spectrum 6 Zaterdag 21 mei 2011 Einde van het tijdperk Oprah Als enige Nederlandse gast ooit kreeg Esmée Dente/s in november 2007 de zo kenmerkende dikke knuffel van Oprah Winfrey. „Ik voelde me daarna meteen op mijn gemak." De zangsensatie, groot geworden door YouTube, zou zo weer. op het vliegtuig naar Chi cago stappen. Maar de kans nog eens bij Winfrey op de bank te zitten is nihil. Want na 25 jaar valt woensdag het doek voor de Oprah Winfrey show. Het einde van een tijdperk. Met een fiichsiapaars pakje, big hair en nog grote re schoudervullingen presenteerde Winfrey in 1986 haar eerste Oprah Winfrey show. Het onder werp: hoe zorg ik ervoor dat ik met mijn droom- man trouw. Zelf houdt ze het bij haar eeuwige vriendje-op-de-achtergrond Stedman Graham en is ze nooit met haar held Paul McCartney in het huwelijksbootje gestapt. Wel trad Winfrey met haar debuut in de voetsporen van talkshow- hosts als Phil Donahue, Sally Jessy Raphael en Geraldo Rivera. De aanpak van Winfrey verschil de wel met die van de traditionele praatprogram ma's van die tijd. Bij Winfrey waren, in het be gin althans, geen celebrities te zien, maar 'gewo ne' Amerikanen met 'gewone' problemen. Al snel zorgde Winfrey voor hoge kijkcijfers. Ande re zenders roken een kans. Een talkshow is im mers goedkoop te produceren. Er hoeven geen tekstschrijvers en acteurs te worden betaald. Dus kwam de concurrentie: Jerry Springer, Jenny Jo nes en Ricki Lake. In de strijd om de kijker werd de toon steeds schreeuweriger. Shows met de meest bizarre the ma's zorgden voor sensationele televisie. The ma's als: als 'zwanger van mijn zwager', 'ik heb mijn penis afgesneden' ,en niet te vergeten: 'ik heb een relatie met de 24-jarige ex-vriend van mijn 12-jarige dochter'. De vonk sloeg ook over naar Nederland. Catherine Keyl scoorde jaren met een kopie van Oprah's talkshow bij RTL. Keyl schrijft in een column op haar website over het afscheid: 'Het staat vast dat deze vrouw enorm opiniërend is bezig geweest. Het zou me niet verbazen als door haar Obama uiteindelijk gekozen is. Wij hebben om eerlijk te zijn vaak ideeën van haar gejat. Toen wij met onze talk show Catherine begonnen, was natuurlijk veel geïnspireerd door Oprah, maar bepaalde onder werpen die zij allang deed, konden in Nederland echt niet. De tienermoeders waren daar een suc cesvol onderwerp. Die bestonden toen in Neder land amper, dus dat deden wij niet'. Winfrey kon niet anders dan meegaan in de hysterie van de sensatiebeluste collega's, zegt de Amerikaanse hoogleraar media, Janice Peck, die een boek schreef over de invloed van Winfrey op de Amerikaanse media. „Alles voor de kijkcij- Patti LaBelle, Beyoncé, Madonna, Dakota Fanning, Halle Berry (kleine foto links), Stevie Wonder en Jamie Foxx (kleine foto midden): tal van grootheden waren afgelopen week present bij het afscheid van Oprah Winfrey als talkshowhost, de zo succesvolle loopbaan die in 1986 begon (kleine foto rechts). foto's AP Photo fers." Zo maakte Oprah twee sensatiebeluste uit zendingen over Betty Brodèrick, de moeder van drie kinderen die in 1989 haar ex-man Dan en zijn nieuwe vrouw Linda door het hoofd schoot terwijl ze lagen te slapen. Brodèrick werd door de familie van haar man afgeschilderd als mon ster. „Maar toen een gast van de Jenny Jones show na een uitzending de andere gast vermoordde, was voor Oprah de maat vol", weet Peck, verbon den aan de universiteit van Colorado. „Ze nam heel bewust afstand van de andere talkshows." Zo gaf ze Rhett Brodèrick, de jongste zoon van Betty, de kans het scheve beeld dat Winfrey be gin jaren negentig van zijn moeder schetste, recht te zetten. Brodèrick, die 11 jaar was toen zijn moeder zijn vader vermoordde, greep de uit nodiging met beide handen aan. Niet alleen om dat hij op kosten van productiebedrijf Harpo een weekend naar Chicago kon. „Ik hoopte dat mijn verhaal vertellen bij Oprah zou helpen om mijn moeder vervroegd uit de cel te krijgen." Vergeefs. Brodèrick denkt dat zijn moeder nooit meer vrij komt. Ik kon niet echt mijn verhaal doen. Op rah wilde me het verhaal laten vertellen zoals zij dat in haar hoofd had." Toch heeft hij geen spijt. „Het was een bijzondere ervaring. En Oprah was ontzettend warm en hartelijk." Winfrey schaarde de uitzending met Brodèrick bij haar twintigjarig jubileum onder haar 'meest memorabele'. Na haar koerswijziging begon Winfrey met Op rah's book club, waarmee ze haar kijkers iedere maand uitdaagde een boek te lezen. Tegen de ver wachting in werd het een groot succes. Uitgeko zen - of beter gezegd: uitverkoren - worden door Winfrey, was een garantie voor de nummer-één- positie op de bestsellerlijsten. Janice Peck: „Op rah werd zo 'voorvervechter van alfabetisering' en 'hoeder van het geschreven woord'." Na de leesclub volgde het liefdadigheidsnetwerk Angel Network, waarmee Winfrey mensen opriep iets te betekenen voor de mensen in hun omgeving. Vaak terugkerend onderwerp in haar shows was ook: gewicht. Niet in de laatste plaats omdat ze zelf altijd worstelde met haar omvang en het jo jo-effect dat vaak gepaard gaat met afvallen. Onvergetelijk is de uitzending in 1988, waarin Winfrey een kruiwagen met 30 kilo dierenvet het podium oprijdt. Precies het gewicht dat ze zei kwijt te zijn dankzij een vaag crashdieet. Met iedere stap groeide het imperium van Oprah Winfrey, kreeg ze meer naamsbekendheid - de letter 'O' was genoeg - en steeg ze boven haar voormalige concurrenten uit, stelt Peck. „Ik zie Julia Roberts niet zo snel te gast zijn bij Jerry Springer, maar bij Oprah schuiven alle beroemd heden maar wat graag aan. In het midden van de jaren negentig transformeerde ze van 'zomaar een talkshowhost' naar een icoon." Voor Kathryn Lofton, hoogleraar religiestudies en amerikanistiek aan de prestigieuze universi teit Yale, heeft het woord icoon ook een echt reli gieuze betekenis. „Oprah kreeg in 1998 een open baring", stelt Lofton. Ze was toen verwikkeld in een rechtszaak met veehouders. Die zei den dat de prijs van rundvlees was gekel derd nadat Winfrey negatieve opmerkingen maak te over vlees. „Ze realiseerde zich toen dat zij een bron moest worden voor 'het goede' in de wereld. Vanaf dat moment werd haar show change your life tv: hoe word ik een beter mens, echtgenoot, moeder, doch ter. Sindsdien is ze belangrijker dan welke politicus dan ook." Lofton schreef het recent gepu bliceerde boek The gospel of an icon, waarin ze Oprah neerzet als een religieus figuur. Volgens Lofton zijn al le ingrediënten daarvoor aan wezig: ze heeft volgers (haar trouwe kijkers), een dagelijk se preek (haar show), een bijbel (O Magazine), discipe len (in de gedaanten van psycholoog Dr. Phil Mc- Graw, chef-kok Rachael Ray, binnenhuisarchitect Nate Berkus en arts dr. Meh- met Oz) en alles wat ze aan raakt, verandert in goud. De jaarlijkse aflevering waar in ze haar favoriete 'hebbe dingen' uitdeelt aan haar hys terische publiek, is daar een goed voorbeeld van. De men sen thuis, die de cadeau's mislo pen, rennen direct naar de dichtstbijzijnde winkel om die kasjmieren Ralph Lauren kabel trui, de Uggs-met-pailletten en een potje Hope in a Jar-wonder- crème van Philosophy aan te schaf fen. Of naar de dealer voor een Volks wagen Beetle, waarvan Oprah er vorig jaar nog heel veel van weggaf. Er is zelfs een naam voor de run op be paalde produkten: het Oprah-effect. Die producten zijn echt niet allemaal Oprah's fa vorite things. Bedrijven ontwikkelden hele strategieën om haar zo ver te krijgen tv's, crois sants, laptops, in chocolade gedoopte cranberry's en camera's uit te roepen tot 'favoriete ding'. Me- diaprofessor Peck: „Oprah's kracht is dat ze au thentiek is. Ze kan niet worden omgekocht. Je

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2011 | | pagina 76