door kinderogen
wu
Insiders
over Juliana
en Bernhard
kijktip
De zesdelige documentaireserie Brief van mijn
kind duikt achter het wereldnieuws, om het
eens te bekijken vanuit het perspectief van
kinderen die er middenin zitten,
door Rivka Groenier
zaterdag, 19.25 uur
foto CPD/IKON
Uit een gat in een via
duct in Rio de Janei
ro komen benen te
voorschijn. Ze bun
gelen even in de
lucht en plop, daar
is een kind. Een volgend paar be
nen verschijnt en achter elkaar ko
men straatkinderen, met de slaap
in de ogen, uit hun schuilplaats.
Het is een van de meest indruk
wekkende beelden uit de eerste af
levering van de Ikon-serie Brief
van mijn kind. De regisseurs Gert
Corba, Ingeborg Breugel en Tessa
Boerman trokken voor deze repor
tagereeks de wereld over om kinde
ren die zich middenin de werke
lijkheid van grote nieuwsverhalen
bevinden, hun verhaal te laten ver
tellen.
De eerste aflevering vertelt het ver
haal van kinderen die in Rio de
Janeiro op straat moeten zien te
overleven, meestal op de vlucht
voor onwaarschijnlijke ellende
thuis. „Duizenden straatkinderen
heb je daar, ze leven in ontzettend
gevaarlijke omstandigheden en
zijn vaak aan de drugs. De groep
die wij volgden, leeft letterlijk in
een hol vol ongedierte en kleine
schorpioenen", vertelt Corba. „Wij
zijn daar gewoon ingekropen met
de camera, dat had nog nooit ie
mand gedaan."
Hij vindt het mooi die kinderen in
de schijnwerpers te plaatsen. „In
de basis zijn het heel gewone kin
deren, alleen hebben ze een verve
lende achtergrond. Doordat ze zo
veel hebben meegemaakt, zijn ze
in zekere zin wijs." Om de gevoe
lens van de kleine hoofdpersonen
zo goed mogelijk over het voet
licht te brengen, vroegen de film
makers de kinderen om een brief
aan hun ouders te schrijven. Zoals
de 14-jarige Ana Raquel, die door
haar gewelddadige stiefvader op
straat werd gezet. 'Het was nacht,
het regende en u deed niets, mam
ma', schrijft ze in haar brief aan
haar moeder.
De brieven vormen een losse rode
draad, die de ene keer wat nadruk
kelijker aanwezig is dan de andere.
De zes losse documentaires zijn
stuk voor stuk compleet anders
van vorm en aanpak. Dan weer
confronterend en rauw, zoals de af
levering over Rio, dan weer hoop
gevend. Dat laatste geldt zeker
voor de tweede aflevering, over de
14-jarige Phiona uit Oeganda. Ze
woont met haar moeder in een
sloppenwijk, haar vader stierf aan
aids. Redelijk uitzichtloos, zou je
denken. Maar Phiona's leven krijgt
een onwaarschijnlijke wending als
sociaal werker Robert Katende
haar schaaktalent ontdekt. Corba:
„Op 13-jarige leeftijd was Phiona al
jeugdkampioen van Afrika." Hij
volgde het meisje naar Siberië,
waar ze deelnam aan het WK
voor vrouwen. „Ze schaakte tegen
de 24-jarige nationaal kampioene
van Canada. Ze verloor weliswaar,
maar het is niet ondenkbaar dat ze
over drie of vier jaar wereldkampi
oen is. Onvoorstelbaar als je ziet
waar ze vandaan komt: een hutje
in een sloppenwijk met niet meer
dan een berg kleren en wat potten
en pannen."
Corba vond het prachtig om te
zien hoe Phiona zich aanpaste aan
de nieuwe situatie. „In dat hotel in
Siberië ervoer ze voor het eerst de
onvoorstelbare luxe om uit de
kraan te kunnen drinken. Het was
grappig om te zien hoe ze dat heel
gemakkelijk absorbeerde. Kinde
ren zijn ongelooflijk flexibel."
Het is een bewust gekozen stijl
vorm om het wereldnieuws eens
vanuit het perspectief van kinde
ren te beschouwen, zegt Tessa
Boerman, die drie afleveringen in
de reeks maakte. „Dat gebeurt veel
te weinig. Het wereldnieuws den
dert maar binnen, overal zien we
dezelfde beelden, bijna altijd van
uit het perspectief van volwasse
nen. Door kinderen de hoofdrol te
geven, heb je de kans weg te blij
ven van die clichés en tegelijker
tijd zie je heel duidelijk wat de im
pact is van het wereldnieuws. Al
les wat nu gebeurt, veroorzaakt
tenslotte een enorme rimpeling
naar de toekomst. De toekomst
van kinderen."
Ze maakte de aflevering over Haï
ti, over de io-jarige Darline die ver
weesd achterbleef na de aardbe
ving in 2010. In de puinhopen van
haar huis zoekt het zwijgzame
meisje naar de kleren van haar-
barbiepop. Behoorlijk pittig.
Boerman: „Ja, maar zeker in Haïti,
waar we drie weken na de aardbe
ving filmden, viel het me op hoe
veerkrachtig kinderen zijn. Ze
gaan er toch altijd vanuit dat het
goed komt. Aan de ene kant is dat
heel mooi, aan de andere kant is
het ook tragisch, omdat je weet
dat het lang kan duren voordat er
iets ten goede verandert en dat het
in sommige gevallen misschien
nooit goed komt."
De serie concentreert zich op kin
deren in ontwikkelingslanden,
maar er is ook een aflevering over
een aan lager wal geraakt gezin
met drie kleine kinderen in de Ver
enigde Staten. Boerman: „In Flori
da zijn door de kredietcrisis gigan
tisch veel mensen dakloos geraakt,
daar is een soort derdewereldsitua
tie ontstaan. We volgden een ge
zin uit de middenklasse dat door
de instorting van de huizenmarkt
in totale armoede is vervallen en
van noodopvang naar noodop
vang trekt. Die kinderen hebben
van de ene op de andere dag een
totaal ander leven. Ze zijn nog
klein en begrijpen niet wat er aan
de hand is, ze denken dat ze op
een heel lange vakantie zijn. De
ouders, Tony en Dion, weten niet
hoe ze deze situatie moeten uitleg
gen. Dat is ook een reden waarom
ze hieraan hebben meegewerkt, in
de hoop dat hun kinderen dankzij
deze film later beter zullen begrij
pen waarom het zo is gelopen."
Die aflevering (de vierde) laat vol
gens Boerman goed zien wat de ge
dachte achter Brief van mijn kind
is. „De kredietcrisis raakt de hele
wereld. Een volwassene vraagt
zich bij dit onderwerp misschien
af hoe die crisis in elkaar zit. Een
kind wil weten: waar is mijn huis,
mijn speelgoed, waarom hebben
we geen auto meer? Door hier op
te focussen, ga je het harde nieuws
voorbij en zie je de wezenlijke im
pact van grote gebeurtenissen."
12 Brief van mijn kind. Vanaf komen
de maandag (20 juni) wekelijks
op Nederland 2 om 21.25 uur.
www.briefvanmijnkind.nl
r>^ Reageren?
redactie.media@wegener.nl
rj i n
c'ö j
