De donkere kant van
een slaapstad
9 spectrum
Zaterdag 16 april 2011
April 2011
Winkelcentrum De Ridderhof
schietpartij
der wie schutter Tristan van der Vlis
Juli 2008
Wederikstraat steekpartij, 1 dode
December 2010, Argostraat opblazen appartement, 1 dode
Juli 2006
Maasstraat
geweldsmisdrijf, 1 dode
beeld CRW foto Bram van de Biezen/CPD
Wassenberg, zijn meer een kwestie van so
ciale problematiek dan van verkeerde pla
nologie of woningbouw. „Al kan bouwen
wel stimuleren. In een wijk waar mensen
zich niet weggestopt voelen, met plekken
waar iets te doen is, waar ze elkaar gere
geld zien, daar zullen ze zich veilig en ge
borgen voelen. Dan gebeurt er minder
snel iets dan in anonieme wijken. Of in
wijken met alleen maar flats, want dat is
vragen om problemen. Kijk maar naar de
Bijlmer toen daar alleen maar hoogbouw-
flats stonden. We weten dat er in dit soort
wijken hiér en daar iets smeult, maar we
komen er niet achter. Of te laat."
Modernere woonwijken, met weinig hoog
bouw, blijken ook geen garantie tegen el
lende. „Het idee is wel mooi, omdat het
een reactie is op het maakbaarheidsidee
van na de oorlog. Planners en beslissers
hebben heel lang gedacht te weten wat
goed is voor de mensen. Dat heeft soms
tot wanstaltige wijken met veel narigheid
geleid. Maar de samenleving is veranderd,
waardoor er niet alleen minder mensen
per hectare wonen, maar ook minder in
een huis. Als je nu ontspoort, is de kans
kleiner dat iemand het opmerkt Er is geen
buurman die zegt: hé, wat ben jij aan het
doen?"
Vervolgen we de 'moordwandeling' op
slechts luttele vierkante kilometers, zoals
Londen zijn 'Jack the Ripper Walk' heeft
langs alle plekken waar de beruchte moor
denaar toesloeg. 'Benieuwd naar de donke
re kant van de stad? Kies dan voor deze
spannende avondwandeling', luidt de wer
vende tekst van een reisbureau. Die moor
den waren in 1888.
In Alphen gaat het om het pijnlijke en
soms ondraaglijke heden. Wintererf,
maart dit jaar: gewonde door schietpartij.
Maasstraat, juli 2006: vrouw vermoord
door wurging en steekwonden. Op de zol
der van de ouderlijke woning. Zegersloot,
januari 2005: man doodgeschoten bij het
parkeerterrein van de kinderboerderij. Dat
is al een eindje uit de buurt van Ridderhof,
maar de Zegerplas roept herinneringen op
aan jarenlange illegale vuilstort op de plek
waar nu een golfbaan ligt.
Na ongeveèr tien wandelminuten west
waarts terug bij winkelcentrum Ridderhof
Een bloemenzee, knuffels en waxinelicht
jes. En bewoners die het nog steeds niet
kunnen bevatten. Bewoners van een dood
gewone wijk in Alphen aan den Rijn.
reageren?
spectrum@wegener.nl
September 2004
Castorstraat
3-jarige Savanna komt door verwaarlozing en mishandeling om het leven
Januari 2005
Burg. Bruins Slotsingel
schietpartij bij kinderboerderij, 1 dode
ook haar Nicis-collega Frank Wassenberg
te ver om te stellen dat de opzet van
nieuwbouwwijken de oorzaak is van dit
soort misdrijven. Maar het idee dat het alle
maal van die gewone, rustige wijken zijn
waar niets gebeurt, moeten we heel snel
laten varen. „Ook al is het in Alphen aan
den Rijn wel heel erg bont", zegt Wassen
berg, onderzoeksleider Wonen van het Ni-
cis-instituut.-
Wassenberg is net begonnen aan een stu
die met de G32, de grotere steden, om te
bekijken hoe instanties een beter inzicht
kunnen krijgen in problemen van bewo
ners van de woonerven die in de jaren ze
ventig en tachtig zijn gebouwd. De wijk
Ridderveld in Alphen aan den Rijn dateert
ook uit die periode. Wassenberg stelt dat
veel nieuwbouwwijken die sinds 1970 zijn
gebouwd slaapsteden zijn.
Zo bestempelt ook wijkagent Martin Stok
'zijn' Ridderveld. „Alphen ligt centraal ten
opzichte van diverse grote steden, maar je
woont hier wel een beetje uit de drukte. In
een aantal wijken wonen mensen alleen
maar 's avonds en in het weekeinde. Die
hebben weinig of geen contact met ande
ren."
Stok heeft meerdere wijken onder zijn hoe
de, zoals de Edelstenenbuurt. „Die heeft
een slechte naam, terwijl er veel minder
gebeurt dan in sommige andere wijken.
Ridderveld is meer een mengeling van ver
schillende huizen en bewoners. Er is socia
le woningbouw, waar het aantal scheidin
gen redelijk hoog is, maar er staan ook
luxere woningen." Zoals het Ericapark, op
zichtafstand van winkelcentrum Ridder
hof. Mooie huizen, veel groen, geen narig
heid. „Tja", verzucht Stok. „Als iedereen
mooi kon wonen, een goede opleiding
had en niet ziek in het hoofd is, dan was
het een ideale wereld."
De 'wat zwakkere wijken', zoals Frank
Wassenberg ze noemt, zijn tegenwoordig
ook de woonomgeving van mensen met
bijvoorbeeld psychiatrische aandoeningen.
Ze worden niet langer opgesloten in inrich
tingen, maar zo veel mogelijk onderge
bracht in gewone wijken. En juist in zwak
kere wijken komen de meeste woningen
voor hen beschikbaar.
„Nou ja, in wijken als Ridderveld dus", nu
anceert Wassenberg. „Dat is op zich een
heel goede ontwikkeling, want die men
sen horen er ook bij. Maar dan is het wel
zaak dat je er heel goed zicht op houdt en
ze niet aan hun lot overlaat. Ik weet ook
wel dat de meeste Nederlanders niet zitten
te wachten op sociale controle, maar er
zijn nu eenmaal ook mensen bij wie een
huisbezoek goed werk zou kunnen uitrich
ten. Zou Tristan ook zijn doorgeslagen als
er eens iemand bij hem thuis was gaan kij
ken?"
Drama's als in Alphen aan den Rijn, denkt
