gezondheid43
Nederland telt een groeiend aantal stiltecentra en ze
worden steeds mooier. Wie de heilzame stilte zoekt, hoeft
geen genoegen meer te nemen met achterafkamertjes.
Slakkenhuis
mgemmmmmBmasssssmmm
maandag 20 juni 2011
Stilte is
heilzaam
door Dora Rovers
Het stiltecentrum in de toren van de Grote Kerk in Gorinchem herbergt een kunstwerk dat
bestaat uit duizend kokers aan draden. foto Robert Vos/ANP
Bidden, rouwen, nadenken, een na
re boodschap proberen te verwer
ken, mediteren, herdenken of ge
woon de stilte ervaren en nieuwe
geestelijke kracht opdoen. In een
stiltecentrum kan dat. „Het stiltecentrum
heeft de laatste tien jaar een centrale plaats
in gebouwen gekregen, het is niet langer
weggestopt tussen het kopieerapparaat en
het rookhok."
Dat zegt Jorien Holsappel (27), die voor
haar promotie aan de Rijksuniversiteit Gro
ningen ruim honderd stiltecentra in Neder
land bezocht. Volgens de onderzoekster zijn
er in Nederland inmiddels zeker vijfhon
derd stiltecentra. Al is het moeilijk een
exact aantal te noemen, omdat veel verzor
gingshuizen tegenwoordig ook dergelijke
ruimtes hebben. Maar groeien doet het aan
tal in elk geval nog steeds, volgens Holsap
pel. „Zo is in een modern ziekenhuis een
stiltecentrum een faciliteit die erbij hoort.
Patiënten krijgen in het ziekenhuis vaak
zorgwekkende onderzoeksresultaten te ho
ren. In het stiltecentrum kunnen ze die ver
werken en tot zichzelf komen."
Ook heeft zo'n ruimte niet zelden een sym
bolische waarde, bijvoorbeeld in het geval
van het overlijden van een baby. „Dan is het
ziekenhuis de enige plek waar het kind nog
even heeft geleefd en is het belangrijk in het
stiltecentrum iets achter te kunnen laten, in
de vorm van voorwerpen en teksten."
Het stiltecentrum van
Schiphol is één van de
grootste van Nederland en
telt met afstand de meeste
bezoekers. Achter de doua
ne, tussen E- en F-pier,
biedt het stiltecentrum
ruimte voor rust, medita
tie, een luisterend oor en
(op zondag) een gebeds
dienst. Iedere dag stappen
zo'n 150 luchtvaartpassa
giers naar binnen.
„Het unieke van dit stilte
centrum is dat het één
ruimte is, voor mensen van
alle religies en voor niet-reli-
gieuzen. Dat vind je vrijwel
nergens." Dominee Wina
Hordijk (58) - herkenbaar
aan een rood koord om
haar hals met daarop in wit
te letters chaplain (predi
kant) - zit er zelf ook graag.
„Even niets aan je hoofd.
De stilte is heilzaam."
Eén van haar taken, en die
van de twee pastors met
wie zij het luchthavenpasto
raat vormt, is het beheer
van het stiltecentrum.
Soms is er, zoals nu, een or
thodoxe jood die in de
gang zijn gebeden prevelt.
„Het komt een enkele keer
voor dat joden niet tegelij
kertijd met moslims willen
bidden of dat een moslim
man niet naar binnen wil
omdat hij er een vrouw
ziet. Maar dat zijn uitzonde
ringen."
Veel vaker maakt Hordijk
mee dat er verbroedering
ontstaat. Zoals die keer dat
een Amerikaanse soldaat
die naar Afghanistan zou
gaan, deelnam aan een
dienst op een moment dat
twee moslims aan het bid
den waren. „Na afloop
kwam één van de twee
'Een stiltecentrum is
tegenwoordig niet
meer weggestopt
tussen het rookhok en
het kopieerapparaat'
Stiltecentra worden tegen
woordig ook steeds vaker
benut voor herdenkingen.
Er wordt daarom veel aan
dacht geschonken aan het
ontwerp van deze centra.
Zo heeft het stiltecen
trum van het ziekenhuis
in Leeuwarden, één van
de favorieten van onder
zoekster Jorien Holsappel,
een ronde vorm, waar
door het lijkt op een slak
kenhuis.
De eerste stiltecentra wer
den opgezet door kerken.
In de jaren negentig bevat
ten ze veel symbolen,
voor alle religies tegelijk.
Tegenwoordig zijn de
ruimtes steeds minder
specifiek.
Kunst is daarbij een veel
gebruikte manier om alge
mene waarden als harmo
nie en schoonheid te ver
tolken. Jorien Holsappel:
„ledereen moet zich erin
kunnen vinden. Het moet
mooi zijn en prettig voe
len."
naar de soldaat om hem de hand te schud
den. Hij wenste de Amerikaan zowel vrede
als een behouden thuiskomst. De militair
was er door in tranen."
Volgens Hordijk wordt er binnen de matgla
zen muren sowieso veel gehuild. „Maar het
zijn goede tranen."
Op zondag schalt de aankondiging van de
gebedsdienst, tot twee keer toe, door de ver
trekhallen. De dienst trekt reizigers uit alle
windstreken en van alle gezindten. Na af
loop hoort de dominee vaak: 'Dit had ik no
dig. Dit hoor ik niet in mijn eigen kerk'.
„Dat komt omdat we hier niet met het bele
rende vingertje zwaaien. Dat past niet. We
willen dat mensen gesterkt worden. Dat ze
tot hun recht komen. Ze wonen hier maar
één keer in hun leven een viering bij en die
moet dan goed zijn."
Het stiltecentrum heeft 'vaste' bezoekers.
Cijfers wijzen uit dat gelovigen, met name
moslims, speciaal via Amsterdam vliegen
om er contact met God te onderhouden.
Dat geldt ook voor Sara, een van oorsprong
Irakese moslim die in Canada woont dn op
weg is naar een bruiloft. „Ik ben zo blij dat
ik hier kan bidden, anders moet ik dat ih
het toestel doen bij de keuken of het toilet."
Uit notities in het gastenboek blijkt dat het
centrum in een behoefte voorziet. „Deze
plek is fantastisch. Het is de reden dat ik en
mijn familie steeds weer via Schiphol vlie
gen", complimenteert Hanoon uit Sri Lanka
de nationale luchthaven van Nederland.
Na acht jaar als gemeentepredikant in
Nieuw-Vennep te hebben
gewerkt, zei Wina Hordijk
'ja' op het verzoek voor het
luchthavenpastoraat te ko
men werken. In haar werk
krijgt ze soms met vreugde
te maken, bijvoorbeeld als
een adoptiekind aankomt,
maar meestal met verdriet.
„Veel mensen worden
kwetsbaarder als ze reizen,
ze zijn soms nerveus en
bang. Het is geen busreis
die ze maken."
Hordijk geniet van het stil
tecentrum. „Is het je opge
vallen dat dit één van de
weinige plekken op Schip
hol is waar je de lucht kunt
zien? Ook is het uitzonder
lijk dat hier tapijt op de
vloer ligt."
In de schappen liggen bij
bels in 83 talen, maar ook
korans,, de bhagavad gita -
een boek dat een grote rol
speelt in het hindoeïsme -
en tientallen andere boe
ken, grotendeels door reizi
gers zelf bijeengebracht.
Andere planken zijn rijke
lijk gevuld met omslagdoe
ken en gebedskleden, even
eens achtergelaten door be
zoekers. „De zorg voor me
degelovigen, ook al ken je
ze niet, is hier groot. Zo is
er iemand die op de lucht
haven werkt en hier regel
matig komt bidden, die de
matjes en kleden als ze niet
meer fris zijn, meeneemt
en laat stomen."
Op de vloer is een cirkel
met de windstreken, met
daarop de richting van Mek-
ka. „Het is het enige reli
gieuze symbool hier."
reageren?
gezondheid@wegener.nl
