io reparatie
Gemaakt om
weg te
gooien
Kopen, gebruiken, weggooien. Zo gaat
het vaak. Zelf repareren kunnen we niet
meer, en de vakman is te duur. Maar er is
een tegenbeweging opgestaan die via een
speciale bus herstelwerk promoot. Deze
maand schieten er zes nieuwe
initiatieven uit de grond.
vrijdag 13 mei 2011
door Monique Prins illustratie Willem de Visser
Als het even kan, re
pareert Martine
Postma haar ka
potte spullen zelf
Uit nieuwsgierig
heid om te zien
hoe iets in elkaar zit, en om te kij
ken of het haar lukt. En vaak lukt
het.
Martine stoort zich al jaren aan
het gemak waarmee we spullen
weggooien. Zelf repareren kunnen
we niet en de vakman is te duur.
„De weg naar een nieuw product
is vaak makkelijker te vinden dan
de weg naar een reparateur. Laatst
ging ik naar de fietsenmaker met
een kapot wiel. Laten maken was
een tientje duurder dan een nieuw
wiel."
Als protest tegen de wegwerpmen-
taliteit begon Postma in 2009 met
het Repair Café in Amsterdam,
waar mensen hun kapotte spullen
naar toe kunnen brengen om ze
gratis te laten maken door vrijwilli
gers. „Productie in bijvoorbeeld
China is vreselijk goedkoop. En ar
beid in Nederland is duur, daar
kun je niet tegenop strijden."
Dat lagelonenlanden industrieel
werk wegconcurreren, is bekend.
Dat ook onderhoud en reparatie
uit Nederland verdwijnt, is nieuw.
Het aantal schoenmakers bijvoor
beeld is volgens het CBS de laatste
twintig jaar gedaald van 2.000
naar 800. Schoenreparatie is bijna
een kwart duurder. De reparateurs
die overblijven, passen hun werk
aan. Zo vervangen automonteurs
nu eerder een compleet onderdeel
dan vele uren arbeid te investeren
om het probleem te verhelpen.
Veel stadsbewoners hebben geen
gereedschapschuurtjes meer. Onze
oma's en opa's repareerden hun
spullen, wij recyclen hooguit. Re
paratiekennis verdwijnt ziender
ogen. En mensen die deze eenvou
dige praktische kennis nog wel be
zitten worden door de maatschap-
Onze opa's en oma's
repareerden hun spullen,
wij recyclen hooguit
pij niet altijd even hoog gewaar
deerd.
Het Repair Café is zo'n groot suc
ces dat Postma drie jaar subsidie
kreeg van het ministerie van Infra
structuur en Milieu om het initia
tief met een bus over het land te
verspreiden. Op veel plaatsen, van
Goes tot Brunssum, schieten initia
tieven uit de grond om reparatie
te promoten. Postma: „Steeds
meer mensen voelen dat het krom
is om alles meteen weg te donde
ren. En ze voelen aan dat een ra
diootje voor 5 euro eigenlijk niet
kan. Die prijs wordt érgens be
taald, bijvoorbeeld in milieu
schade in arme landen of met hon-
gerloontjes. Het deugt niet."
Spullen worden tegenwoordig ge
maakt om weg te gooien, lijkt het
wel. En dat probleem begint al bij
het ontwerp. Apparaten worden
niet bedacht vanuit het idee dat
het makkelijk te repareren moet
zijn, zegt professor Industrial De
sign Engineering Henri Christi-
aans van de TU in Delft. „Vroeger
kon je een apparaat nog makkelijk
open schroeven om te kijken wat
eraan mankeerde. Tegenwoordig
zijn apparaten vaak dichtgelijmd.
Als je het al open krijgt, krijg je
het nooit meer fatsoenlijk in el
kaar."
