81 buitenland
35 miljoen mensen
'Let op plaatselijke
omstandigheden bij
ontwerp kerncentrales'
Stil protest in Middelburg
tegen kernenergie
woensdag 16 maart 2011
Jan Leen Kloosterman, geflankeerd door Ike Teuling van Greenpeace en
Peter Boerma van Delta tijdens het PZC-debat over kernenergie vorig jaar.
foto Dirk Jan Gjeltema
door Ben Jansen
BORSSELE - Bij ontwerp en bouw
van kerncentrales moet meer reke
ning worden gehouden met om
standigheden die zich kunnen
voordoen op de plaats waar een
nucleaire stroomfabriek wordt ge
bouwd. Volgens Jan Leen Klooster
man, universitair hoofddocent aan
de TU in Delft, is dat een eerste les
die uit de gebeurtenissen in de
kerncentrale Fukushima kan wor
den geleerd.
Aan een voorspelling van de gevol
gen die de incidenten in Japan
kunnen hebben voor de plannen
van Delta en ERH bij Borssele elk
een nieuwe kerncentrale te bou
wen, waagt kernfysicus Klooster
man - hij is afkomstig uit Biezelin-
ge - zich niet. „Ik kan me voorstel
len dat besloten wordt ontwerpen
van centrales nog eens goed tegen
het licht te houden. Afhankelijk
van het ambitieniveau dat je daar
bij nastreeft, kan dat enkele maan
den tot enkele jaren duren." Hij
vindt het veel te vroeg om iets te
zeggen over de consequenties voor
het streven van Delta om in 2015
met de bouw van de tweede kern
centrale te beginnen.
Een van de belangrijkste eisen aan
een kerncentrale is dat het splij
tingsproces onder alle omstandig
heden veilig kan worden stilge
legd. Kloosterman: „In Fukushima
is dat deels gelukt. Na de aardbe
ving is de splijting gestopt door de
regelstaven in de kern omhoog te
brengen. De impact van de tsuna
mi was echter zo groot dat de koe
ling van de splijtstof in gevaar
kwam. Dat kan een eerste les zijn
bij het ontwerp van een kerncen
trale: kijk niet alleen naar de alge
mene regels van het Internationaal
Atoom Energie Agentschap, maar
zorg dat die naar de regio worden
vertaald. Dat betekent dat je in
Zwitserland rekening moet hou
den met extreem zware sneeuw
val, in Nederland met uitzonder
lijk hoge stormvloeden en inder
daad in Japan met heel zware aard
bevingen en de tsunami's die erop
kunnen volgen."
De stresstest waaraan de Europese
Commissie alle 143 kerncentrales
in de EU wil onderwerpen is vol
gens Kloosterman een goede zaak.
„Maar ook-daarvoor geldt dat je
geen algemene meetlat langs al die
verschillende centrales moet leg
gen. Let vooral ook op de lokale
omstandigheden."
De centrale Fukushima is van de
zelfde generatie als die in Borssele.
Navrant genoeg zou reactor 1 na
een bedrijfsduur van veertig jaar la
ter deze maand worden stilgelegd.
Fukushima bestaat uit kokendwa-
terreactoren; die in Borssele is van
het drukwater type.
In opdracht van het ministerie
van Economische Zaken heeft
Kloosterman onderzoek gedaan
naar de veiligheid van beide soor
ten. Zijn conclusie: ze ontlopen el
kaar niet veel.
Na de ramp in Tsjemobyl moeten
kerncentrales elke tien jaar gron
dig worden geïnspecteerd of de vei
ligheid nog aan de laatste inzich
ten voldoet.
Kloosterman: „Je kunt heel veel
doen om die veiligheid te vergro
ten. Door procedures aan te scher
pen, maar ook door bijvoorbeeld
de noodkoelvoorziening te verbete
ren. Centrales die nu worden ont
worpen hebben daarvoor al grote
re waterbuftèrs. Het grote verschil
is ook dat je meer tijd hebt om de
goede beslissing te nemen als een
storing of een groter incident zich
voordoet."
mmsm
MIDDELBURG - WISE en het
Zeeuws Comité Borssele 2 Nee
hebben het definitieve programma
rond voor de stille tocht tegen
kernenergie die ze vandaag organi
seren. Volgens de twee organisa
ties wordt de tocht mede gehou
den op verzoek van de Japanse mi
lieu-organisatie Citizen's Nuclear
Information Center (CNIC). Om
12.30 uur verzamelen de demon
stranten bij het station van Middel
burg. Vanaf die plek gaan ze tien
minuten later via de Turfkaai naar
het hoofdkantoor van Energiebe
drijf Delta waar een 'verklaring
van ernstige bezorgdheid' zal wor
den overhandigd aan A. van den
Heuvel (lid directie Delta). Hierna
zal de stille tocht door de binnen
stad van Middelburg richting het
Abdijcomplex lopen waar éér» mi
nuut stilte in acht wordt geno
men. Hierbij zijn (Zeeuwse) hoog
waardigheidsbekleders uitgeno
digd. Daarna gaat de tocht uiteen.
Terwijl het risico op een
kernramp toeneemt, probe
ren mensen Tokio uit te ko
men. Volle vliegtuigen, uit
vallende treinen en schaarse
benzine maken dat lastig.
door onze correspondent
Remko Tanis
Dinsdagavond om drie
minuten over half elf lo
kale tijd schudt Tokio
opnieuw. Lampen
zwaaien heen en weer. Verkeers
borden trillen. De stad die op deze
dag vooral lette op de snel groeien
de dreiging van een kernramp,
wordt er weer even aan herinnerd
dat alle rampspoed begon met een
aardbeving.
De angst voor een nucleaire nacht
merrie groeit. Aan de houding van
de Japanners is het niet af te lezen,
maar de schrik zit er in. Ze staan
massaal op stations waar nog trei
nen vertrekken. Alleen die rich
ting het zuiden rijden nog - weg
van het verwoeste noorden.
Beide luchthavens van de Japanse
hoofdstad stromen vol met men
sen. In een hal kun je twee kanten
op: links als je doorreist naar het
buitenland, rechts als je verder Ja
pan in wilt. Die laatste route, on
der het bord 'Welcome to Japan'
door, gebruiken slechts enkelen. Ie
dereen wil hier weg.
Relatief weinigen van de 35 mil
joen inwoners van Tokio kunnen
weg. Enkele luchtvaartmaatschap
pijen, met name Chinese, hebben
hun vluchten opgeschort. De
vluchten die wel gaan, zitten voor
de komende dagen tjokvol.
Bij de ene luchtvaartmaatschappij
klinkt slechts een continue inge-
sprektoon. Bij de ander een einde
loos 'al onze medewerkers zijn be
zet, nog een ogenblik geduld'.
Internetsites laten je ook in de
Steek: tickets om Tokio uit te kor
zijn bijzonder schaars.
Wie op de bonnefooi met de bus
naar het vliegveld wil, moet ook
maar afwachten of dat lukt. Bij hal
tes zijn de dienstregelingen afge
plakt. De bus rijdt als die rijdt.
Huurauto's waren gisteren nauwe
lijks meer te krijgen. Wie wel een
auto heeft, komt ook niet zomaar
vooruit: benzine begint op te ra
ken.
In de stad rijdt de metro nog maar
op halve kracht, omdat ook de
elektriciteit schaars is door de uit
gevallen kerncentrales. In één van
de vele ondergrondse gangen van
trein- en metrostation Shinjuku
kijkt een handvol mensen naar
een groot scherm, waarop reactor
4 van de kerncentrale in Fukushi
ma is te zien. Op een kaart laat
een weerman zien dat de wind nu
nog nauwelijks radioactieve vervui
ling naar de hoofdstad heeft gebla
zen. Sommigen gaan er bij zitten.
Weinigen lijken nog echt ergens
naar op weg te zijn. Ze horen bij
de miljoenen die vastzitten in To
kio, welke kant de wind ook op
waait. Hen rest vooral één ding:
hamsteren, zodat ze binnen kun
nen blijven als de radioactieve
wolk hen bereikt.
Maar de supermarkten raken leeg.
Water, verpakt voedsel en gezichts
maskers zijn moeilijk te krijgen.
Wie in Japan Facebook opent, ziet
bovenaan het scherm een oproep
van de overheid om vooral niet te
hamsteren: "Voedsel en andere
spullen beginnen op te raken in
de winkels van Tokio. Blijf kalm,
er is nog genoeg voorraad'. Nie
mand lijkt daar gerust op.
Diezelfde overheid riep eerder ook
al op tot kalmte, nadat premier
Naoto Kan had gewaarschuwd dat
meerdere radioactieve lekken uit
de kerncentrale bij Fukushima
zeer waarschijnlijk zijn.
Het is precies de reden waarom de
35 miljoen inwoners van Tokio al
les aan het inslaan zijn, van zak
lampen tot vliegtickets.
„Het is eng", zegt een vrouw in
een FamilyMart, waar ze haar tas
vol koeken stopt. „De ramp komt
nu nog dichter bij. Wat het nog en
ger maakt, is dat deze ramp on
zichtbaar is. We worden bedreigd
zonder dat we het zien."
Op straat is het inmiddels leeg. De
winkels sluiten vroeg.
Japanse forenzen in een metrostation in Tokio. Er rijden minder metro's om het elektriciteitsgebruik te beper
ken. Door de problemen met kerncentrales is er een groot gebrek aan stroom, foto Everett Kennedy Brown/EPA
