81 buitenland
Japanners zijn 'anders' dan westerlingen.
Hun discipline en zelfs hun emotionele
geremdheid komen in deze rampzalige
tijden goed van pas, legt Japan-
deskundige Karei van Wolferen uit.
dinsdag 15 maart 2011
door Joep Trommelen
k heb grote bewonde-
b I ring voor hoe de Japan-
I ners de zaken na de
I aardbeving aanpakken.
I Ze werken uitstekend
samen, het gaat er heel
georganiseerd aan toe", zegt profes
sor Karei van Wolferen (69).
Hij is [apandeskundige en emeri
tus hoogleraar Vergelijking van po
litieke en economische instituties
aan de Universiteit van Amster
dam.
In t989 schreef hij het boek lapan,
de onzichtbare drijfveren van een we
reldmacht. Dat werd uiteindelijk
een in twaalf talen vertaalde inter
nationale bestseller waarvan al
leen al in Nederland 100.000 stuks
over de toonbank gingen. Hij was
behalve politicoloog in de jaren ze
ventig en tachtig van.de vorige
eeuw ook jarenlang correspondent
voor NRC Handelsblad, onder
meer in Japan.
Het woord 'volksaard' neemt Van
Wolferen liever niet in de mond
omdat een volk nooit één aard
heeft en dat begrip 'tot veel misver
standen leidt', legt hij uit. Maar Ja
panners hebben volgens hem een
aantal eigenschappen die hen bij
het verwerken van en het reageren
op de ongekende ramp die hun
land nu beleeft, goed van pas ko
men.
„Japanners staan bekend als ietwat
gereserveerd, ze lopen niet snel
met hun emoties te koop. Dat is al
lemaal waar. Het is ook een heel
komt óns dit? Dat merk je bij Ja
panners helemaal niet."
Van Wolferen wijst er op 'dat deze
crisis weliswaar erg plotseling be
gon, maar ongetwijfeld nog heel
lang blijft doorsudderen'. „Hun dis
cipline voorkomt dat er paniek
ontstaat. Het is opvallend met hoe
veel zelfbeheersing en samenwer-
kingsvermogen Japanners deze cri
sis te lijf gaan."
Hij was ook benieuwd hoe de over
heid deze keer zou reageren. „Bij
de grote beving in Kobe van 1995
zijn er door de autoriteiten heel
veel fouten gemaakt en is er onvol
doende zorg geboden. Dat gaat nu
wél goed. Premier Naoto Kan ver
schijnt in een soort ingenieurs
plunje op tv. Zoiets komt goed
over, je geeft dan zelf het goede
voorbeeld, ze doen het dit keer
heel goed."
Japanners mogen hun emoties
dan minder snel tonen, ze hébben
ze uiteraard wel, betoogt Van
Wolferen. Ook een Japanner kan
op een gegeven moment 'breken',
maar doet dat wellicht minder
snel voor het oog van de camera's.
„Het zijn mensen als u en ik. Italia
nen zwaaien heftig met hun ar
men en tonen zo zowel vreugde
als verdriet. Nederlanders vinden
'Medewerkers gingen niet
schuilen voor naschokken.
Ze gingen opruimen.'
Geen
paniek
gedisciplineerd volk, dat zie je nu
meteen in de praktijk. Ik zag op tv
dat medewerkers van een super
markt meteen na de aardbeving
niet gingen schuilen voor de vol
gende, nee, ze gingen meteen aan
het opruimen om nog meer onge
lukken te voorkomen. Ze kennen
een groot plichtsbesef"
Van Wolferen heeft de laatste da
gen veel contact met Japanners ge
had. „Voor zover dat mogelijk was,
want veel communicatielijnen wer
ken niet meer. Maar bij de Japan
ners die ik spreek, merk ik niets
van paniek. Er is duidelijk veel dis
cipline. Ik merk wel een soort alge
mene gelatenheid, maar die is niet
passief In Europa of de VS zou je
een soort opstandigheid bespeu-
na zo'n ramp. Waarom over
Een inwoonster van het aan de kust gelegen Toyoma rust uit tijdens het Een Japanse familie aan de avondmaaltijd in een opvangcentrum in Hachinohe. Na de beving werden daar meer
opruimen van puin rond haar huis. foto Mark Baker/AP dan duizend mensen ondergebracht. De meesten zijn inmiddels weer naar huis. foto How Hwee Young/EPA
