io I flora en fauna Regen komt nét op tijd Het voorjaar was het droogste en zonnigste ooit gemeten. Dat heeft grote impact op de natuur. Toch reageert die opvallend flexibel. De regen van dit moment komt echter net op tijd. Paddenstoelen Vlinders zaterdag 25 juni 2011 reageren? nieuwsredactie@wegener.nl door Joep Trommelen illustratie Ronald Visser Het afgelopen voor jaar brak niet al leen records, het begon feitelijk ook heel vroeg. Ja nuari en februari waren al heel zacht, dus ontwaak te de natuur vroeger dan normaal uit haar winterslaap. En dat zorg de voor de nodige consternatie on der al wat groeit en bloeit. „Veel planten gingen daardoor eer der bloeien", zegt de Wageningse biologe Sara Mulder, woordvoer ster van natuurberichten.nl, een 'nieuwswebsite' over de stand van zaken in de Nederlandse flora en fauna. Een lange lijst instanties werkt mee aan de site: onder meer de Vlinderstichting, de Vogelbescher ming, Stichting Veldonderzoek Flo ra en Fauna, de Stichting voor Duurzame Ontwikkeling, de Ne derlandse Mycologische Vereni ging, Wageningen Universiteit en het Centraal Bureau voor de Statis tiek. De makers van natuurberichten.nl vullen daarnaast ook nog de site natuurkalender.nl, die dit jaar tien jaar bestaat en waar het hele jaar door 'eerste waarnemingen' op verschijnen, aangemeld door een legertje vrijwilligers uit allerlei na tuurorganisaties. En dit jaar waren er heel wat vroe ge meldingen. Zo waren de bosane- monen, sneeuwklokjes en haze laars erg rap vergeleken met wat vroeger gebruikelijk was. Maar dat is eigenlijk allang niet meer onge woon. Het verhaal is bekend; de laatste decennia is onmiskenbaar sprake van warmer en extremer weer. „Wereldwijd regent het meer en als het regent, regent het harder", weet Mulder. „Dit droge voorjaar betekent niet dat het klimaat dro ger wordt, integendeel. Het illus treert echter wél dat we met steeds extremer weer te maken krijgen." Het voorjaar is de tijd dat planten kiemen. Mulder: „Als het droog is, stellen veel soorten dat even uit, maar het moet niet te lang duren. Wat dat betreft is de regen die we nu hebben net op tijd gekomen. En dat geldt niet alleen voor de planten, ook voor veel dieren." 'De natuur reageert vaak heel flexibel via heel mooie mechanismen' netels bijvoorbeeld. Maar ook ber ken en braamstruiken. Mulder: „Die zijn gebaat bij extre me omstandigheden. Als andere soorten sterven, grijpen zij hun kans. Vaak verbeteren zij door hun komst de omstandigheden voor andere soorten, maken de grond bijvoorbeeld weer vrucht baar, en leggen ze zelf na enige tijd weer het loodje. Ook dat is een mooi mechanisme in de natuur." Een andere categorie die baat heeft bij warmer weer vormen de 'invasieve exoten' die vooral uit het zuiden oprukken vanwege het warmer wordende klimaat. Het zijn soorten die eigenlijk helemaal niet thuishoren in ons klimaat. „Zij zijn over het algemeen warm- teminnend en rukken in jaren dat het hier warmer is, verder op. De laatste decennia profiteren zij vol op van de klimaatverandering," zegt Mulder. zie onze websiteibinnenland Eikenbomen worden ingespo ten om de rups te bestrijden Zij zijn erg waterafhankelijk. Er waren dit voorjaar dan ook weinig voorjaarspaddenstoelen. Maar de anemoonbeker- zwam bijvoorbeeld parasiteert op de wortels van de bosa- nemoon. Die plant doet het dit jaar erg goed, omdat min der beestjes zich aan de wortels tegoed doen. De anemoon- bekerzwam heeft daar dus het rijk alleen. En de grote voorjaarsbeker- zwam, die leeft op droog hout, floreert dit jaar ook. Veel deskundigen verwachten dit najaar veel paddenstoelen. Ze groeien momenteel ondergronds, niet lastig gevallen door te veel beestjes, dus de kans is groot dat ze in de herfst massaal 'de kop opsteken'. Zij profiteren volop van het lang uitblijven van wind en re- gen: ze leven langer, we zien ze meer, ze leggen veel eitjes en de vele rupsen van nu zijn het reservoir voor de nieuwe vlinders van volgend jaar. Het lijkt voor veel soorten een heel goed jaar te worden. Als droogte echter te lang duurt en blaadjes aan planten gaan verdrogen, dan kunnen vlinders (en rup sen) te maken krijgen met een voedseltekort. Dat geldt bijvoorbeeld voor de aarbeivlinder of diverse soorten parelmoervlinders. Ook voor hen is de regen net op tijd gekomen. Voor het gentiaanblauwtje is 2011 een wat minder jaar. Die leeft op natte heidegrond. Door de droogte zijn die vlin ders op zoek gegaan naar lagere, nattere percelen. En omdat het nu re gent, is er kans dat ze verdrinken. De warmte heeft op planten weer een andere invloed dan droogte. „Veel soorten gaan 'sneller' bloeien, waardoor de bloeiperiode korter wordt en ze dus hun achter stand weer inhalen. De natuur rea geert vaak heel flexibel via heel mooie mechanis men die zaken weer 'recht trekken'. Op die ma nier is ex treem weer niet meteen fataal, maar over het alge meen kun je wel zeggen dat extreem weer niet goed is voor de natuur." Behalve dan voor 'pioniersoorten'. Dat zijn soorten die op 'braaklig gend' terrein, bijvoorbeeld na een brand maar ook na droogte, het eerst weer de kop opsteken. Brand-

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2011 | | pagina 10