'Aan een chipje kun je
niet gaan zitten sleutelen'
'T-T
n
'Leuk om kapotte kleding
echt wat mooier te maken'
II
'Steeds meer mensen voelen dat het krom is om alles meteen weg te
donderen'
Meer informatie
Martine Postma, oprichtster van het Repair Café
vrijdag 13 mei 2011
Elektronica laat zich lastig repa
reren maar van techniek win je
altijd. Als je maar geduld hebt.
Dat is de houding van docent
techniek Willem Bos.
Willem Bos foto's Repair Café
ij doet het niet.'
Met die medede
ling krijgt Wil-
lem Bos als vrij
williger van de bus van het
Repair Café allerlei kapotte ap
paraten aangereikt. En het is
vaak een hele toer om te ont
dekken wat er precies mis is.
Een vrouw zet een stofzuiger
voor zijn neus, een modelletje
uit de jaren zeventig vermoede
lijk. Het ding uit elkaar halen
ging heel snel. Weer in elkaar
zetten, was een hele toer", zegt
Bos. De stofzuiger is binnen
een half uur gemaakt. Ook een
lamineerapparaat krijgt hij
met een nieuwe zekering weer
aan de praat. Een oude magne
tron, waarbij na lang zoeken
iets mis bleek in de stroomtoe
voer naar het bedieningspa
neel, geeft geen sjoege. „Alles
wat elektrisch en mechanisch
is, is doorgaans wel te maken.
Als het te elektronisch wordt,
gaat het ons boven de pet. Aan
een chipje kun je niet gaan zit
ten sleutelen."
Vroeger bestond een apparaat
voor een groot deel uit lucht,
toen kon je overal heel makke
lijk bij, zegt Bos. Maar die tij
den zijn voorbij. „Een kapotte
mp3-speler? Daar begin ik niet
eens aan. Ik zou niet weten
hoe het uit elkaar moet, en ei
genlijk ook niet waarom! Die
dingetjes worden onder de mi
croscoop volautomatisch ge
maakt. En voor absurd weinig
geld. Al staat weggooien en
snel een nieuwe kopen me wel
tegen. Ik heb iets tegen onge
breidelde kooplust. Het is een
verspilling van onze grondstof
fen."
Bos doceert techniek aan ha
vo- en vwo-leerlingen. „Ik pro
beer hen de brutaliteit bij te
brengen om spullen uit elkaar
te halen. Om nieuwsgierig te
zijn naar hoe een apparaat
werkt."
Het lukt niet altijd om het
vonkje over te laten springen.
„Jonge mensen hebben min-
der moeite om spullen weg te
gooien dan ouderen, zeker als
ze de oorlog nog hebben mee
gemaakt. Maar nu heb ik toe
vallig een hele enthousiaste
groep. Met hen ga ik kijken of
we kapotte spullen weer aan
de praat kunnen krijgen."
„Het geeft veel voldoening om
zelf iéts op te knappen. Vooral
als er iets kapot gaat dat je dier
baar is. Bovendien geeft het
zelfstandigheid. )e bent min
der afhankelijk van de rest van
de wereld. Dat is me al heel
jong bijgebracht."
Een trui met een gat of een
gescheurde broek verdwijnt in
een container. Maar als het aan
Miranda Kolvoort ligt, komt de
kleurige knielap terug.
Elektronische producten zijn bo
vendien kleiner en ingewikkelder.
„Een mobieltje is een soort black
box, niemand snapt nog hoe het
werkt. In je contract staat dat je na
twee jaar gratis een nieuwe mag
uitzoeken. En wie zegt dan: 'Nee
hoor, de oude werkt nog prima.'"
Christiaans is teleurgesteld in de
innovatie van bedrijven. Het is
een bekend verhaal. Bij Philips
zou al decennialang een schets in
de kluis liggen van een lamp die
een leven lang meegaat. Het is een
prachtige vondst die de winkels
echter nooit zal bereiken omdat
het niet in het belang van Philips
is om de lamp echt te maken.
Waar of niet, Christiaans kent het
verhaal. Ook Shell zou al jaren de
ontwikkeling van zuinige automo
toren blokkeren. Het moet alle
maal zo snel en goedkoop moge
lijk, zegt hij. „Bedrijven hebben
erg weinig geld over voor onder
zoek naar duurzamer materiaalge
bruik en naar de échte wensen
van consumenten. Producent en
consument houden elkaar in een
houdgreep. Consumenten zijn
best bereid groene producten te ko
pen, maar willen er niets extra
voor betalen. En geen van beiden
heeft de moed om een grote stap
te zetten."
www.repaircafe.nl
Vrijwilligers maken in Repair Cafés
kapotte spullen die mensen van thuis
meebrengen. Eigenaars kijken mee zo
dat ze het daarna zelf kunnen maken.
www.platform21.ni
Deel via de Repair HUB van dit de
signplatform je geheime kennis van
goede reparatieadressen in Neder
land of daarbuiten
www.transitiontowns.nl
Lokale gemeenschappen die hun ma
nier van wonen, werken en leven min
der olie-afhankelijk en meer duur
zaam willen maken
www.milieucentraal.nl
Advies: koop duurzame en kwalitatief
goede spulten en onderhoud ze
goed, of laat ze repareren.
Miranda Kolvoort
Pal tegenover een 'kle-
dingdiscounter' met
T-shirts voor 1 euro zit
kostuummaakster Mi
randa Kolvoort bij de stand
van de Reparatiebus klaar om
kapotte kleding op te lappen.
„Kleding is belachelijk goed
koop en niemand heeft nog
tijd om zelf iets te maken of
verstellen. We zijn druk, druk,
druk."
Terwijl ze in de zon wacht op
klandizie haakt ze met verschil
lende kleuren katoen de gaten
van haar rieten tas dicht. Ze
houdt vooral van opvallend
herstelwerk, waarbij je de repa
ratie kunt zien. Zoals de elle
boog- en knielappen van vroe
ger, vaak in de vorm van een
knalrode appel of groene peer.
„Ik vind het leuk om oude kle
dingstukken echt wat mooier
te maken", vertelt ze. Kolvoort
dichtte een gat in een rood
wollen omslagdoek door er
een stofje met een race-auto
op te naaien. Helaas willen de
meesten dat hun jas of trui on
zichtbaar wordt versteld.
Diana Metselaar helpt af en
toe als vrijwillige fietsenmaker.
Ze heeft zeker twee uur werk
aan de versleten remkabels
van de flets van Mouna. „Ik
vind het leuk om oplossingen
te zoeken. Ie weet natuurlijk
van te voren niet hoe lang het
duurt voordat je die uitkomst
hebt gevonden. Anders zou je
er misschien niet aan begin
nen", zegt ze lachend.
Als er iets in huis stuk gaat,
probeert Diana het eerst zelf te
maken. En het moet gek lo
pen, wil ze het opgeven.
Klussen is haar met de paple
pel ingegoten. „Ik haalde al
jong alles uit elkaar wat los en
vast zat. Dat deden mijn zus
sen ook. En ik lag altijd te sleu
telen onder mijn oude auto.
Had ik 'm gemaakt, was er een
week later al weer wat anders
stuk. Je moet het optimisme -
hebben dat je alles ook weer in
elkaar krijgt. In het begin zul
je denken dat het is gelukt en
dan blijk je opeens wat onder
deeltjes over te hebben... Maar
daar leer je van."
Metselaar is zelf ook repara
teur van beroep: ze is klokken
maker. „Ik merk gelukkig wei
nig van het geringe animo
voor reparatie. Mensen met
een antieke Engelse pendule of
Franse Comtoise zijn vaak erg
gehecht aan hun klok. Ik hoor
veel emotionele verhalen over
hoe lang de klok al in de fami
lie is en hoe ze eraan zijn geko
men. Zij zijn eerder bereid om
geld uit te geven aan herstel
werk van zo'n dierbaar stuk."
ir
