op dé uitdaging van de eeuw
3 spectrum
Kansen voor Zeeuwse economie
Zaterdag 25 juni 2011
blijft hangen onder zware omstandigheden.
met zeesla, dat op beperkte schaal in de kassen van de universiteit wordt gekweekt.
I1IIP1
wordt het al jaren volop geteeld om er
geleermiddelen uit te halen. China
neemt zo'n 6o procent van de wereld
productie voor z'n rekening. „Dat ge
beurt echter niet duurzaam, de kunst
mest wordt letterlijk in het water gekie
perd. Wij willen wel er voor zorgen
dat er keihard geld verdiend kan wor
den met zeewier, maar dan wel duur
zaam, zonder het ecosysteem onom
keerbaar te beschadigen", zegt Bran
denburg. Daarom wordt nu al op de
zeeboerderij nauwkeurig in de gaten
gehouden wat het gevolg is voor bij
voorbeeld de zeebodem. Wald: „Dui
kers monitoren de biodiversiteit. Als. er
heel veel zeewier hangt, komt daar
minder licht op de bodem. Dat kan ge
volgen hebben voor het leven. Aan de
andere kant kunnen vissen er een be
schutte plaats vinden."
De onderzoekers hebben nog heel wat
te leren over zeewier. „Als we de pro
ductieketen op gang willen krijgen,
moeten we de biomassa op een con
stante goede kwaliteit brengen." Om te
beginnen moet het onderzoek uitwij
zen welke soorten in welke gebieden
goed gedijen. Daarnaast zijn andere fac
toren van belang, die ook in de regulie
re landbouw een rol spelen. „In een
hooiland moet je ook heel precies we
ten wanneer en hoe je oogst. Bij zee
wier weten we dat nog niet." Al na
twee maanden, is bijvoorbeeld wel dui
delijk dat de zeesla niet oneindig door
'kan blijven groeien. De onderzoekers
werden verrast door het tempo waarin
de plant groeide, maar op een gegeven
moment was het wier zo groot gewor
den dat het af was gescheurd en wegge
dreven. „Voor ons was dat niet erg,
daar kunnen we juist van leren", zegt
Brandenburg. Overigens was van zee
sla al bekend dat de plant enorm snel
kan groeien, 's Zomers kan het water
van het Veerse Meer en het Grevelin-
genmeer soms groen zien van de zee
sla. „In ons laboratorium zien we dat
de biomassa van zeewier in een dag an
derhalf keer kan toenemen. We heb
ben zelfs een keer een verdubbeling
meegemaakt." Het suikerwier groeit
minder explosief, maar kent een ander
voordeel. „Dit wier heeft een holdfast,
een soort voetje dat zeesla niet heeft.
Daardoor zit het veel robuuster aan
het touw."
De huidige zeeboerderij blijft nog drie
jaar liggen. De onderzoekers willen
met nog andere, van nature in het ge
bied voorkomende wieren, proeven
doen. Daarna wil Brandenburg, met
commerciële partners, de productie op-
schalen. „Binnen nu en tien jaar moet
er in Nederland geld verdiend kunnen
worden met zeewierteelt." Voor het zo
ver is, moet er wel een debat plaats vin
den over waar het wier op grote schaal
geteeld kan worden. De Deltawateren
lijken ongeschikt, omdat daar vele an
dere belangen zijn. Brandenburg ziet
ook mogelijkheden om in de Noord
zee productielocaties in te richten.
„Dat kan vlak voor de kust, maar ook
offshore, tussen de windmolens."
lik gemaakt van touwen die ook toegepast worden om mosselzaad op te vangen.
foto's Wageningen UR/Plant Research International
Wat is er een logischer plek om te experi
menteren met zeewierteelt, dan in de
grootste delta van Noord-West Euro
pa? Onderzoeker Willem Brandenburg prijst niet
alleen de natuurlijke omstandigheden van Zee
land, maar ook bijvoorbeeld de medewerking die
hij krijgt van de provincie, het bedrijfsleven en on
derwijsinstellingen als de Hogeschool Zeeland en
het Edudelta College.
„Het project kost ongeveer een half miljoen euro,
de provincie Zeeland heeft zo'n 90.000 euro bijge
dragen." De NV Economische Impuls Zeeland
heeft een belangrijke rol gespeeld in het verbin
den van de onderzoekers met de provincie en be
drijven in de regio. Zo heeft machinefabriek Bak
ker in Yerseke het ontwerp en de bouw van het
platform voor z'n rekening genomen. „Mocht dit
project worden uitgebreid of geëxporteerd, dan
profiteren zij er ook van", zegt Arie van der Maas
van Impuls. Volgens hem volgen ook andere be
drijven de ontwikkelingen op de voet.
De zeeboerderij wordt 9 juli officieel geopend.
den gegeven op één van de grootste
uitdagingen van de aarde. Branden
burg: „We hebben haast. Momenteel
leven we met 6,3 miljard mensen op
aarde en verbruiken we twee keer de
hoeveelheid natuurlijke hulpstoffen
die de aarde opbrengt. Over veertig
jaar zijn we met 9,4 miljard mensen
die vanwege de toenemende welvaart
tegen die tijd hogere eisen stellen aan
voedsel dan nu. Zoals het er nu voor
staat, liggen we dus op ramkoers. De
uitdaging is dan ook om twee keer zo
veel te produceren als nu met de helft
van de hulpstoffen die we nu gebrui
ken."
Een deel van die uitdaging ligt in zee,
is de vaste overtuiging van Branden
burg. Immers, landbouwgrond verliest
alsmaar meer terrein aan andere zaken
die we belangrijk vinden zoals natuur,
bedrijventerreinen en woningbouw.
„Op zee is nog wel ruimte." Bovendien
is zeewier bijzonder interessant omdat
het voor 25 procent uit hoogwaardige
eiwitten, vergelijkbaar met dierlijke ei
witten, bestaat. De productie van deze
eiwitten kost echter aanzienlijk min
der natuurlijke hulpstoffen dan de pro
ductie van vlees. Hoe zeewier uiteinde
lijk op ons bordje komt, kan Branden
burg moeilijk voorspellen. „De eiwit
ten kunnen geschikt zijn als vleesver
vangers, maar ik kan me voorstellen
dat er hele nieuwe producten van wor
den gemaakt. Een soort zeewierkaas
bijvoorbeeld."
Zeewier kweken is niet nieuw. In Azië
