Tanken in de hel kan niet meer
Tornado's in
Nederland
Onderkant wolk:
3.000 tot 6.000 meter breed
Tornado
De Dom van Utrecht werd op 1 au
gustus 1674 door een tornado ge
raakt. Het middenschip stortte in
en sindsdien staat de Domtoren
los van de rest van de kerk.
In 1925 werd Borculo getroffen.
En de tornado van 1 juni 1927 in
Neede had waarschijnlijk zelfs een
sterkte van F4.
Eveneens in 1925 trof een tornado
het dorp Langenboom in Noord
oost-Brabant. De kerk en veel hui
zen raakten beschadigd.
Op 23 augustus 1950 trok er een
een spoor van 46 kilometer over
de Veiuwe. De tornado veroorzaak
te vooral schade aan de bossen. Er
vielen geen slachtoffers.
Winterswijk was op 27 maart
1966 aan de beurt. De tornado ver
oorzaakte flinke schade aan gebou
wen.
Op 25 juni 1967 trof een F3-torna-
do het Vlaamse Oostmaile,
Chaam en Tricht.
De tornado die op 6 oktober 1981
toesloeg in de buurt van Moerdijk
was een dodelijke. Een Fokker F28
stortte door het noodweer neer en
achttien mensen lieten bij die vlieg
ramp het leven.
zie onze websiterbuitenland
In Nederland komen jaarlijks naar
schatting 35 tornado's voor. Het
gaat meestal om kleintjesdie wind
hozen worden genoemd.
Tornado's worden ingedeeld in zes
sterkten: van F0 tot en met F5. Tor
nado's van F0 en F1 zijn windhozen.
Die duren meestal een minuut, hoog
stens vijf minuten. Een 'echte' torna
do, de rond zijn as draaiende on
weersbui, kan soms wel een uur aan
houden. Toch kende Nederland ook
een aantal echte tornado's, met een
kracht van F2 of hoger.
Richting van de storm
Wervelwind ontstaat
als twee luchtstromen
elkaar in tegengestelde
richting omcirkelen
Valwind met
hagel, sneeuw
hevige regen
Warme wind
uit andere richting
in de Tornado Alley in de
VS op tornadojacht te
gaan. Het blijkt een weer
barstige onderneming.
door onze correspondent
Hanneke Keultjes
Aan het eind van de mid
dag schelt er een stem
door de twaalfpersoons
Fordbus. „Een cumul!",
roept Eric Terpstra opgetogen.
Vier hoofden schieten naar de rich
ting waarin hij wijst. Daar hangt
een nauwelijks zichtbare witte
wolk. Maar het is genoeg om de
Nederlandse tornadojagers in op
perste staat van opwinding te
brengen.
Zo'n 'cumul', afkorting van cumu
lus oftewel stapelwolk, kan zomaar
uitgroeien tot een flinke onweers
bui. En een onweersbui kan weer
leiden tot een tornado. En precies
voor dat spectaculaire weerfeno-
meen - en dus niet om als ramp
toerist de schade te bekijken - rij
den de mannen drie weken over
de Great Plains.
Vrijwel ieder jaar sinds 1996
neemt een aantal werknemers van
het Wageningse weerbureau Me-
teo Consult vakantie om in de Ver
enigde Staten op tornado's te 'ja
gen'. Het tornadoseizoen beleeft
in mei doorgaans het hoogtepunt
in Tornado Alley, een strook in de
Midwest van het land. Begrensd
door de Rocky Mountains aan de
ene kant en de Appalachen aan de
andere kant - botst hete, vochtige
lucht uit de Golf van Mexico en he
te, droge lucht uit Mexico op kou
de lucht uit Canada.
Meteoroloog De Baar (28), voor de
derde keer op de Plains, is vandaag
verantwoordelijk voor de ochtend-
briefing. In een hotelkamer in een
buitenwijk van Oklahoma City be
spreekt hij de kaarten met zijn net
wakkere teamgenoten. IT'er Arno
Paanstra (33) is dit jaar voor de ze
vende keer mee en zag de meeste
tornado's. Meteoroloog Floris Bijls-
ma (34) jaagde al vier keer en IT'er
Ben Peters (34) is voor het eerst
mee. Oud-collega Eric Terpsta
(44) heeft zich later aangesloten
voor een weekje 'storm chasen'.
Degene die de briefing geeft, be
slist in samenspraak met de ande
ren de dagkoers. Als de keus moei
lijk is, hakt veteraan Paanstra de
knoop door. Soms rijden de jagers
duizend kilometer op één dag om
een paar staten verderop een on
weersbui te zien ontstaan. Van
daag zijn zulke afstanden niet no
dig. Als er een bui ontstaat, is die
kans het grootst in Oklahoma zelf,
concludeert De Baar.
Het team stapelt de koffers in de
bus. Bijlsma zit achter het stuur,
Paanstra zit er naast met gedetail
leerde wegenkaarten en een lap
top op schoot. Hij haalt continu
de recentste weerkaarten op en
analyseert die. Vanaf de achter
bank kijken Peters, De Baar en
Terpstra mee. De route voert door
Chickasha, waar een paar dagen
eerder een kleine tornado schade
aanrichtte. Gebouwen zijn ver
woest, bomen geknakt en de loka
le Shell-pomp mist de 'S' en een
'1'. Maar tanken in de 'hel' kan
niet. De pomp is wegens de scha
de gesloten.
Geduld hebben hoort bij het 'cha
sen'. Pas na twee jaar jagen zag het
team de eerste tornado's en nog
steeds zijn er jaren dat ze drie we
ken lang kriskras rondrijden zon
der een storm te zien. Dit jaar is al
een succes: de eerste tornado's zijn
inmiddels vastgelegd voor op de
website tornadojagers.nl.
De opwinding over de bloemkool
wolk, ongeveer 50 kilometer ten
noorden van Hinton, blijkt voor
niks. De cumulus valt uit elkaar.
Meteoroloog Floris Bijlsma houdt een wolk in de gaten die zich zou kunnen
ontwikkelen tot een onweersbui. foto Hanneke Keultjes/CPD
