io dierenwelzijn
stelling 1:
stelling 3
stelling 2:
Ritueel slachten, geheime filmpjes in var
kensstallen, orka Morgan... Nederland
staat direct op zijn achterste benen als
het om dierenwelzijn gaat.
vrijdag 24 juni 2011
Opmars
van het
dier
door Dewi Cigengack
en Joep Trommelen
illustratie Mark Reijntjens
In China, niet direct een
land dat bekend staat om
het opkomen voor dieren
rechten, ontstond enkele
maanden geleden een rel
rond een goocheltruc met
synchroonzwemmende goudvis
sen. De illusionist Fu Yandong zou
volgens Chinese dierenrechtenor
ganisaties magneten hebben ge
bruikt. Dat zou de gezondheid van
de dieren schaden. Fu ontkende,
maar zijn truc mag niet meer op
televisie worden uitgezonden.
Filmbeelden van wantoestanden
'Over vijftig jaar zijn we
allemaai vegetariër'
Was het maar waar, rea
geert Emo Eskens.
„We zijn op de goede
weg, steeds meer mensen eten
minder vlees. Ik denk dat die
trend blijft, ook vanwege alle el
lende die van vlees komt, zoals
ESBL-bacterie, de Q.-koorts en
MRSA. Op een gegeven moment
zal het besef toch wel doordrin
gen dat het niet handig is zoals
we nu bezig zijn? En we kunnen
ook best zonder vlees."
Wel moeten er voldoende aan
trekkelijke alternatieven komen
willen mensen vlees laten staan,
denkt Elsbeth Stassen. „Dat
hangt ook af van ontwikkelingen
zoals kunstvlees. Wordt dat aan
trekkelijk?"
Het is niet het een of het ander,
stelt Midas Dekkers. „Over vijftig
jaar eten we allerlei dingen ge
maakt door algen, schimmels en
wieren. Als we zo 90 procent van
het voedsel in de fabriek maken,
kunnen we die 10 procent op een
nostalgische manier blijven pro
duceren op een diervriendelijke
wijze, zodat we voor het week
end kunnen blijven dromen van
een sappig stukje lijk."
in Indonesische slachthuizen heb
ben ervoor gezorgd dat dat land
geen levende Australische runde
ren meer krijgt.
Maar ook in Nederland springt de
mens direct op de bres zodra het
om dierenwelzijn gaat. Dieren heb
ben hier hun eigen politieke partij
en ze krijgen zelfs hun eigen poli
tie. Dat was vijftig jaar geleden on
denkbaar.
De positie van het dier ten opzich
te van de mens is veranderd. Wij
stonden bovenaan de voedselke
ten, dieren waren ondergeschikt.
Is het dier bezig aan een opmars?
En zo ja, hoe komt dat? Een panel
van deskundigen reageert op zes
stellingen.
Schuldgevoel is niet de oor
zaak, denken Eskens en
Stassen. Eskens: „Het
komt door een veranderend in
zicht in hoe onze democratie
werkt. Vroeger waren het een
paar grijze mannen die alles wis
ten, nu worden de belangen van
iedereen zorgvuldig afgewogen.
En de vraag is: wie is belangheb
bende? Dieren ook, want ze kun
nen lijden."
Tweederde van de Nederlanders
vindt dat de mens boven het
dier staat, blijkt uit onderzoek
van Stassen. Bijna eenderde
vindt dat mens en dier gelijk
waardig zijn. In de toekomst zul
len meer mensen er zo over den
ken, verwacht de hoogleraar.
„Maar als je het bijvoorbeeld
hebt over wanneer je een dier
mag doden, hangt het oordeel
van mensen heel erg af van de
context." Neem bijvoorbeeld de
volgende situatie: een man in de
bijstand heeft een hond van een
jaar oud. Het beest breekt zijn
poot. Met een simpele operatie
van 250 euro zou hij verder nog
een goed leven hebben. „Toch
vond de helft van de mensen
dat hij zijn hond mocht laten in
slapen. Bij een vergelijkbare
vraag over koeien en een melk
veehouder, vinden mensen dat
de dieren wél behandeld moe
ten worden omdat die persoon
beroepsmatig verantwoordelijk
is voor de dieren."
Midas Dekkers ziet in schuld
juist wel de reden. „Ja, schuld is
zondermeer de belangrijkste mo
tor in onze moeilijke omgang
met dieren. Schuld is het ergste
gevoel dat bestaat, het blijft kna
gen, gaat alsmaar dieper in je
ziel zitten. De enige manier om
er af te komen, is de schuld aan
een ander te geven, maar die zit
daar helaas niet altijd op te
wachten. Het is vaak een hete
bal die wordt doorgegeven, ook
in de politiek, totdat-ie weer
even ergens in een hoek blijft lig
gen totdat-ie opnieuw wordt op
gepakt. Zo gaat dat ook met die
ren. Alleen in het geval van iets
heel ergs als een oorlog ofzo heb
ben we even wat anders te
doen. Maar in tijden van betrek
kelijke vrede komt de hete bal
weer onvermijdelijk uit de hoek
gerold."
We kunnen de huidige
hoeveelheid vlees die
we met z'n allen consu
meren sowieso niet volhouden,
daar is het panel eenduidig over.
Eskens: „Veeteelt heeft een te grote
klimatologische impact, zeker als
opkomende landen als China ook
steeds meer vlees gaan eten. De uit
stoot van dieren is wereldwijd gro
ter dan alle auto's, vrachtwagens en
vliegtuigen samen. Het is fysiek en
moreel niet vol te houden."
Stassen: „Zelfs als je alleen nog
maar kip zou eten, een efficiëntere
vorm van vlees produceren dan var
kens of rundvlees, kun je de wereld
niet blijven voeden met de hoeveel
heid vlees zoals wij die in Neder
land en Amerika consumeren."
Bioloog Dekkers denkt dat het eten
straks uit de fabriek moet komen.
„Onze eiwitten, vetten en koolhy
draten kunnen we laten maken
door beestjes die zó klein zijn dat
zelfs Lenie 't Hart er geen proble
men mee kan hebben. Schimmels,
algen, bacteriën en wieren, dat
soort gespuis. Wat zij maken is wel
iswaar niet te vreten, maar daar we
ten ze in de voedselindustrie wel
raad mee."
'De huidge
vleesconsumptie kunnen
we volhouden als we
wegkijken'
'Door ons schuldgevoel
schuiven dieren op in de
hiërarchie en worden net
zo belangrijk als de mens'
