hoopt Zuid-Soedan
spectrum 10
Tranen
Zaterdag 2 juli 2011
STANDPLAATS
door
Eelco van der Linden
Nee, ik heb geen fles ouzo sol
daat gemaakt, alleen een net
Mythos-biertje. Maar toch
word je met een spijker in je
kop wakker en ogen die branden in de
kassen. Het kan als je de 'Griekse Op
stand', of zoals anderen zeggen, 'Het Ein
de van Europa zoals wij dat kennen', van
dichtbij wilt meemaken.
Na een dagje traangas en ik weet niet
wat voor andere gemene goedjes de
Griekse politie in huis heeft, had ik gege
ten in de aangename koelte om daarna
mijn bed op te zoeken. Maar toen ik bij
mijn hotel kwam, stond de hele goe
gemeente op straat rond de immer vrien
delijke en hulpvaardige manager
Karadamis, die ik voor het eerst
echt kwaad zag.
'De maat is vol', bromde hij tussen
een kuch en een puf. Ik herkende
de geur meteen: ook het hotel was
gehuld in een wolk van traangas. Ik
dacht nog snel de lift te kunnen ne
men naar mijn kamer op de boven
ste etage, maar stuitte bij de ontbijt
ruimte op een onzichtbare muur
die me meteen de adem ontnam.
Terug dus.
Ik had te doen met Karadamis. Hij
weet zijn hotel in een wijk met
steeds meer problemen op perfecte
wijze te runnen. Links de deur uit
struikel je over de illegale immi
granten, rechts over drugsverslaaf
den. Ik heb nog nergens zoveel
menselijk leed gezien als in het
parkje naast het beroemde Archeo
logisch Museum, waar het hotel
vlakbij ligt. Overal uitgemergelde
gestaltes die elkaar spuiten in de
arm schuiven.
De derde groep 'karakteristieke' bewo
ners zijn de 'anarchisten'. We zijn aan de
rand van Exarchia, de bohémienbuurt
van Athene met haar smalle straten en
fraaie architectuur uit het begin van de
vorige eeuw. Exarchia is ook de motor
van het gewelddadige verzet tegen de
Griekse politie, die de wijk niet in gaat,
maar alle toegangswegen permanent con
troleert met manschappen in gevechts
tenue.
Anarchisten? Vanaf mijn restauranttafel
bij het plein, dat dient als hun clubhuis,
had ik ze nog eens goed kunnen observe
ren: jongens en meisjes van rond de
twintig, met aandoenlijk ernstige kinder
gezichten en standaard een fles bier in
de hand. Ze werden aangevuld met niet
al te best meer in vorm stekende veerti
gers en vijftigers. Sommigen zijn er echt
slecht aan toe, zoals de man die bij mijn
tafel een solo probeerde weg te geven op
een plastic gitaar.
Exarchia is een vrijplaats, maar het is er
aangenaam, een beetje het Amsterdam
van begin jaren '8o. De opwinding is er
elke avond groot Menigeen loopt er
rond met de witte crème op het gezicht,
die beschermt tegen het brandende traan
gas. Mondkapjes hangen nonchalant om
de nek zoals bij chirurgen die even mo
gen pauzeren. De traditionele 'slag rond
het Syntagmaplein' is goed gegaan, het is
nagenieten geblazen.
Nagenieten? Je bent dag en nacht een re
volutionair, had een jongen eerder tegen
me gezegd. En dus hadden groepjes anar
chisten nog laat de postende politie aan
gevallen, vlakbij mijn hotel. Er waren
minder agenten dan anders vanwege de
bescherming van het Syntagmaplein, dus
een buitenkans. Griekse agenten in het
nauw grijpen dan snel naar traangas,
veel traangas.
Vandaar.
Nooit meer
Zuid-Soedan wordt
op 9 juli het 54e land
van Afrika. De
merendeels christelijke
bevolking is euforisch
nu het onder het juk
van het islamitische
regime in Khartoem uit
is..Maar overal loert het
gevaar.
tekst en foto's
Frans van den Houdt
Zuid-Soedan
moet nog
veel energie
steken in de
landbouw,
zodat het
land na de
onafhanke
lijkheid zelf
voorzienend
kan worden.
Eerst de onafhankelijkheid, zeggen ze in
Juba. Daarna zien we als zelfstandig
land wel hoe we het beste kunnen afre
kenen met het noorden. „We laten ons
nu door niets en niemand meer tegen
houden of provoceren", zegt advocaat Stanley Ma-
jok. „Door ons in de grensgebieden aan te vailen,
probeert Khartoem opnieuw een oorlog uit te lok
ken en de onafhankelijkheid te frustreren. Maar
president Salva Kiir heeft wijselijk besloten af te
zien van militaire actie. Voorlopig in ieder geval."
Het is heet in de hoofdstad van Zuid-Soedan: 38
graden. In het centrum zijn de stoffige wegen ver
dwenen onder een mooie laag beton, daarbuiten
regeren stofwolken, kuilen, puntige stenen. Zoals
in de rest van het immense land - veertien keer zo
groot als Nederland - dat op 9 juli zijn langver
wachte onafhankelijkheid krijgt.
Op een zuil in het centrum tikken de dagen, uren
en minuten weg tot dat moment. Overal wordt
druk gewerkt om alles op tijd aangeveegd en opge
fleurd te krijgen. Maar generatoren vallen steeds va
ker uit, sinds Khartoem de brandstoftoevoer heeft
afgesloten. „Een van de sabotageacties van het regi
me van Omar al-Bashir, maar gelukkig een van de
vreedzamere soort", lacht Majok.
Naast het mausoleum waar de vader des vader
lands, SPLA-leider en de eerste Zuid-Soedanese
president John Garang, ligt begraven, worden tribu
nes gebouwd voor de vele gasten uit binnen- en
buitenland. Op een billboard staat Garang met de
tekst 2,j million people paid for your freedom, doe-
lend op de vele doden die vielen tijdens de 22 jaar
durende oorlog, waar in 2005 een einde aan kwam.
Garang stierf enkele maanden later toen zijn heli
kopter neerstortte. Het volk treurt nog altijd om
hem. Majok: „President Kiir doet het goed, hij luis
tert naar de mensen en neemt geen overhaaste be
sluiten. Maar hij kan niet tippen aan Garang."
Juba was jaren een spookstad. Inwoners trokken
weg, alles van waarde werd geroofd door het leger.
Nu telt Juba zo'n 400.000 inwoners en is een van
de snelst groeiende steden ter wereld. De onafhan
kelijkheid werkt als een magneet. Uit Noord- en
Oost-Affika stromen investeerders en bouwvak
kers toe om hotels, winkelcentra, appartementen
en fabrieken te bouwen, zoals een ultramoderne
bierbrouwerij. Zuid-Soedanezen keren terug, bou
wen in rap tempo golfplaten huisjes in de alsmaar
uitdijende volkswijken en gaan op jacht naar werk.
De bevolking is optimistisch, maar de onafhanke-
lijkheidsroes maakt niet blind. „Het is prachtig.
Eigen vlag, volkslied en straks ook een eigen
munt", zegt Charles Ramadan, projectmanager bij
de hulporganisatie Across. „Maar wat er na 22 jaar
oorlog echt toe doet, is vrede en stabiliteit, een de
mocratische regering en een rechtstaat." Lerares
Alice Cendiru: „Mensen zijn blij, maar voorzien
ook moeilijke tijden door de houding van Khar
toem. Ze hebben echter alles over voor de onafhan
kelijkheid. Geen benzine? Dan lopen we toch?."
De conflicten in de grensregio's Abyei en Zuid-
Kordofan en in diverse zuidelijke staten - waar vij
andige stammen, het leger (SPLA) en milities
steeds slaags raken - zorgen voor spanning bij de
autoriteiten. Veiligheidsmaatregelen worden aange
scherpt, media gemuilkorfd. Wie de regels
schendt, voelt de hete adem van de overal aanwezi
ge geheime dienst. Soedanese journalisten belan
den regelmatig in de cel vanwege hun artikelen.
Van een van hen is al lang niets meer vernomen.
In een hotel aan de Nijl houden vertegenwoordi
gers van de media de regering voor dat er snel een
eind moet komen aan alle onwerkbare restricties.
„Sinds in februari een minister en zijn bodyguard
op kantoor werden doodgeschoten, zit de schrik er
KENIA
NOORD-SOEDAN
Khartoem
