Lef is het enkelvoud van leven
2 luit
donderdag 19 mei 2011
Mannenbroeders zingen en spelen
door Ali Pankow
Pull, haul, blow, hilo of
roll... het refrein van een
shanty moet kort en
krachtig eindigen. Het
Scheldeloodsenkoor weet dat al
veertig jaar. Het jubileum wordt
zaterdagavond gevierd met een
gevarieerd concert in de Sint Ja-
cobskerk in Vlissingen.
Albert Veldkamp is 85 jaar, hij is
de oprichter van het Scheldelood
senkoor. Hij zingt nog steeds mee
en heeft als erevoorzitter wegens
de huidige bestuurscrisis tijdelijk
ook maar weer wat actuele taken
op zich genomen. Veldkamp is
oud genoeg om warme persoonlij
ke herinneringen te koesteren aan
imponerende zeilende vrachtsche
pen als De Pamir en De Passat.
„Als ik de kans had gekregen, was
ik daar graag op gaan varen. Dan
was ik een Kaap Hoorn-vaarder ge
worden", mijmert hij zoveel jaren
later nog steeds. Het kwam er niet
van, hij was nodig als loods.
Het besef dat met het verdwijnen
van de zeilende vrachtvaart ook
het repertoire aan shanties en zee
mansliederen in de vergetelheid
zou raken, deed hem zeer„Toen
kreeg ik plotseling een grammo
foonplaatje van het Duitse lood-
senkoor Der Knurrhahn uit Kiel
in handen. Met het idee dat wij
toch ook zouden kunnen zingen
tijdens de jaarlijkse avond voor on
ze jubilarissen heb ik wat loodsen
gevraagd een koor te vormen. Het
liep geen storm, we waren met
twaalf man bij de eerste repetitie",
vertelt Veldkamp.
Hij pakte de zaak van het begin af
aan serieus aan door bij de Muziek
school aan te kloppen. De loodsen
kregen daar een eigen koorklas én
een eigen dirigent: Evert Heijblok.
Hij zou in de loop der jaren wor
den opgevolgd door Philip Fey,
Han Beekman en de huidige diri-
tent Léon Bours.
Het Scheldeloodsenkoor legde met
een met zijn debuutoptreden veer
tig jaar geleden de basis voor een
traditie. Het koor bleek een blijver
tje en groeide uit tot ruim zeven
tig leden. Die omvang heeft het
koor nog steeds. Sommigen zijn
vanaf het begin lid gebleven. Niet
verwonderlijk dat de gemiddelde
leeftijd vrij hoog ligt, zeker 60
plus. Mannenbroeders allemaal?.
„Uiteraard, het is nou eenmaal een
mannenkoor", voert bestuurslid
Lykele Boonstra aan. Al moet hij
erkennen dat er tegenwoordig na
tuurlijk ook vrouwelijke loodsen
zijn. Dus als zij lid willen worden?
„Nou, ja we hebben ook een dans
en een theatergroep. Daarin zitten
de vrouwen die willen mee doen
met onze musicals of kortere thea-
teracts", zegt Boonstra.
Het Scheldeloodsenkoor heeft en
kele avondvullende musicals op
zijn naam staan. De laatste jaren is
het er niet van gekomen aan de
musical Shadows of time nog een
nieuwe productie toe te voegen.
Wel worden met regelmaat diverse
nummers in een theatrale setting
uigevoerd, dus omlijst met dans of
toneelspel door de vrouwen.
„Wij waren het eerste shantykoor
in Nederland. Daarna zijn ze als
paddestoelen uit de grond gescho
ten. Vooral in Friesland en Gronin
gen heeft bijna elk dorp een shan
tykoor", zegt Veldkamp, maar vol
gens hem valt er nog wel wat on
derscheid te maken.
Belangrijke doelstelling voor het
Scheldeloodsenkoor immers is het
behoud van shanties en zeemans
liederen, of wel seasongs en fore-
bitters als cultureel erfgoed. De
shanties zijn de werkliederen die
werden gezongen om zwaar, eento
nig werk aan boord te verlichten:
zeilen hijsen en strijken, dek
schrobben, lens pompen of stu
wen van lading en ballast. De shan-
tyman of voorzanger gaf het tem
po aan en verzon net zo lang nieu
we coupletten als het werk duur
de. Volgens de Engelse shantyman
en publicist Stan Hugill was een
goede voorzanger destijds net zo
veel waard als tien mannen die
aan de touwen trokken.
Na het werk, in de spaarzame vrije
tijd, waren er de emoties: heim
wee naar het vaderland, verlangen
naar een lief, herinneringen aan
Het Scheldeloodsenkoor in zeemans-outfit aan boord van een schip, de plek waar ooit de shanties tot stand kwamen.
foto's Agnes van der Veen
COLOFON
UitCids: elke donderdag als bijlage
bij de PZC en BN/De Stem.
Informatie over voorstellingen, restau
rants, exposities, winkels, evenementen
en films.
U kunt ons informeren:
E-mail: redsec@pzc.nl
Website: www.pzc.nl/uit - op de si
te is een formulier beschikbaar,
waar u alle gegevens over voorstel
ling of evenement kunt invullen.
PZC-redactiesecretariaat,
Postbus 91, 4330 AB Middelburg.
Telefoon: 0118 434010
Redactie:
Jan van Damme: 0118 434014,
j.vandamme@pzc.nl
Rolf Bosboom: 0118 434006,
r.bosboom@pzc.nl
Advertenties:
Verkoopteam Zeeland:
0118 434070,
teamzeeland@bndestem-pzc.nl
door Ali Pankow
Liefde, twijfel, irritatie, angst,
vertrouwen, hoop, troost en
veel daarmee gepaard gaan
de emoties komen aan de orde in
de muzikale theatervoorstelling
Lef die vrijdagavond in het Waters
noodmuseum in Ouwerkerk in
première gaat.
De voorstelling wordt opgevoerd
door het Schouwse damesensem
ble Waisisi onder leiding van diri
gent en componist Mar van der
Veer en door een ad hoe toneel
groepje onder regie van Nelleke Ta-
merus, die ook de teksten voor de
toneelscènes heeft geschreven. In
het verhaal komen de gevoelens
van twee echtparen in totaal ver
schillende tijdsperioden aan de or
de. Het ene echtpaar zit op de zol
der van zijn woning tijdens de
rampnacht in 1953. Het andere
echtpaar is een jong stel dat anno
2011 op het punt staat deze zelfde
woning in de Duivelandse polder
te kopen. Het thema van de voor
stelling is de lef die nodig is om te
leven. „In het leven word je gecon
fronteerd met tegenspoed en lef
helpt je naar een toekomst. Van
daar de naam van het project 'Lef
als enkelvoud van 'leven", aldus
Mar van der Veer.
Hij nam enkele jaren geleden het
initiatief tot oprichting van Waisi
si. Die naam is de fonetische
schrijfwijze van de in het Engels
uitgesproken letter YCC. Die staan
dan weer voor: Young Church
Choir. Dat was aanvankelijk Van
der Veers bedoeling: een kerkkoor
bestaande uit jongeren. „Inmid
dels is het in een paar jaar tijd uit
gegroeid tot een breed
georiënteerd ensemble. We breng
en ook een veel ruimer repertoire
dan alleen kerkelijke liederen", laat
de dirigent weten.
Waisisi manifesteerde zich vorig
jaar met enkele bijzondere optre
dens op specifieke locaties. Zo
stond het koor in het voorpro
gramma van Het Oproer van Zierik-
zee door de Stichting Historische
Spelen en gaf het een kerstconcert
in de Sint Lievensmonstertoren in
Zierikzee.
Het contact met regisseur en to
neelspeelster Nelleke Tamerus ont
stond tijdens de Museumnacht vo
rig jaar in het Watersnoodmu
seum. „Ik had het verzoek gekre
gen een paar korte toneelfragmen
ten te maken ter afwisseling van
het optreden van de Koninklijke
Harmonie Kunst en Eer. Eerst
schrok ik van dat krachtige geluid
dat het muziekkorps liet horen.
Het leek me dat wij met zo'n klein
gehouden scène van twee mensen
op een houten kistje daarbij erg in
het niet zouden vallen,maar het
contrast bleek juist heel goed te
werken", vertelt Tamerus. Zij ging
dan ook graag in op het verzoek
die toneelscènes uit te breiden om
samen met Waisisi met een avond
vullende voorstelling te komen.
„Ik heb bewondering voor de dia
logen die Nelleke heeft geschre
ven. Ik ben daar vervolgens pas- zF
send repertoire voor Waisisi bij
