r
r
'Ik neem aan dat het kabinet dan zegt: pootjes in de lucht, wij gaan.'
241
239
151
135
120
101
98
Zetelverdeling Eerste Kamer
mm
m
m
u
mmmmuam
mammmmmmmm
mm
PvdA-leider Job Cohen
zaterdag 21 mei 2011
zie onze website:binnenland
Niet elke stem telt even zwaar:
uitleg over de berekening
13
OVERIJSSEL (47) LIMBURG (47)
FRYSLAN (43)
GRONINGEN (43) DRENTHE (41) FLEVOLAND (39)
ZEELAND (39)
[.«4.434
1-1-22-631
tf'
i47.280
.034
700
600
S00 -J
400
300
200
100
0
342
391.988
D -day voor kabinet
381.582
Het lot van de coali
tie ligt in handen
van de 566 leden
van Provinciale
Staten. Zij stem
men maandag op
de senatoren van hun voorkeur.
Als alle leden netjes op een kandi
daat van hun eigen partij stem
men, dan blijft premier Mark Rut-
te steken op een minderheid van
37 van de 75 zetels.
Daarom is na de Statenverkiezin
gen op 2 maart een ingewikkeld
spel rond de restzetels begonnen.
Door niet op een eigen kandidaat,
maar strategisch op die van een an
dere partij te stemmen, zou bij
voorbeeld een 'bevriende' partij
zo'n restzetel binnen kunnen sle
pen. Dat kan de verhoudingen op
z'n kop zetten.
Kleine regionale partijen kunnen
in theorie de doorslag geven, als
zij hun stem niet, zoals gebruike
lijk, aan de Onafhankelijke Senaats
Fractie (OSF) geven, maar aan
WD, CDA of PW. Die kans lijkt
gering.
Maar er zijn meer tactische zetten
mogelijk:
D66 en GroenLinks kunnen -
door strategisch stemmen - probe
ren de tiende zetel van de PW af
te snoepen, ten gunste van de
PvdA. Ook kunnen actuele politie
ke onderwerpen een rol spelen, zo
als de discussie over een verbod
op onverdoofd ritueel slachten,
wat de PvdA even stemmen dreig
de te kosten van haar islamitische
Statenleden.
Waarom is de uitslag belangrijk?
Omdat een vijandige Eerste Ka
mer dwars voor de plannen van
het kabinet kan gaan liggen. Mark
Rutte is dan in feite een vleugel
lamme premier.
Overzicht van de Eerste Kamerzetels per partij sinds 1980.
2011Als ieder Statenlid op zijn eigen partij stemt, dan
behaalt het 'regeringskamp' (CDA, VVD, PW en SGP) 38
van de 75 zetels (incl. restzetels). Voor de oppositie blijven
dan 37 zetels over.
CDA
ÜHHBBi
HHSMH!
■■■«■I
BBBB
i
-
BBBBBBB
B
BBBBBBB
B
BBBBBBB
B
BBBHU
Si
BBmmmmm
B
BBBBBBB
B
B
BBBBBBB
B
ËOEOS2SSB3ËE3SSE5EQEQ
'80 '81 '83 '87 '91 '95 '99 '03 '07 '11
VVD
B
:S II
'11 '11
PVV o
V»
1 COALITIE HAALT
MEERDERHEID
Hoe graag Rutte dit ook zal
zien, dit scenario is onwaar
schijnlijk. Als alle Statenle
den van WD, CDA en PW op de
eigen Eerste Kamer-kandidaten
stemmen, komen de partijen op
37 van de 75 zetels, een nipte min
derheid. Om een meerderheid te
halen, moeten zij een zetel afsnoe
pen van de andere partijen.
Achter de schermen is stevig gelob
byd om de benodigde steun bin
nen te halen. Rutte zelf liet zich
niet onbetuigd. Zo kwam het uit
dat hij Johan Robesin van de Partij
voor Zeeland had ontvangen in
het Torentje voor politiek massage-
werk. Maar daarmee is de coalitie
er nog lang niet. Ook andere kandi
daten van onafhankelijke regiopar
tijen moeten dan nog overstag.
Mocht de coalitie inclusief PW
toch 38 zetels halen, dan kan op
het Torentje de vlag uit. Het kabi
net kan dan een flink deel van zijn
agenda uitvoeren zonder steeds te
hoeven bakkeleien met de senaat.
Het is het hoogst haalbare voor
Rutte. Met zijn minderheidskabi
net zal hij toch steeds de samen
werking moeten blijven zoeken
met oppositiepartijen. Want op
terreinen van met name Europees
beleid, defensie en buitenlandse za
ken moet hij het zonder de steun
van de PW zien te rooien.
2 COALITIE VAN VVD,
CDA MET STEUN
PW EN SCP
Het waarschijnlijkst is
het scenario waarbij rege
ringspartijen WD en CDA in de
Eerste Kamer na de verkiezingen
niet alleen afhankelijk zijn van de
PW, maar ook van de orthodox-
christelijke SGP. Tezamen krijgen
deze vier partijen 38 zetels, de
krapste meerderheid. De staatkun
dig-gereformeerden zijn bereid, in
ruil voor wat ethisch-religieus wis
selgeld, een 'constructieve hou
ding' ten aanzien van het kabinet
aan te nemen. WD en CDA kun
nen de SGP zelfs net aan een twee
de zetel helpen door een aantal
Statenleden op de gereformeerde
partij te laten stemmen. Een con
structie om dat mogelijk te maken,
is een paar weken geleden ge
smeed. In alle provincies kunnen
Statenleden op de SGP stemmen,
terwijl die partij in drie provincies
niet vertegenwoordigd is.
Voor Rutte is deze situatie werk
baar, hoewel niet alle WD'ers zul
len staan te juichen om de beno
digde gedoogsteun van de SGP. In
medisch-ethisch opzicht en op het
terrein van emancipatie en geloof
staan de partijen mijlenver uiteen.
Maar voor zijn bezuinigingsagenda
en de strenge immigratiepolitiek
zal hij de komende jaren wel
steun krijgen in de Senaat.
3 COALITIE HAALT
GEEN MEERDERHEID
Een 'onwerkbare situa
tie' zou ontstaan als het
kabinet-Rutte geen meer
derheid krijgt in de Senaat, zo
klonk het rond de Statenverkiezin
gen. „Ik neem aan dat het kabinet
dan zegt: pootjes in de lucht, wij
gaan", zei PvdA-leider Job Cohen.
Er werden grote vraagtekens ge
plaatst levensvatbaarheid van het
kabinet als WD, CDA en PW
geen meerderheid zou behalen.
De kans is aanwezig dat dit scena
rio bewaarheid wordt. Met slim
maar uitermate ingewikkeld schui
ven met stemmen zou de opposi
tie zelfs nog naar 39 kunnen stij
gen, becijferde verkiezingsspecia
list Hylke ten Cate. GroenLinks,
D66 en PvdA moeten elkaar dan
stemmen toeschuiven, ten koste
van de tiende zetel van de PW.
Maar de soep wordt niet zo heet
gegeten als in maart opgediend.
Op nieuwe verkiezingen zitten de
meeste partijen niet te wachten.
Er moet wel goed naar de opposi
tie geluisterd worden, is nu de te
neur van Job Cohen, Alexander
Pechtold (D66), Emile Roemer
(SP). Dat betekent: veel onderhan
delen, deals sluiten, meerderheden
zoeken, compromissen maken.
In deze variant zal het de komen
de jaren aankomen op bekwaam
stuurmanskunst van de premier.
ChrU.
PvdD
PvdA
D66
Regeringskamp 2011 38 zetels*
GroenLinks SP Overige partijen
infographic CRW
Oppositie 2011 =37 zetels*
