121 ehec-bacterie
Duitsland in verwarring
na vondst nieuwe bacterie
Crisis kan goed
Hoewel de c'oor ^aur'ce Wilbrink
komkommerteelt
het momenteel
moeilijk heeft, zou
ze uiteindelijk
garen kunnen
spinnen bij de
EHEC-crisis. „Als
maar duidelijk
wordt, dat de
besmettingsbron
niet in Nederland
ligt."
Glasgroentebedrijvèh in 2009
70 cent
53SSSSS
45 cent
woensdag 1 juni 2011
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
De Nederlandse
komkommerte
lers kunnen geen
kant op als de
EHEC-crisis lang
aanhoudt. „De
komkommerproducent heeft
maanden energie, tijd en geld geïn
vesteerd in zijn teelt, hij heeft zich
er helemaal in gespecialiseerd. Die
kan niet zomaar switchen naar
een ander product:" Martien Pen
ning, directeur van het in Poeldijk
gevestigde Hillenraad Consultan
cy, schetst een beeld van een zeer
innovatieve sector, die echter geen
■antwoord heeft op de dramatische
vraaguitval die nu optreedt. „De
handel wordt ook getroffen, net
als de transporteurs en de retailsec-
tor, maar de producent heeft het
grootste probleem. Hij is helemaal
afhankelijk van de komkommer."
Penning schat dat het twee tot
drie jaar duurt voordat een glaste
ler volledig is overgeschakeld op
een andere groente. „Als je nu al fi
nanciële moeilijkheden hebt, is
dat niet te overbruggen." De Ne
derlandse komkommersector had
het al moeilijk toen vorige week
de EHEC-bacterie opdook. 2009
was een dramatisch jaar met'slech-
te prijzen en ondanks prijsherstel
in 2010 moesten veel telers interen
op hun vermogen. Rabobank was
vorig jaar somber over de kom
kommersector: ze stelde vast dat
de marktpositie van de komkom
mertelers verslechtert en de lage
prijzen een structureel karakter lij
ken te hebben.
De productie van komkommers in
Nederland is relatief klein in verge
lijking met bijvoorbeeld Rusland,
Oekraïne of Turkije, maar de glas
teelt - tomaten, komkommers, pa
prika, aubergine - is hier hypereffi-
ciënt. „Een hightechindustrie",
stelt Vincent Deenen, marketing
directeur van Grodan, een Roer-
monds bedrijf dat wereldleider is
op de markt van substraat, het ma
teriaal waar de groenten in kassen
op groeien.
Deenen: „Het gaat om totaal ge
controleerde productiesystemen,
die grote investeringen vergen en
heel specifiek gericht zijn op één
product." Dat is zichtbaar in de
productiecijfers: het aantal kom
kommertelers neemt al jaren gelei
delijk af, maar de totale productie
groeit. Dat duidt dus op een sterke
schaalvergroting. Die wordt vooral
gefinancierd door Rabobank, die
voor 3,5 miljard euro aan kredie
ten heeft uitstaan in de glastuin
bouw. De grootste leningen wor
den aangegaan door telers met
komkommerkassen die tientallen
hectares groot kunnen zijn. Pen
ning: „Hoe groter ze zijn, hoe ge
specialiseerder. Als ze de investe
ringen een aantal jaren geleden
hebben gedaan, heb je kans dat ze
niet onmiddellijk in liquiditeitspro
blemen komen. Maar als de lening
van recente datum is, en je kunt
nu niets verkopen, dan heb je heel
snel problemen."
Sommige telers maakten er al een
gewoonte van om in het najaar tij
delijk over te schakelen van kom
kommers naar tomaten, maar de
meesten hebben hun kas geheel in
gericht op komkommers. Dan gaat
het om de hoogte van de kas, ver-
werkingsapparatuur, voeding,
maar ook om personeel dat spe
ciaal is opgeleid voor de komkom-
door Carel Goseling
De verwarring over de
darmbacterie EHEC in
Duitsland groeit nu ex
perts op twee van vier
geteste komkommers van een
markt in Hamburg een nieuw
type bacterie hebben gevonden
dat afwijkt van het type O104. Om
welk type bacterie het gaat, staat
nog niet vast. Ook de bron van de
besmetting is onduidelijk.
In Duitsland zijn inmiddels vijf
tien mensen, onder wie dertien
vrouwen, aan de gevolgen van
EHEC gestorven. Meer dan 1400
mensen zijn ziek geworden, van
wie 370 ernstig. Deskundigen stel
len dat de epidemie nog niet over
het hoogtepunt heen is en dat er-
gerekend moet worden op meer
ziekte- en sterfgevallen. Er mag
niet van worden uitgegaan dat alle
besmette levensmiddelen al zijn
verkocht en gegeten, zo heet het.
Het zoeken naar de bron van de
besmetting blijft problematisch.
Mensen die ziek worden, zijn vaak
dagen eerder besmet geraakt en
weten zich veelal niet meer te her
inneren wat zij in de weken en da
gen daarvoor gekocht of gegeten
hebben. Levensmiddelen kunnen
bovendien tijdens het transport
naar Duitsland, of zelfs in Duits
land, besmet zijn geraakt. Dat kan
gebeurd zijn bij opslag of trans
port, eventueel door contact met
andere levensmiddelen.
In de deelstaat Mecklenburg-Vor-
pommeren is op drie komkom
mers shigatoxin gevonden: een gif
dat geproduceerd wordt door coli-
bacteriën. Tests moeten uitwijzen
of het EHEC kan veroorzaken.
Bij de universiteitskliniek in Mtin-
ster hebben wetenschappers in
middels een sneltest ontwikkeld
waarmee zelfs de kleinste besmet
ting van levensmiddelen binnen
enkele uren vast te stellen valt. Pro
bleem is echter dat voor de tests
een moleculair biologisch laborato
rium nodig is en niet elke Duitse
deelstaat heeft dat.
Bij de ernstig zieke patiënten ont
staan steeds meer problemen met
het zenuwsysteem. Ze krijgen
spraakproblemen en trillingen zo
als bij epileptische aanvallen. Voor
de EHEC-behandeling zijn grote
hoeveelheden bloed nodig. Bij di
verse Duitse klinieken zijn al tekor
ten ontstaan. EHEC is niet te be
handelen met antibiotica. De bac
teriën zouden dan zoveel gif in
eens vrijgeven dat het leven van
de patiënt direct in gevaar komt.
Productie in euro's per km2
meer dan 210.000
140.000-210.000
84.000-140.000
42.000-84.000
7.000-42.000
1.400-7.000
aantal bedrijven: 1260
aantal personen werkzaam in de sector: 21.500
infographics CRW/AA/RW
bron LEI/LTO/CBS
bij een bekende landelijke
supermarkt kost een kom
kommer per stuk gemiddeld
