'Dan Brown is spannende onzin'
i6lboeken
Hitier en de liefde voor Eva Braun
A
De favoriete historische thriller van:
r\
donderdag 26 mei 2011
- -v -r.- 1 --•...-
door Peter Kuijt
Simone van der Vlugt is bezig
met een roman over de Tach
tigjarige Oorlog, Tomas Ross
verdiept zich in de moord op Wil
lem van Oranje en Danielle Her
mans werkt aan een boek waarin
de Vrede van Utrecht (1713) het
vertrekpunt is. Kortom, de drie
hebben iets met het verleden. Ze
kunnen zich dus wel vinden in
het thema dat de Stichting CPNB
voor de komende Maand van het
Spannende Boek koos.
„Absoluut", zegt Ross (66), „we
worden toch al te veel onderge
sneeuwd door 'eigentijds' werk
over Vinexwijk, vreemdgaan en
cybercrime. De historische thriller
heeft per definitie een breder
umwelt en een feitelijke basis,
waardoor het automatisch authen
tieker is dan veel fictie."
Hermans (47): „Alle aandacht is
welkom en een maand lang staan
de Nederlandse en buitenlandse
thrillers in de schijnwerpers. Dat
dit jaar gekozen is voor de histori
sche misdaadroman is voor mij,
aangezien ik in dat genre schrijf)
wel een bijkomstigheid."
Van der Vlugt (44): „De histori
sche roman is niet groot in Neder
land, zeker niet in vergelijking met
het buitenland. Misdaadromans
zijn wél populair, dus een combi
natie van die twee is een goede
manier om historische boeken on
der de aandacht te brengen."
Wat is de aantrekkingskracht van
een historisch misdaadverhaal
Van der Vlugt: „Ik hou van histori
sche romans, niet speciaal van his
torische misdaadverhalen. Maar
als je over het verleden schrijft,
over welke eeuw dan ook, speelt
misdaad daar een grote rol in."
Hermans: „Om te schrijven, zit de
aantrekkingskracht voor mij in de
research en in de uitdaging te kij
ken of ik een fictief verhaal om
een historisch thema heen kan
bouwen."
Ross: „Tja, neem de moord op For-
tuyn, de mislukte fotorolletjes van
Srebrenica, de Stadhoudersbrief
van prins Bernhard. Kan het je
dan echt nog wat schelen waarom
ze op een verzonnen eetclub bang
zijn voor een moordenaar?"
Waaraan moet een boek uit dit gen
re voldoen?
'Galg en rad - misdaad door de eeuwen heen' is het motto van Juni - Maand van
het Spannende Boek. Centraal staat daarin de historische thriller.
Daniëlle Hermans, Tomas Ross en Simone van der Vlugt,
auteurs met kennis van zaken, belichten het genre.
„In principe is gisteren al geschiedenis."
Ross: „Geloofwaardigheid. Dat is
ook nog eens te checken. Dan
Brown is daarom spannende on
zin. Frederick Forsyth komt, net
als James Ellroy, wel echt dichtbij."
Van der Vlugt: „Er moet geen loop
je met de geschiedenis worden ge
nomen. Informatie moet betrouw
baar zijn. Als de lezer de auteur op
fouten betrapt, werkt dat storend."
Hermans: „Er moeten geen onvol
komenheden of onwaarachtighe
den te vinden zijn."
Beschouwt u historische gebeurtenis
sen als een beperking in het verzin
nen van een verhaal of zijn deze
juist een aanjager voor fictie?
Hermans: „Aanjager. Het 'stel dat'-
element kan ik er volledig op losla
ten. Stel dat een tulpenhandelaar
in de zeventiende eeuw bewust
was omgebracht om de tulpenhan
del te laten crashen? Stel dat wij
Manhattan nooit waren kwijtge
raakt aan de Engelsen? Ik vind het
geweldig dat ik de geschiedenis
kan manipuleren."
Van der Vlugt: „Een historische ge
beurtenis kan steun geven bij het
schrijven van een verhaal. De re
search kan nieuwe ideeën geven,
je hoeft je het hoofd niet te breken
over de afloop van het boek. Tege
lijk kan dat een belemmering zijn
als een ander einde beter is voor
het verhaal. Of als een wirwar van
gebeurtenissen de boel vertraagt.
Dan moet je keuzes maken: wat be
schrijf je wel, wat laat je liggen."
Ross: „Door een onopgelost, feite
lijk historisch verhaal - England-
spiel, de lynchpartij op de gebroe
ders De Witt, de moord op Bonifa-
cius voor mijn part - kun je je la
ten verleiden toe de meest fantas
tische ontknopingen. Maar dan
krijg je het Dan Brown-effect. De
basis - de historische feiten, maar
vooral de lacunes - is zo spannend
dat de invulling ervan de pure fic
tie kan overstijgen. Het spannende
is dat het waar zou kunnen zijn."
War voor belang hecht u aan de ge
schiedkundige correctheid?
Van der Vlugt: „Die is heel belang
rijk. Als je niet om kunt gaan met
de ware loop van de geschiedenis,
moet je er niet aan beginnen. Voor
de lezer is op het eerste gezicht
het verhaal het belangrijkst, maar
de lol van een historisch boek is
dat je er en passant ook wat van op
steekt. Wie achteraf ontdekt dat er
niets van klopt, zal zich beetgeno-
Simone van der Vlugt: „Ik houd
van alle historische romans van Ken
Follett, omdat hij ontzettend goede
intriges bedenkt. Maar ook de roman
'Het woud der verwachting' van Hella
Haasse las ik al meerdere keren."
foto Merlijn Doomernik/GPD
Daniëlle Hermans: „'De naam van
de Roos' van Umberto Eco. Er is het
misdaadverhaal, maar er zitten nog
veel meer lagen in het boek, zoals
religieuze onverdraagzaamheid en
een prachtige filosofische laag. Een
geweldig boek, mijns inziens niet te
evenaren."
foto Paul Hoes/GPD
Tomas Ross: „'Spion aan de muur'
van John Ie Carré, 'De dag van de
jakhals' van Frederick Forsyth en
'Code Rebecca' van Ken Follett.
Razend spannend, zonder effectbejag.
Ze schetsen een tijdsbeeld op een
manier waar historici een punt aan
kunnen zuigen."
foto Sander Nieuwenhuys/GPD
men voelen. Ik wel in ieder geval."
Hermans: „Het is juist die ge
schiedkundige correctheid die er
voor zorgt dat een misdaadroman
waarachtig is. Bij dialogen is het
een ander verhaal. Die moeten
leesbaar zijn. Maar ik zal mijn his
torische personages nooit woor
den laten gebruiken die toen nog
niet bestonden."
Ross: „Het klinkt mierenneukerig,
maar het stoort me als ik lees dat
een jeep in 1942 rondrijdt, toen er
nog geen sprake was van een jeep.
Dat stond in mijn boek! Dan ga je
als lezer ook de authenticiteit van
de rest betwijfelen. Ik heb ruzie ge
maakt met wijlen Ludlum, die zo
pochte over het waarheidsgehalte
van zijn boeken. Maar in De Scor
pio obsessie laat hij een AWACs-
vliegtuig 24 uur lang vliegen van
Sint-Maarten naar Saba. Die af
stand kunnen jij en ik nog zwem
men. En Saba heeft een vliegveldje
net groot genoeg voor een Twin
Otter. Tegelijkertijd moet je besef
fen dat je niet voor Teleac schrijft,"
Kun je een misdaadroman over dit
kabinet of over de dood van Bin La
den een historische thriller noemen?
Van der Vlugt: „De tijd waarover
je schrijft moet belangrijke ver
schillen vertonen met de tijd waar
in je leeft. Bij historisch denk je
snel aan de middeleeuwen, maar
de Tweede Wereldoorlog valt daar
voor mij ook onder."
Ross: „Ik zou bijna willen zeggen:
elk onderwerp dat je zelf niet hebt
kunnen meemaken omdat je er
niet was, is historisch. Maar ja, de
Watersnoodramp? De moord op
John Lennon of Kennedy? Bin La
den is te vers, mijn Meisje van Bue
nos Aires (prinses Maxima, red.)
ook. Laten we zeggen dat histori
sche thrillers boeken zijn waarin
de betrokkenen bij de 'plot' niet
meer onder ons zijn."
Hermans: „Een historische thriller
hoeft zich zeker niet eeuwen gele
den af te spelen. Het gaat om een
historisch moment. En gisteren is
immers al geschiedenis."
In het kader van de Maand van het
Spannende Boek is Tomas Ross op
dinsdag 7 juni te gast in de Zeeuwse
Bibliotheek in Middelburg om te ver
tellen over zijn nieuwe thriller, geti
teld 'De tweede verlosser'. De bijeen
komst in de bibliotheek begint om
20.00 uur.
door Hans Renders
I Heike B. Görtemaker -
Eva Braun,
Leven met Hitier.
Vertaling Olaf Bren-
ninkmeijer. Cossee,
26,90 euro.
dolf Hitier ontmoette in 1929
in het Photohaus van zijn per-
l soonlijke fotograaf Heinrich
Hoffmann het pas in dienst getreden
17-jarige winkelmeisje Eva Braun. Ze
kregen een verhouding, die strikt ge
heim moest blijven, omdat de
Führer al met zijn vaderland 'ge
trouwd' was. Op 29 april 1945 trouw
den de twee. Een huwelijk voor één
dag, want het echtpaar pleegde de
volgende dag zelfmoord.
Braun is in de 'Hitlerkunde' altijd
een schimmige figuur gebleven. De
Duitse historica Heike B. Görte
maker publiceerde onlangs een we
tenschappelijk verantwoorde biogra
fie die in Duitsland maanden op de
bestsellerlijst stond. En het moet
worden gezegd: Eva Braun - Leven
met Hitler is een spectaculair boek.
Görtemaker stond voor de moeilijke
taak vast te stellen welke verhalen
over Braun op fantasie van sensatie
zoekers berusten en welke niet. Er
zijn talloze verklaringen van nazi's
uit de hofhouding van Hitler die
haar hadden gekend, verhalen die in
veel gevallen met een korreltje zout
moeten worden genomen. Hetzij
omdat deze verklaringen tijdens het
proces van Neurenberg werden afge
legd en dus vaak de verdachten moes
ten vrijpleiten, hetzij omdat ze af
komstig waren van lieden die altijd
al een hekel aan Hitiers liefje hadden
gehad.
Dankzij het uitstekende onderzoek
van Görtemaker kunnen we nu vast
stellen dat Braun niet het domme
blondje was dat men zo vaak van
haar had gemaakt. Ze was een bere
kenende vrouw, die zich maar al te
graag conformeerde aan de antisemi
tische ideeën van haar vriend. Braun
woonde officieel in München, maar
vanaf 1936 vertoefde ze meestal in
Hitiers buitenverblijf op de Obersalz-
berg, het Berghof. Op de Obersalz-
berg was ze openlijk de vrouw des
huizes. En daar maakte ze gretig ge
bruik van. Ze pestte Hitiers halfzus
Angela Raubal weg en terwijl de li
mousines die Hitier naar Berlijn
brachten, nog de berg afzoefden, trof
zij al voorbereidingen voor feesten
en ander vermaak.
We zijn nieuwsgierig naar Braun,
maar de huiselijke weetjes over Hit-
Ier vormen een extra attractie in de
ze biografie. Hitler die van spaghetti
hield, 'met een beetje nootmuskaat,
extra tomatensaus, en noten en ap
peltjes toe'. En de informatie over de
88 soorten pep- en kalmeringsmidde
len die Hitier door 'rijksspuitmees-
ter' Theodor Morell toegediend
kreeg.
Braun was tot op het laatst 'elegant
en tot in de puntjes gekleed'. Haar
laatste dagen in de Führerbunker in
Berlijn waren van een surrealistische
spookachtigheid. Ze zag hoe Hitier
op 29 april zijn blauwzuurcapsules
met succes uitprobeerde op zijn her
der Blondi. De volgende dag stierf zij
op dezelfde wijze voor zijn ogen. Hit-
Ier schoot zich, terwijl hij op zijn cap
sule beet, een kogel door het hoofd.
Uit deze biografie blijkt dat Brauns
dramatische einde een welbewust ge
regisseerde daad was die haar na al
die jaren in de schaduw van haar ge
liefde de plaats gaf waar ze zo hevig
naar verlangd had: als de enige wetti
ge echtgenote van Adolf Hitier.
Heike B. Cortemaker
7 m
us Eva Braun
Leven met Hitler
fe-
