Hecontroverse.
Valt het mee of tegen?
uit 7
fl U
selectie
k_
donderdag 21 april 2011
Grote controverses heb
je niet meer in de
theaterkritiek. Omdat
wij op vlak van in
houd tegenwoordig praktisch al
les moeten verdragen. Er zijn
vrijwel geen taboes, de vrijheid
van 'meningsuiting' heeft de
grenzen van de moraal ver opge
rekt. Elke boodschap is een goe
de boodschap. En de vorm?
Bijna alles kan gewaardeerd wor
den, desnoods als experiment.
Daarom is het misschien wel inte
ressant om nog eens een keertje
zélf te gaan oordelen over een
voorstelling die heel uitzonderlijk
eens een keer grote meningsver
schillen oproept.
De aanleiding is de opvoering
door NTGent van Een bruid in de
morgen, de eerste grote theater
tekst van Hugo Claus uit 1954. Vol
gens sommigen meteen ook zijn
beste. Terwijl ik zelf eerder aan Sui
ker (1958) of aan Vrijdag (1969)
zou denken. Of nog liever aan zijn
bewerkingen van de klassiekers, zo
als de geweldige Thyestes en de al
even fascinerende Oedipus, allebei
naar Seneca.
Maar goed, Een bruid in de morgen
dus. Het stuk over de familie Pat-
tijn, beter Pattini. Want dat is de
artiestennaam van vader Rik Pat-
tijn, een componist zonder talent
en carrière. Zijn vrouw Madeleine
is verbitterd. Ze leven met hun
twee kinderen in verborgen ar
moede. De zoon Thomas is overge
voelig, lichtelijk gestoord en zorg
behoevend, de dochter Andrea is
rebels. Samen hebben ze een niet
zo gezonde intimiteit.
In een poging om het gezin uit de
financiële zorgen te halen (en haar
kinderen uit elkaar), wil Madelei-
Friska Viljor
Friska Viljor is een Zweedse in-
die-folk band, die met haar catchy
muziek gestaag een grote groep
fans binnen Europa aan het verza
melen is. In Nederland begint de
band ook flink aan bekendheid te
winnen. Later dit jaar staan ze ook
op de grote festivals. Als voorpro
gramma de Zeeuwse band Zaniac.
Vrijdag 22 april, De Spot, Middelburg,
21.30 uur.
Dolf Jansen
Cabaretier Dolf Jansen nadert zijn
25-jarig artiestenjubileum en komt
met de try-out van zijn nieuwe
programma - Als ik het niet doe,
doet niemand het getiteld - naar
Renesse: 'stand-up zonder vang
net, poëzie die pijn mag doen, im
provisatie en hier en daar een
kwinkslag'.
Zaterdag 23 april, Theater aan Zee,
Renesse, 20.00 uur.
Maiden United
Gerenommeerde namen uit de me-
talwereld, onder wie Ruud Jolie
(Within Temptation), Anneke van
Giersbergen (The Gathering/ Agua
d'Annique) en Damian Wilson
(Threshold), brengen een tribute
aan Iron Maiden. Ook optredens
van Leafblade en Never Comes Si
lence.
Zaterdag 23 april, De Pit, Terneuzen,
20.00 uur.
Amsterdam Klezmer
De Amsterdam Klezmer Band
speelt op een aanstekelijke manier
klezmer en Balkanmuziek. Het be
langrijkste deel van repertoire is
van de hand van de bandleden
zelf De groep bestaat uit Jasper de
Beer, Job Chajes, Alec Kopyt, Gijs
Levelt, Joop van der Linden, Janfie
van Strien en Theo van Tol.
Zaterdag 23 april, 't Beest, Goes,
20.30 uur (zaal open).
wordt heftig gespeeld, waardoor al
les sterk wordt aangezet, en de tra
gikomedie wegglijdt in de richting
van een (weliswaar wrange) kome
die.
De twee 'grote' kranten van België
verschillen fel van mening. De Mor
gen heeft het over 'één van de ac
teursprestaties van het jaar', De
Standaard concludeert: „Toont NT
Gent dan de sociale ontreddering
van eén arm gezin? Veeleer die
van het theater zelf."
Beide kranten zien wel het dubbe
le in deze voorstelling. De Morgen
noemt de 'overacting', maar ziet
dat het 'dan weer onmiddellijk
stil, ontroerend en beklijvend'
wordt. De Standaard zegt het met
een prachtige woordvondst: „Al
leen het laatste halfuur wordt de
Alex Klaasen (bekend van zijn ei
gen cabaretvoorstellingen en Gooi-
sche Vrouwen) kruipt in Toon De
Musical in de huid van theaterle
gende Toon Hermans, die precies
elf jaar geleden overleed. De cast
bestaat verder uit Wieneke Rem
mers, Jan Poppink, Tina de Bruyn,
Guy Clemens en Wouter Zweers.
Vrijdag 22 april, Scheldetheater,
Temeuzen, 20.00 uur.
ne haar zoon laten trouwen met
nicht Hilda, een rijke oude vrijster
uit de familie. Maar dat is tegen de
zin van Andrea. Zij kiest voor een
draconisch middel, de zelfgekozen
dood.
Een paar pittige thema's dus, in
cest en zelfmoord, die nog altijd
wel op de rand van het taboe ba
lanceren. En die in de jaren vijftig
de destijdse gemoederen hard raak
ten. Drie jaar lang was er geen re
gisseur of toneelgroep te vinden
die het stuk wilde spelen. Maar uit
eindelijk werd het stuk een succes
en vestigde het Claus' reputatie in
de toneelwereld.
NTGent heeft Een bruid in de mor
gen als noodgreep op het repertoi
re gezet, ter vervanging van een
vastgelopen productie. Een 'ac
teurskeuze', in korte tijd in elkaar
gezet. De tekst van Claus is dras
tisch aangepakt. Zo zijn alle dialo
gen tussen Thomas en zijn zus
Andrea er uit gehaald en vervan
gen door scènische beelden, waar
schijnlijk omdat geen taal zo snel
veroudert als jongerentaal.
De vormgeving is radicaal mo
dern. De acteurs zitten in een lege
ruimte op stoelen naast elkaar. Op
de achterwand nog sporen van
wat ooit wellicht een aangeklede
ruimte was. Nu is alles weg, zelfs
de piano waarop gecomponeerd
zou moeten worden.
En omdat Claus uiteindelijk toch
een man van woorden is, en zijn
theater dus teksttheater, komt er
een accent op wat er zich afspeelt
tussen man, vrouw en nicht. Er
voorstelling een naakte Claus, in
plaats van Claus in zijn blootje."
Voor De Morgen is het wel duide
lijk: „Voor dat soort roetsjbanen
ga je graag naar het theater." Maar
De Standaard is zuur: „Hun spel is
weergaloos, daar niet van. Maar als
het dat absoluut wil zijn, voor de
'ho,ho,ho' van de zaal, zitten we
weer terug in de toneeltijden waar
tegen Claus opkwam."
Heerlijk, controverse. Riskant ook
wel, een beetje. Gaat het mee- of
tegenvallen? Maar ik denk wel, dat
Een bruid in de morgen alleen
daarom al eigenlijk niet te missen
is.
NTGent met 'Een bruid in de morgen,
woensdag 27 t/m zaterdag 30 april in
schouwburg op St-Baafsplein in Gent.
Toon De Musical
Scène uit Een bruid in de morgen door NTGent.
foto Phile Deprez
Willem Nijssen blikt elke
week vooruit - en terug -
op bijzondere
toneelvoorstellingen in het
Zeeuwse podiumaanbod.
