i5 spectrum
Zaterdag 19 maart 2011
voorkennis, eveneens gevolgd door vrij
spraak.
Nadat onderdelen van RDM op de fles wa
ren gegaan, startte justitie een groot onder
zoek naar de bankgaranties van het Rotter
damse havenbedrijf. In 2006 stelde de Bos
sche rechtbank dat SP Aerospace onte
recht 6,8 miljoen had overgemaakt naar
RDM. In 2007 werd Van den Nieuwen-
huyzen in Zwitserland gearresteerd we
gens mogelijke faillissementsfraude bij vier
andere ondernemingen. In 2008 werd de
ondernemer door de Chileense autoritei
ten aan de tand gevoeld in verband met
smeergeld voor de levering van tanks,
maar daar bleef het bij. Zelf zegt hij: „Voor
de goede orde: ik ben nergens voor be
straft."
Van den Nieuwenhuyzen verwacht dat
dat zo zal blijven. Ook ten aanzien van de
verdenking van omkoping, waarvoor
Scholten al is veroordeeld. „Willem zocht
voor zichzelf en zijn vriendin iets voor de
weekenden. Ik had een appartement. Als
tegenprestatie heeft hij voor mij een bouw
project afgewikkeld. Ik heb Willem geen
geld toegeschoven. Dat kan ik aantonen."
Generaal-majoor b.d. George 'liri' Pacanda,
die tien jaar geleden directeur materieel
van de landmacht was, kent Van den Nieu
wenhuyzen. „Defensie had destijds artille-
riegeschut in onderhoud bij RDM en ik
heb hem vaak ontmoet. Hij is een charis
matische man. Altijd optimistisch en opge
wekt. Als je met hem onderhandelde,
moest je je hersens scherp houden. Toen
er een reorganisatie plaatshad bij RDM,
greep hij die aan om contracten open te
breken. Hij was venijnig en hard, maar
niet oneerlijk. Ik heb hem niet op een ge
heime agenda kunnen betrappen", aldus
Pacanda.
De verhoudingen tussen defensie en Van
den Nieuwenhuyzen ontspoorden in
2004, toen het kabinet-Balkenende II, om
de economische belangen met China niet
te verstoren, RDM verbood onderzeebo
ten naar Taiwan te exporteren. Dat kostte
het bedrijf een order van 8 miljard euro.
Toen de Koninklijke Marine besloot het
onderhoud van de Walrus-onderzeeërs
zelf te doen in Den Helder en weg te ha
len bij de bedrijven van Van den Nieuwen
huyzen, waren de rapen gaar. Van den
Nieuwenhuyzen sprak van 'een politiek
complot'. In het tv-programma Pauw
Witteman wees hij eind 2010 naar premier
Balkenende en staatssecretaris van Defen
sie Van der Knaap als hoofdschuldigen.
Van den Nieuwenhuyzen-kenner De Witt
Wijnen beschouwt de complottheorie als
'ridicuul en te veel eer voor hem'. Een ano
nieme bron, die tot voor kort in de top
van defensie zat, zegt: „Zo ken ik loep
weer: meestal de ideale schoonzoon, maar
wanneer hij zijn zin niet krijgt een straat
vechter, die wild om zich heen slaat en an
deren zwart maakt."
De ondernemer doet nu vooral zaken in
Rusland, de Verenigde Staten en China.
Hij woont in de Volksrepubliek en ver
blijft voor het proces 'bij familie'. De ophef
in Nederland hindert hem flink als onder
nemer, stelt hij. „Bijna dagelijks moet ik
mensen dingen uitleggen. Door alle aantij
gingen is mijn reputatie besmeurd. Dat is
on-ge-loof-lijk storend."
Volgens de anonieme bron van defensie
moet de ondernemer de hand in eigen boe
zem steken. „Ik herinner me vooral de
mooie praatjes waarmee Van den Nieu
wenhuyzen op de proppen kwam. Hij
kwam zijn afspraken niet na. Als je ie
mand vertrouwt, koop je zonder naden
ken diens tweedehands auto. Ik zou de
fiets van Van den Nieuwenhuyzen nog
niet kopen!"
reageren?
spectrum@wegener.nl
De tenlastelegging liegt er
niet om: omkoping, fraude,
valsheid in geschrifte en
meineed. Maar Joep van
den Nieuwenhuyzen maakt
zich geen zorgen: „Ik zal alle aantijgingen
weerleggen, want ik ben brandschoon. Ik
reken op vrijspraak."
De zaak vindt zijn oorsprong in 2004, toen
SP Aerospace en Vehicle Systems failliet
gingen. Het waren dochters van de Rotter-
damsche Droogdok Maatschappij (RDM),
eigendom van Van den Nieuwenhuyzen.
Bij het bankroet zou hij schielijk 18 mil
joen euro hebben doorgesluisd naar RDM
Technology BV en Wilton-Fijenoord BV.
Bovendien zou een vordering op RDM
Holding NV van 17 miljoen euro zijn ver
vangen door een voorraad Fennek-pantser-
voertuigen ter waarde van hooguit 3 mil
joen euro.
Van den Nieuwenhuyzen wordt er ook
van verdacht dat hij de voormalige Rotter
damse havenbaas Willem Scholten heeft
omgekocht om een bankgarantie van 183
miljoen euro te krijgen voor RDM. Toen
RDM omviel, bleef de gemeente Rotter
dam als aandeelhouder van het havenbe
drijf achter met een restschuld van 100 mil
joen euro. Scholten is veroordeeld tot
twaalf maanden cel, waarvan vier maan
den voorwaardelijk, voor ambtelijke omko
ping, valsheid in geschrifte en oplichting,
josephus Antonius Johannes van den Nieu
wenhuyzen was geen studiebol. Na zijn
atheneumdiploma brak hij de studies be
drijfskunde en economie voortijdig af
'Langdurig in boeken duiken, vond hij een
vervelende bezigheid', schrijft Philip de
Witt Wijnen, journalist van NRC Handels
blad, in zijn boek )oep!, van held tot hoofd
verdachte.
Als Van den Nieuwenhuyzen Carlita van
der Valk leert kennen, de tweede dochter
van Gerrit van der Valk (de baas van de ge-
door Ap van den Berg
foto David van Dam/GPD
lijknamige restaurantketen), gaat hij aan
de slag in het horecabedrijf. Zijn bekend
heid komt door de ontvoering van zijn
toenmalige schoonmoeder Toos van der
Valk in 1982, waarbij Van den Nieuwen
huyzen optrad als de woordvoerder van
de familie en als onderhandelaar. Dat deed
hij op een rustige, charmante manier. In
een kogelvrij vest leverde hij 13 miljoen
gulden losgeld af. Na drie weken kwam
Toos van der Valk vrij.
Niet lang hierna kocht Van den Nieuwen
huyzen delen van de failliete machinefa
briek Stramproy en hielp die erbovenop.
Hij herhaalde dat kunstje met andere fail
liete of slecht draaiende bedrijven. Met
zijn beursgenoteerde investeringsmaat
schappij Koninklijke Begemann Groep
was zijn naam als 'bedrijvendokter' geves
tigd. Hij had de onderneming uit Hel
mond uit surseance gekocht voor 2 mil
joen gulden. Op het hoogtepunt hingen er
140 bedrijven onder, met een omzet van
ongeveer 1,5 miljard euro en 9.000 werkne
mers. Vakbonden prezen hem als redder
van werkgelegenheid. 'Behalve gevierd red
der was hij ook een goochelaar in het
schuiven met geld en het verknopen van
belangen', schrijft De Witt Wijnen.
In 1991 kreeg de Brabander een proces aan
zijn broek wegens handel met voorkennis
inzake automatiseringsbedrijf HCS. Vijf
jaar later volgde vrijspraak. Als gedupeerde
eiste hij vervolgens 1,2 miljard gulden van
de Nederlandse staat. De 'Begaclaim' werd
in 2004 afgewezen. De overname van
RDM leidde ook tot een aanklacht wegens
Maandag begint in
Rotterdam de rechtszaak
tegen 'bedrijvendokter' Joep
van den Nieuwenhuyzen
(55), de iconische zakenman
van de jaren tachtig. „Door
alle aantijgingen is mijn
reputatie besmeurd."
