vast voor de uitvoering van
de abonnementsovereenkomst. Deze gegevens
kunnen gebruikt worden om u op de hoogte te
houden van interessante producten en diensten
van andere onderdelen van Wegener en zorgvuldig
geselecteerde partners. Indien u geen prijs stelt op
informatie van de PZC of indien u uw toestemming
voor het gebruiken van uw e-mail adres wilt intrek
ken, kunt u dit schriftelijk kenbaar maken bij PZC
Lezersservice. Zie ook het privacy statement op
www.pzc.nl
Ja, ik neem de PZC en ontvang de eerste 4 weken gratis en neem aansluitend:
een doorlopend abonnement met automatische betaling van 74,65 per kwartaal (na28>
een doorlopend abonnemént met betaling per accept van 77,75 per kwartaal (na28)
ik neem een proefabonnement van 6 weken voor 18,-. Na deze periode stopt
de bezorging vanzelf, (ik heb de laatste 3 maanden geen proef gehad) (P8)
Stuur de bon naar: PZC, Afdeling Lezersservice,
Antwoordnummer 54050,5004 VB Tilburg.
Bellen kan ook: 088 - 013 9910
m/v
Telefoonnummer
MIDDELBURG - Op de Bevelanden
bestaat binnen vier tot acht jaar be
hoefte aan een nieuwe binnenha
ven. Een plek aan het kanaal door
Zuid-Beveland lijkt daarvoor in
strategisch opzicht het meest voor
de hand te liggen. Ook andere loca
ties, zoals bij de haven van Kats,
zijn het onderzoeken waard.
Een en ander staat in de Binnenha
venatlas die adviesbureau Ecorys
in opdracht van de provincie Zee
land heeft vervaardigd. De vraag
naar nieuwe overslagmogelijkhe
den voor binnenvaartschepen in
andere delen van Zeeland is min
der groot.
Binnenhavens hebben een belang
rijke regionale functie voor de
bouwsector als vestigingsplaats en
overslaglocatie voor zand- en
grondbedrijven en betoncentrales.
Daarnaast fungeren ze als laad- en
loskades voor de agrarische sector
die er meststoffen en veevoer aan
voert en granen verscheept.
Het bestaande netwerk van bin
nenhavens en vaarwegen staat on
der druk omdat steeds meer laad-
en loskades en binnenhavens voor
wonen en/of recreatie worden be
stemd. Bovendien laat het onder
houd in een aantal gevallen te
wensen over. Voor bedrijven die af
hankelijk zijn van de ligging aan
het water, zijn in die situaties vaak
geen alternatieven voorhanden.
Voorbeelden zijn de haven van
Kamperland, het haventerrein van
Goes en het openbare gedeelte
van de loswal van Schore dat vorig
jaar dreigde te worden gesloten.
Uit de inventarisatie van Ecorys
blijkt dat zeven van de 23 binnen
havens en laad- en loskades niet
meer beschikbaar zullen zijn voor
bedrijven of dat het onzeker is of
ze nog voor hun oorspronkelijke
doel kunnen worden gebruikt.
Het dagelijks provinciebestuur wil
in het nieuwe Omgevingsplan reke
ning houden met het belang van
vestigingsmogelijkheden voor be
drijven die aan het water zijn ge
bonden en met los- en laadfacilitei-
ten. Minimaal één goede binnen
haven per regio is het streven.
Gedeputeerde Staten gaan in het
najaar een binnenhavenoverleg or
ganiseren.
metalen huls
roestvrijstaal
afvaltunnel
klei of zout
toegang tot
afvaltunnel
opvullen met
klei of zout
door Ben Jansen
Ook Femke Halsema
vond het. „Als we
toch met radioac
tief afval zitten,
kunnen we het
maar beter hier bij de Covra in
Vlissingen-Oost opslaan", zei het
voormalige Kamerlid van Groen
links vijf jaar geleden bij een be
zoek aan het opslagcentrum van
de Centrale organisatie voor radio
actief afval.
Deze pluim uit onverdachte hoek
betekent niet dat de kwestie van
het radioactief afval is opgelost.
Laag-, middel- en hoogradioactief
afval ligt, voor zover het lang stra
lende stoffen betreft, honderd jaar
bij de Covra. Daarna moet het defi
nitief worden weggestopt in een
eindberging. In Nederland wordt
daarvoor gedacht aan stabiele klei-
of zoutlagen diep onder de grond.
Waar is voorlopig nog niet aan de
orde. Eerst wordt onder leiding
van Ewoud Verhoef, plaatsvervan-
gend-directeur van de Covra, on
derzocht aan welke eisen, zowel
maatschappelijk als technisch, die
eindberging moet voldoen. De vei
ligheids- en haalbaarheidsstudies
worden uitgevoerd onder de naam
Onderzoeksprogramma eindber
ging radioactief afval. Dat levert de
mooie afkorting Opera op.
Ondergrondse eindberging geldt
in de nucleaire wereld als een logi
sche en verantwoorde manier om
met lang stralend radioactief afval
om te gaan. Toch wordt deze op
lossing nog maar op één plek toe
gepast: in de Chihuahuan-woes-
tijn bij Carlsbad in Nieuw Mexico,
waar het nucleaire afval van de
Amerikaanse krijgsmacht wordt
weggestopt. De Verenigde Staten
beschikte aanvankelijk ook over
een programma voor het civiele ra
dioactief afval, maar president Bar
rack Obama heeft dat stopgezet. In
Europa zijn drie landen bezig met
de eindberging van hun radioac
tief afval. Frankrijk heeft een regio
aangewezen (de departementen
Haute-Marne en Meuse), Zweden
een plaats (Forskmark) en in Fin
land wordt sinds 2004 bij Olkiluo-
to al gegraven.
Verhoef: „Het feit dat we in Neder
land hebben afgesproken ons ra
dioactief afval honderd jaar boven
de grond op te slaan, betekent niet
dat we rustig achterover kunnen
zitten. We moeten nu al nadenken
over de vraag hoe we die eindber
ging willen regelen."
In de tarieven die de Covra han
teert voor de behandeling en de
opslag van radioactief afval, is een
bedrag opgenomen om de kosten
van eindberging onder de grond te
dekken.
Het is evenwel de vraag of Neder
land gaat graven en boren om een
eigen eindberging*aan te leggen.
Zelfs als er een tweede kerncentra
le bijkomt, produceert Nederland
- vergeleken met landen die veel
meer atoomstroom opwekken -
maar weinig radioactief afval. Dat
maakt de de kosten per kubieke
meter in de grond te stoppen afval
wel erg hoog.
Daarom loopt naast de Opera-stu
die een Europees project om het
draagvlak te onderzoeken voor
een gemeenschappelijke opslag
van radioactief afval voor landen
die er maar weinig van hebben.
Arius is de naam van dit project,
een afkorting van Association for
Regional and International Under
ground Storage. Ook hiervoor fun
geert de Covra als trekker: direc
teur Hans Codée is voorzitter.
Verhoef erkent dat het voor de
hand ligt te streven naar die geza
menlijke opslag. „Maar je kunt
daar pas beslissingen over nemen
als je eerst weet hoe je tot een ei
gen eindberging moet komen."
metaal
in glas gegoten
radioactief afval
