de dammen jubileren 113
zaterdag 23 april 2011
Peter de Koeijer van landbouworganisatie ZLTO
Oesterdam
De dam verbindt Zuid-Beve
land met Tholen
Door de Oesterdam ont
stond het Zoommeer
Met 10,5 kilometer de lang
ste dam van de Deltawerken
Vormt samen met de Philips-
dam en de Markiezaatskade
de zogenaamde comparti-
menteringswerken
Aanleg door langdurig op
spuiten
De Bergse Diepsluis ligt op
de ruïnes van de verdronken
stad Reimerswaal
,,V r'-J
wel zin heeft gehad", zegt Peter de Koeijer, bestuurder
van landbouworganisatie ZLTO. „Het nut van de zoetwa
terbekkens, de meren achter de Oesterdam en de Philips-
dam - het Krammer-Volkerak, het Zoommeer en het Mar-
kiezaatsmeer, is tegengevallen."
„Bovendien hebben we in de Oosterschelde nu te maken
met zandhonger. Die was vast minder geweest als de Oos
terschelde groter was gebleven. Het water stroomt nu
minder doordat er minder ruimte achter de kering is. Hoe
groter het gebied, hoe meer water er in en uit kan. En hoe
meer water, hoe groter de stroom. En hoe meer het uit-
schuurt."
De ansjovisvisserij is door de aanleg van de dam verwor
den van bedrijfstak tot folklore. En van het 'plasje voor
Bergen op Zoom' wordt door boeren geen gebruik ge
maakt, zegt De Koeijer. „Dat kan niet, omdat er blauwalg
in zit. Die is giftig, dus de waterschappen willen die liever
niet in hun sloten. Daarom stoppen ze met zoet water in
laten op het moment dat de blauwalg opduikt. Tegelijker
tijd geldt dan een beregeningsverbod. Dat is meestal na
twee weken warm weer in de zomer."
„Vooral veel groentegewassen kun je veel moeilijker telen
als je niet kunt beregenen. Broccoli bijvoorbeeld: dat
groeit zes tot acht weken, de hele zomer door. Een boer
zaait en oogst dat een tijd lang elke week. Hij moet kun
nen beregenen zodat zijn oogstplan past."
„Boeren maken vaak afspraken met afnemers, daar zit een
wereld van planning achter. Je künt niet afhankelijk zijn
van een enkele regenbui; daar kun je niet op plannen."
Op Tholen kunnen boeren beregenen met het zoete wa
ter uit de meren tot de blauwalg opduikt, zegt De Koeijer.
„Toch is ook dat belangrijk; Tholen is van oudsher gericht
op vroege aardappelen. De dorés van Tholen zijn be
roemd. Omdat het primeurteelten zijn, wil je ook echt de
eerste zijn: je kunt niet wachten tot de regenbui komt."
De landbouwsector pleitte in de jaren zeventig voor volle
dige afsluiting van de Oosterschelde. Boeren verwachtten
destijds te profiteren van het zoete water. Met de ervaring
met de blauwalg in het Zoommeer, is de vraag of dat wel
was gelukt, zegt De Koeijer. „En eerlijkheidshalve moet ik
zeggen dat de ontwikkeling van de prijs voor vollegronds-
groenten niet gunstig is geweest. Dat had de ontwikkeling
van de sector in de weg kunnen staan."
En toch hebben de Deltawerken de boeren geholpen:
door de wegen die over de dammen zijn aangelegd kun
nen producten veel sneller naar afnemers worden ver
voerd. „De logistiek is beter te plannen en het transport is
goedkoper geworden. Dat is een heel groot voordeel,
bijna niet uit te drukken. Alles wordt nu probleemloos af
gevoerd, je moet er toch niet aan denken dat je afhanke
lijk bent van veerpontjes. Dat is wel heel gezellig, maar
niet efficiënt
Vroeger paste dat in het ritme, maar in de 24-uursecono-
mie past dat niet meer. We zouden genegeerd worden
door afnemers. Als je twee uur te laat bij de patatboer
bent, kijkt hij de volgende keer verder naar een andere le
verancier. De Deltawerken hebben ervoor gezorgd dat we
mee kunnen. Anders waren we zeker op achterstand ge
raakt Wat we ervan geleerd hebben is dat ingrijpen in de
natuur altijd weer een antwoord van de natuur oplevert.
We hebben de neiging om daar dan weer op te reageren,
maar soms moet je de natuur de kans geven om te herstel
len."
De Oesterdam heeft wel een bedrijfstak om zeep gehol
pen: „Op de scheidslijn tussen zoet en zout vond toen
nog ansjovisserij plaats. Daar is door de bouw van de oes
terdam een einde aan gekomen. Ja, er wordt nog wel op
ansjovis gevist, maar dat stelt niks meer voor, dat is folklo
re geworden. Voor de bouw van d? Oesterdam was dat
een echt bedrijfstakje. Het is natuurlijk de vraag of de ans
jovisvisserij na 25 jaar nog zou bestaan, maar dat weet je
nooit."