nlboeken
De schrijver en het meisje
auping
Auping als beste getest...
Interior
Woontrend
Zeeland
...dat vieren we met voordeel!
donderdag 28 april 2011
Na twee epische en lood
zware romans sluit Joseph
O'Connor zijn 'losse trilogie
rond verborgen pagina's uit
de Ierse geschiedenis' af met
Volgspot.
door Dirk-Jan Arensman
Hij is nog steeds trots op
de vorige twee delen uit
zijn 'losse trilogie rond
verborgen en vergeten pa
gina's uit de Ierse geschiedenis'.
Maar, zegt Joseph O'Connor
(1962), het schrijven van het slot
deel was wel een verademing. In
Star of the sea (2002) nam hij je
mee aan boord van een schip dat
het door hongersnood geteisterde
land ontvluchtte. En het magistra
le epos Redemption Falls (2007)
speelde in Noord-Amerika ten tij
de van de Burgeroorlog. Volgspot
is het beknopte, impressionisti
sche liefdesverhaal van de in eigen
land beroemde toneelschrijver
John Synge (1871-1909) en de jon
ge actrice Molly Allgood, die op
het eind van zijn leven zijn muze
en (waarschijnlijk) geliefde was.
„Ik hoorde voor het eerst over hen
toen ik een jaar of acht was. Ik
ben opgegroeid in Dun Loaghaire,
een housing estate in het noorden
van Dublin, waar tussen de moder
ne flats nog een paar bouwvallige
villa's stonden. Op een keer bleef
mijn moeder staan en zei: 'Zie je
dat raam op de eerste verdieping?
In die kamer schreef Synge zijn
stukken. Yeats en Sean O'Casey
kwamen er, Lady Gregory heeft
bloemen geplukt in deze tuin'."
De helden van het Ierse toneel, op
richters van het Abbey Theatre,
waren haast tastbaar aanwezig in
O'Connors jeugd. Zoals ook dat in
stituut, het eerste nationale thea
ter ter wereld, een voorname rol
speelde. „Iedere Dubliner herin
nert zich de eerste keer dat hij er
kwam."
Synge, zegt O'Connor, was het eer
ste grote genie van de twintig-
ste-eeuwse toneelschrijfkunst. Hij
schreef stukken vol Ierse landlo
pers, mensen die uit hun huis wa
ren gezet en ontheemden, maar
het ging bij hem, meer dan om
het verhaal, om de taal. Hij gooide
de woorden in het rond en liet ze
tegen elkaar slaan totdat de von
ken over het podium vlogen. Eén
van zijn stukken werd zo veront
rustend gevonden dat het pas in
1970 voor het eerst werd opge
voerd. „Toen ik een jaar of dertig
was, begon me op te vallen dat he
dendaagse auteurs met liefde over
hem spraken. Colm Toibin bleek
ook van hem te houden, net als Se
bastian Barry en Roddy Doyle. Als
of een geheim Syngegenootschap
bestond." Synge was een fascine
rend figuur. „Hij kwam uit een ge
Joseph O'Connor.
goed milieu, maar was tegelijker-
tijd eenzaam en geïsoleerd. Boven
dien was zijn moeder lid van de
Plymouth Brethren, een streng
christelijke sekte die geloofde in de
letterlijke waarheid van de Schrift.
Zo vierden ze zelfs geen Kerstmis,
omdat het woord Kerstmis niet in
de Bijbel stond. Toen hij stierf,
had geen van zijn familieleden
ooit een stuk van hem gezien, om
dat ze weigerden een theater te be
treden."
Toch staat in Volgspot niet John
Synge, maar zijn kortstondige lief
je Molly Allgood centraal. Zij stom-
foto Bart Koetsier
melt, aan lager wal geraakt, in een
licht alcoholische nevel door het
Londen van 1952 en vertelt in flash
backs en verwarde en Joyceiaans
lyrische monologen over haar glo
riejaren en die gedoemde roman
ce. „Molly kwam uit de Tena-
ments, een arm deel van Dublin,
waar mijn ouders ook zijn gebo
ren. En vooral mijn moeder was,
toen ze jong was, erg geïntrigeerd
door het idee dat de grote Synge
een affaire had gehad met een
jong meisje zoals zij.
„Als ik 's morgens aan het werk
ging, had ik echt zin de dag met
haar door te brengen. Als jonge
vrouw is ze zo heerlijk vurig en la
coniek. Ik ben dol op die scène
waarin ze Yeats afbekt, als die
weer eens hoogdravend staat te
oreren."
Over de ware liefdesaffaire zijn
weinig details bekend. „Omdat die
zo veel taboes doorbrak, waar
schijnlijk. Haar familie dacht ver
moedelijk dat ze voor Synge een
tussendoortje was, voordat hij met
iemand uit zijn eigen klasse zou
trouwen. Yeats en Lady Gregory
waren dol op Molly, maar het was
in hun ogen toch alsof de meester
van het huis een affaire met het
dienstmeisje had. Op het toneel
werden avond aan avond stukken
opgevoerd over die heroïsche,
prachtige Ierse armen. Maar het
idee dat je werkelijk seks met ze
had... dat was te veel om te verdra
gen!"
Zijn 'reconstructie' is grotendeels
fictie, benadrukt hij, en (ook) los
te zien van de historische werke
lijkheid. „Uiteindelijk gaat het er
voor mij om dat we bijna allemaal,
net als Molly, een relatie hebben
gekend die niet werkte - met een
geliefde, een ouder, een broer of
zus - en dat die ons blijft vormen.
Diegene die soms al jaren uit je le
ven verdwenen is, kan meer in
vloed op ons hebben dan de men-
sen met wie we leven."
Joseph O'Connor - Volgspot. Ver
taling Harms Damsma en Niek
Miedema. Anthos, 19,90 euro.
Duin
straat
18a
437 1
AZ K
OUDEKERKE
Tel.
(0 118)
5 5 55 60
Fax
(0118)
55 20 52
i n f o
Swoon
trend.nl
www.woontrend.nl
Over echte kwaliteit valt niet te twisten. Auping is doör de Consumentenbond
uitgeroepen tot 'Beste uit de test' februari 2011. Dat heuglijke feit viert Auping
nu met feestelijk voordeel: tijdelijk krijgt u de tweede Auping matras voor de
halve prijs". Ga dus snel naar uw Auping dealer en vier het feest mee!
Deze actie geidt van 22 opril t/m 19 jam 2011, op basis van twee 1-persoons Auping matrassen
(excJ. Dublin). Kijk op www.auping.nl voor de voorwaarden.
Auping nights, Better days
De Auping AVS Boxspring met Cresto matras
is door de Consumentenbond uitgeroepen
als 'Beste uit de test' februari 2011.
