io I muziekeducatie
Prinses Maxima
wil met een
nieuw program
ma kinderen in
aanraking laten
komen met mu
ziek. Tegelijker
tijd dreigt het
muziekonder
wijs ten onder
te gaan aan be
zuinigingen.
Direct in groepjes
woensdag 18 mei 2011
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
«j
'Waarde muziek valt
door Dewi Gigengack en Niek Opten
Prinses Maxima heeft
de afgelopen jaren veel
kinderen muziek zien
maken. Tot haar groot
genoegen. „Iedere keer
werd ik getroffen door
het plezier dat kinderen daar aan
beleven, maar ook de intensiteit
en concentratie waarmee ze mu
ziek maakten", zei ze gisteren bij
de presentatie van het nieuwe
fonds 'Kinderen maken muziek'
op paleis Noordeinde. Ze is ambiti
eus: haar doel is om binnen tien
jaar een kwart van alle 1,4 miljoen
kinderen tussen de 8 en de 14 jaar
te bereiken.
Het is een bijzonder maar ook op
vallend initiatief van de prinses.
Opvallend omdat niet zo ver van
haar Wassenaarse woning, aan het
Haagse Binnenhof, plannen zijn
gesmeed die het muziekonderwijs
in het hart treffen. „De situatie is
heel ernstig", beschrijft Jan Brand
de bezuinigingsplannen van het
kabinet. Brand is directeur van
Kunstconnectie, de branchevereni
ging van instelllingen die zich be
zighouden met kunsteducatie en
-beoefening. In onder meer
Leeuwarden, Neede en omgeving
en Hoorn moet het kunstcentrum
binnenkort de deuren sluiten om
dat het gemeentebestuur de subsi
dies afbouwt. „Veel andere instel
lingen voorzien een verschraling
van het aanbod en een verminde
ring van werkgelegenheid", zegt
Brands. „Het kabinet zegt muziek
educatie belangrijk te vinden,
maar gemeenten en provincies krij
gen zo veel bezuinigingen om hun
oren dat die zich gedwongen zien
om op posten als bibliotheken en
muziekscholen flink te korten."
Nederland telt ongeveer 195 centra
voor kunsteducatie. Afschaffing of
verlaging van de subsidies zal de
landelijke infrastructuur voor mu-
ziekonderwijs om zeep helpen,
voorspelt Brand. „Er zullen witte
vlekken komen, zowel geografisch,
plaatsen waar geen les meer wordt
gegeven, als sociaal. Niet alle
ouders zullen nog in staat zijn de
lessen te betalen. Op basisscholen
zijn de muziek- en handvaardig
heidleraar al lang verdwenen."
De muziekscholen snappen dat er
bezuinigd moet worden, en willen
daar ook hun aandeel in nemen.
„Hier en daar valt best nog wat
geld te winnen", weet Brands.
„Maar de huidige plannen gaan
veel te ver. Als het ons land over
een paar jaar financieel weer beter
gaat dan is het systeem ontman
teld. Dat bouw je niet zo maar
weer op. Alle kennis en kunde is
dan weg. De particuliere docent
kan dat gat niet opvullen. Je kunt
wel pianoles nemen bij iemand in
de huiskamer, maar dat gaat niet
met dansen en samen muziek ma
ken."
Juist dat sociale aspect is een be
langrijk kenmerk van muziek ma
ken. Of in de woorden van Maxi
ma gisteren: „Samen muziek ma
ken heeft een waarde voor de ont
wikkeling van creativiteit en emo
tionele intelligentie van kinderen,
die we niet snel kunnen overschat
ten."
Maar hoe belangrijk is muziek
voor kinderen nou precies? Dat is
een lastige vraag, vindt Henkjan
Honing, hoogleraar muziekcogni-
tie aan de Universiteit van Amster
dam. „Er zijn groeperingen die
graag ondubbelzinnig wetenschap
pelijk bewijs willen dat muziekon
derwijs eigenlijk onmisbaar is. Bij
voorbeeld directeuren van muziek
scholen die worden geconfron
teerd met bezuinigingen. Maar het
het belang van muziek weten
schappelijk aantonen, is niet zo
eenvoudig als sommige studies sug
gereren."
Want wetenschappers die bewe
De schoolband van basisschool Het
Kleurrijk: zangeressen Cheyenne, Sa
ra en Marlena, toetsenisten Aysu,
Anne-Beth, Mohammed, Ferhad en
Samira en drummer Dani. Bassist Ab-
dikhani ontbreekt op de foto.
foto Bert Beelen
ren dat kinderen intelligenter wor
den van muziek doet Honing af
als 'onzin'. Wie naar muziek heeft
geluisterd maakt daarna een intelli
gentietest veelal beter, maar dat
komt door de verbeterde stem
ming en alertheid van de proefper
soon. Muziek heeft dat effect,
maar bijvoorbeeld ook het luiste
ren naar een verhaal. Honing: „Uit
wetenschappelijk onderzoek blijkt
wel dat musiceren positief werkt
op allerlei cognitieve en neurologi
sche functies. Het is goed voor ons
geheugen en bewustzijn, voor de
ontwikkeling van de fijne moto
riek, noem maar op. De effecten
zijn niet groot, maar wel onmis
kenbaar en daarmee een sterk ar
gument om alle kinderen muziek
les te geven."
Het probleem is dat wij in Neder
land muziek te veel zien als een
luxe, als iets waarvoor je veel moei
te moet doen en wat lang niet ie
dereen kan, zegt Honing. Daarmee
wordt muziekonderwijs bijzonder
gemaakt. „Als je een Nederlander
vraag of hij muzikaal is, zegt hij
meestal 'nee'. Terwijl muziek heel
gewoon is voor mensen. Ik denk
dat muziek in de evolutie een veel
belangrijkere rol speelt dan wij tot
nog toe denken. Zo hebben baby's
al een aangeboren gevoel voor rit
me. Ik kom net terug uit Brazilië,
waar muziek een onlosmakelijk
onderdeel uitmaakt van ieders le
ven. Iedereen speelt met elkaar,
muziek heeft daar een enorme so
ciale functie."
Het lijkt dan ook geen toeval dat
uitgerekend prinses Maxima, gebo
ren Argentijnse, alle Nederlandse
kinderen aan het zingen en swin
gen wil krijgen.
Het programma 'Kinderen ma
ken muziek' richt zich op de 1,4
miljoen kinderen tussen de 8
en 14 jaar. Prinses Maxima
hoopt over tien jaar een kwart
van deze kinderen bereikt te
hebben met haar initiatief.
Het programma leert kinderen
niet alleen een instrument spe
len, maar ook direct in groepjes
van minimaal tien kinderen te
musiceren. Gewerkt wordt met
bewezen methodieken, via be
staande organisaties.
Binnenkort worden precieze
richtlijnen en criteria bekendge
maakt via de website www.kin-
derenmakenmuziek.nl.
Nog deze zomer hoopt de prin
ses tussen de 25 en 40 organisa
ties te selecteren die elk mini
maal 100 kinderen leren spelen.
Het programma is gekoppeld
aan het Oranje Fonds en het
Fonds voor Cultuurparticipatie.
